Page 15 - การจัดทำค่ามาตรฐานของมหธาตุสำหรับแปลผลวิเคราะห์ดินและพืชในขมิ้นชัน Standard Values of Macronutrient Elements for Soil and Plant Analysis in Turmeric (Curcuma longa L.)

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

5

2.1 ทฤษฎีถังไม้โอ๊ค (law of the minimum)

ทฤษฎีนี้เสนอโดย Justus von Liebing นักวิทยาศาสตร์ชาวเยอรมัน เขาได้น าเสนอ
หลักการที่ว่าผลผลิตของพืชไม่ขึ้นอยู่กับความเข้มข้นทั้งหมดของธาตุอาหาร แต่ขึ้นอยู่กับธาตุอาหารที่พืชขาด

แคลนมากที่สุด หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งคือ การเจริญเติบโตหรือการให้ผลผลิตของพืชจะถูกจ ากัดโดยระดับธาตุ

อาหารที่พืชชนิดนั้นขาดแคลนมากสุด (Hiddink and Kaiser, 2005) ซึ่งเมื่อเปรียบเทียบระดับความสูงของซี่
ไม้ ที่ประกอบเป็นถังไม้โอ๊ค ความแตกต่างของระดับความสูงของซี่ไม้แต่ละซี่จะเปรียบเสมือนระดับของธาตุ

อาหารแต่ละธาตุที่ขาดแคลน และเมื่อบรรจุน้ าในถังดังกล่าว ระดับของน้ าจะถูกจ ากัดอยู่ที่ระดับความสูงของ

ซี่ไม้ ซี่ที่มีความสูงต่ าสุด นั้นคือระดับของน้ าในถัง จะเปรียบเสมือนการเจริญเติบโต หรือปริมาณผลผลิตพืช
ซึ่งจะถูกจ ากัดโดยธาตุที่พืชชนิดนั้นขาดแคลนมากที่สุด (ภาพที่ 1) หากต้องการเพิ่มการเจริญเติบโต และ

ผลผลิตพืชตามทฤษฎีนี้ จ าเป็นต้องค้นหาว่าพืชขาดธาตุอาหารชนิดใด ซึ่งสามารถท าได้โดยการวิเคราะห์ดิน
และพืช และน าค่าที่ได้มาเปรียบเทียบกับค่ามาตรฐานของธาตุอาหารในระดับที่เพียงพอส าหรับพืชชนิดนั้น ๆ

แบบเฉพาะเจาะจง (สุมิตรา และวิเชียร, 2546; จ าเป็น และคณะ, 2549; สมศักดิ์, 2551; ภรภัทร และ

สมศักดิ์, 2559)

ภาพที่ 1 แนวคิดการตอบสนองของพืชต่อระดับธาตุอาหารตามทฤษฎีถังไม้โอ๊ค ซึ่งแสดงให้เห็นว่าผลผลิตพืช

จะถูกจ ากัดโดยระดับธาตุอาหารที่พืชขาดแคลนสูงสุด จากตัวอย่างโพแทสเซียมเป็นธาตุที่จ ากัดผลผลิต
ที่มา: https://www.sustainablesoils.com/how-much-does-this-method-cost/

2.2 ทฤษฎีการตอบสนองต่อธาตุอาหาร (low of diminishing returns)
ทฤษฎีนี้ถูกน าเสนอโดย E.A. Mitscherlich ในปี ค.ศ. 1909 หลักการของทฤษฎีนี้คือ พืช

จะให้ผลผลิตเพิ่มขึ้นอย่างมาก เมื่อมีการเพิ่มธาตุอาหารในช่วงที่พืชขาดแคลนธาตุอาหารชนิดนั้นมาก ในขณะ

ที่ผลผลิตส่วนที่เพิ่มขึ้น จะลดลงตามระดับที่พืชขาดแคลน กล่าวอีกนัยหนึ่งคือการเพิ่มปุ๋ยในอัตราสูงเกินไป
อาจส่งผลให้เกษตรกรได้รับผลตอบแทนน้อยลง เนื่องจากเมื่อถึงจุดหนึ่งตามทฤษฎีนี้ อัตราการเพิ่มของ

ผลผลิตจากการเพิ่มปริมาณปุ๋ยจะอยู่ในระดับต่ า ท าให้ผลผลิตที่เพิ่มขึ้น ไม่คุ้มกับรายจ่ายค่าปุ๋ยที่ใช้ไป
โดยเฉพาะในสภาวะที่ราคาผลผลิตตกต่ า แต่ปุ๋ยมีราคาแพง ซึ่งโดยหลักการสามารถอธิบายทฤษฎีนี้ได้ด้วย

สมการทางคณิตศาสตร์ (สมการที่ 1) หรือ (สมการที่ 2) ตามล าดับ (สมศักดิ์, 2552; Nievergelt, 2013)