Page 21 - การประเมินคุณภาพดินเพื่อการเพิ่มประสิทธิภาพการจัดการพื้นที่ ทางการเกษตรที่มีอัตราการชะล้างพังทลายสูงโดยใช้เทคนิคนิวเคลียร์ จังหวัดกาญจนบุรี Assessing soil quality and enhance crop productivity through agriculture management using nuclear techniques in the area of erosion in Kanchanaburi province.

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

15

ที่มา: Zupanc and Mabit, 2010
137
7
210
ภาพที่ 9 ที่มาหรือกระบวนการเกิดนิวไคลดกัมมันตรังสี ( Cs, Be, และ Pbex)

นิวไคลดกัมมันตรังสี ที่เกิดจากรังสีพื้นหลัง (background radiation) หรือรังสีจากสิ่งแวดลอมซึ่งมีที่มา
จากหลายแหลง เชน รังสีคอสมิกจากอวกาศ รังสีจากสารกัมมันตรังสีตามธรรมชาติที่มีอยูในดิน น้ํา อากาศ
อาหาร รวมทั้งที่มีอยูในรางกายมนุษย นั้น มีปริมารการแพรกระจายในปริมารที่นอย เมื่อเทียบกับการ
แพรกระจายของนิวไคลดที่เกิดจากจากการทดลองอาวุธนิวเคลียรความรอน จากภาพที่ 9 สามารถอธิบายไดวา
การกําเนิดนิวไคลดกัมมันตรังสีจากแหลงที่มาตาง ๆ ทั้งจากการทดลองระเบิดนิวเคลียร จากรังสีคอสมิกใน
อวกาศ หรือ ในธรณีสัรฐานใตเปลือกโลก จะเริ่มตนโดยธาตุกัมมันตรังสีที่นิวเคลียสของอะตอมอยูในสถานะที่ไม
226
137
7
เสถียร ( Cs, Be, Ra) โดยกฎของฟสิกสนิวเคลียร กลาวไววา ธาตุกัมมันตรังสีตาง ๆ จะปลดปลอยรังสี
แกมมา อัลฟา และ/หรือเบตา จนกวาธาตุนั้นจะอยูในสถานะที่เสถียรตามธรรมชาติ และจะปรากฎธาตุใหม
เกิดขึ้นหลังจากที่ไดแผรังสีแอลฟา หรือรังสีบีตาเสมอ กลาวคือ ธาตุกัมมันตรังสีชนิดหนึ่งจะสลายตัวเกิดธาตุใหม
ไดนั้น หากธาตุใหมเปนธาตุกัมมันตรังสี (นิวเคลียสไมเสถียร) ก็จะสลายตัวตอไปอีกเรื่อย ๆ จนกวาจะเกิดธาตุใหม
ที่มีนิวเคลียสที่เสถียร ซึ่งขอความขางตนสอดคลองกับสมมติฐานของรัทเทอรฟอรดและซอดดี (Rutherford and
Soddy 's law for radioactive decay 1902) ที่สรุปได ดังนี้
1. ธาตุกัมมันตรังสีจะสลายใหธาตุใหมเสมอ โดยปลอยอนุภาคแอลฟา อนุภาคเบตา ซึ่งธาตุใหมที่ไดจะมี
สมบัติทางเคมีตางไปจากธาตุเดิม และธาตุใหมอาจเปนธาตุกัมมันตรังสีก็ได
2. การสลายตัวของธาตุกัมมันตรังสี จะไมขึ้นกับปจจัยสภาพแวดลอมภายนอกนิวเคลียส เชน อุณหภูมิ

หรือความดัน เปนตน แตทุกนิวเคลียสจะมีโอกาสในการสลายตัวไดเทา ๆ กัน แตบอกไมไดวานิวเคลียสใดสลาย
กอนหรือหลัง
ดวยเหตุนี้ การคัดเลือกนิวไคลดกัมมันตรังสีที่มีความเสถียร หรือ นิวไคลดกัมมันตรังสีที่ยังไมเสถียร แตมี
คาครึ่งชีวิตที่ยาวนาน และอยูในชวงทายของอนุกรมการสลายตัวของธาตุกัมมันตรังสี จึงมักจะถูกนํามาใชใน
การศึกษาปริมาณการชะลางพังทลายของดิน
137
แมวา ธาตุซีเซียม 137 ( Cs) จะถูกนํามาใชศึกษาในดานการชะลางหรือทับถมของตะกอนดินอยาง
แพรหลาย โดยเฉพาะงานวิจัยทางดานเกษตรกรรม สิ่งแวดลอม และสาธารณสุข สืบเนื่องมาจากการที่มีปริมาณ
ของนิวไคลดของธาตุซีเซียมแพรกระจายจากชั้นบรรยากาศโลกลงสูในหวงโซอาหารเปนจํานวนมาก ซึ่งเปนผลมา
จากการทดลองระเบิดนิวเคลียรในชวงทศวรรษที่ 60 และจากกรณีของโรงไฟฟาเชอรโนบิลระเบิดในป ค.ศ.