Page 20 - การประเมินคุณภาพดินเพื่อการเพิ่มประสิทธิภาพการจัดการพื้นที่ ทางการเกษตรที่มีอัตราการชะล้างพังทลายสูงโดยใช้เทคนิคนิวเคลียร์ จังหวัดกาญจนบุรี Assessing soil quality and enhance crop productivity through agriculture management using nuclear techniques in the area of erosion in Kanchanaburi province.

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

14

2.2 การใชเทคนิคทางนิวเคลียรไอโซโทปเพื่อการประเมินคุณภาพของดินและการสูญเสียหนาดินในพื้นที่ลาด
ชัน
ไอโซโทป (Isotope) คืออะตอมตาง ๆ ของธาตุชนิดเดียวกัน ที่มีจํานวนโปรตอนหรือเลขอะตอมเทากัน
แตมีจํานวนนิวตรอนตางกัน สงผลใหเลขมวลตางกันดวย และเรียกเปนไอโซโทปของธาตุนั้น ๆ โดยจะมีสมบัติ

ทางเคมี และฟสิกสที่เหมือนกัน ยกเวนสมบัติทางนิวเคลียรที่เกี่ยวกับมวลอะตอม ธาตุที่มีลักษณะเปนธาตุ
ไอโซโทป ไดแก ธาตุยูเรเนียม (Uranium; U) มี 2 ไอโซโทป คือ ยูเรเนียม-235 เปนไอโซโทปที่แผรังสี และ
ยูเรเนียม-238 เปนไอโซโทปที่ไมแผรังสี หรือ าตุซีเซียม (Caesium; Cs) ที่พบในธรรมชาติ คือ ซีเซียม-133 สวน
ซีเซียมไอโซโทบที่เสถียร ไดแก ซีเซียม-134 และ ซีเซียม-137 เปนตน
การศึกษาเทคนิคทางนิวเคลียรเพื่อนํามาใชในการประเมินติดตามการชะลางพังทลายของดินในพื้นที่
เกษตรกรรม ไดมีการศึกษา วิจัยอยางแพรหลาย โดยเฉพาะในตางประเทศ ที่จะใชการติดตามปริมาณของกากนิว
ไคลดกัมมันตรังสี (fallout radionuclides : FRNs) ที่กระจายอยูตามสิ่งแวดลอม เนื่องจาก กากนิวไคลด
กัมมันตรังสี จะสามารถถูกเคลื่อนยายจากที่หนึ่งไปสูอีกที่หนึ่งไดในทุกสภาพแวดลอมตามธรรมชาติ เพราะ กาก
นิวไคลดกัมมันตรังสี สามารถอาศัยอยูในชั้นบรรยากาศ ชั้นดิน ชั้นหิน หรือแหลงน้ําไดอยางอิสระ ดวยเหตุนี้ จึง

ทําใหการติดตามและประเมินปริมาณกากนิวไคลดกัมมันตรังสีสามารถใชในการศึกษาปริมาณการชะลางพังทลาย
ของดินหรือการสุญเสียหนาดินได และเพื่อที่จะทําใหเขาใจในเรื่องการใชธาตุไอโซโทปเพื่อการประเมินคุณภาพ
ของดินและการสูญเสียหนาดินในพื้นที่ลาดชันใหมากขึ้นนั้น จึงจําเปนตองอธิบายในเรื่องของ นิวไคลด
กัมมันตรังสี ใหมากขึ้น
นิวไคลดกัมมันตรังสี หรือ ไอโซโทปกัมมันตรังสี คือ อะตอมของธาตุที่ไมเสถียร กอใหเกิดการสลายตัว
ของอะตอมดังกลาว จึงทําใหเกิดพลังงานภายในนิวเคลียสของอะตอมที่สูงมาก จนสามารถปลดปลอยอนุภาค
กัมมันตรังสี เพื่อใหนิวเคลียสของอะตอมกลับไปสูสภาวะที่เสถียรอีกครั้ง กระบวนการปลดปลอยพลังงานอนุภาค

ของอะตอมนี้จะเรียกวา นิวไคลดกัมมันตรังสี ที่กําลังเกิดการสลายตัวและใหกัมมันตรังสีออกมา ซึ่งรังสีที่
ปลดปลอยออกมานั้น ไดแกรังสีแกมมา และ/หรือ อนุภาคยอยของอะตอม เชน อนุภาคอัลฟา หรืออนุภาคบีตา
เปนตน ที่มาหรือกระบวนการเกิดนิวไคลดกัมมันตรังสีสามารถเกิดขึ้นได อาทิ
1) เกิดจากจากการทดลองอาวุธนิวเคลียรความรอน (thermonuclear weapon tests) ในป ค.ศ. 1950 -
1960 ไดแก ซีเซียม 137 ( Cs)
137
210
2) นิวไคลดกัมมันตรังสีที่เกิดทางธรณี (geogenic radioisotopes) ไดแก ตะกั่ว 137 ( Pb)
7
3) นิวไคลดกัมมันตรังสีที่เกิดจากรังสีคอสมิค (cosmogenic radioisotopes) ไดแก เบริลเลียม 7 ( Be)