Page 7 - การจัดการดินเปรี้ยวจัดที่เหมาะสมเพื่อความเป็นประโยชน์ของธาตุอาหารพืชต่อการผลิตของปาล์มน้ำมันที่ปลูกในจังหวัดพัทลุง Appropriate management of acid sulfate soil to increasing the availableof plant nutrient with for manufacture on oil palm in Phattalung

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

การตรวจเอกสาร

1. ดินเปรี้ยวจัด
พื้นที่ดินเปรี้ยวจัดสวนใหญแพรกระจายอยูทั่วไปในทุกภาคของประเทศ มีพื้นที่ 6,239,361 ไร
โดยเฉพาะที่ราบลุมภาคกลางตอนใต บริเวณชายฝงทะเลตะวันออกเฉียงใต บริเวณลุมน้ําจันทบุรี และชายฝง
ทะเลตะวันออกของภาคใต สําหรับพื้นที่ชายฝงทะเลตะวันออกของภาคใตตอนลาง พบวา จังหวัดที่มีพื้นที่ดิน
เปรี้ยวมากที่สุดคือ นราธิวาส รองลงมาสงขลา และปตตานี มีพื้นที่ 138,759 136,711 และ 102,313 ไร
ตามลําดับ สวนจังหวัดพัทลุงมีพื้นที่ที่เปนดินเปรี้ยวจัด คิดเปนเนื้อที่ 62,052 ไร หรือรอยละ 2.90 ของพื้นที่
จังหวัด (กรมพัฒนาที่ดิน, 2558) จังหวัดพัทลุงมีพื้นที่ทั้งหมด 2,140,296 ไร ในป 2559 มีพื้นที่ปลูกปาลม
น้ํามัน 44,206 ไร พื้นที่ใหผลผลิตแลว 31,494 ไร ผลผลิตที่ได 83,975.05 ตัน ผลผลิตเฉลี่ยตอไร 2,632.94

กิโลกรัมตอไร (สํานักงานจังหวัดพัทลุง, 2560) ดินเปรี้ยวจัดเปนดินที่เกิดจากการทับถมของตะกอนน้ํากรอย
หรือตะกอนน้ําทะเลที่มีสารประกอบของธาตุกํามะถันปะปนอยู เมื่อเกิดกระบวนการทางเคมีจะกลายเปนแรไพ
ไรท (FeS2) สะสม และเมื่อมีการระบายน้ําออก หรือระดับน้ําใตดินลดต่ําลงเกินชั้นไฟไรท ออกซิเจนในอากาศ
ก็จะทําปฏิกิริยาออกซิเดชันกับสารไพไรท และปลดปลอยกรดกํามะถัน (H2SO4) ขึ้นในชั้นดิน และพบ
สารประกอบจาโรไซท ที่มีสีเหลืองฟางขาวในชั้นดินดวย ลักษณะทั่วไปของดินเปรี้ยวจัดที่พบในบริเวณที่ราบ
ลุม ดินชั้นบนลึกตั้งแต 20-40 เซนติเมตรเปนดินเหนียวถึงเหนียวจัดมีสีเทาหรือสีเทาเขมถึงดํา มีจุดประสี
น้ําตาลแก สีแดงปนเหลือง และสีแดง มีคาความเปนกรดดาง 4.0-5.5 สวนดินชั้นลางเปนดินเหนียวมีสีพื้นเปน

สีน้ําตาล หรือสีน้ําตาลปนเทาถึงสีเทา มีจุดปะสีเหลืองปนน้ําตาล สีแดง หรือสีเหลืองฟางขาว มีการระบายน้ํา
เลว ความสามารถในการอุมน้ําสูง (นงคราญ, 2536) การเกิดพื้นที่ดินเปรี้ยวจัดสงผลกระทบตอการใช
ประโยชนที่ดินเพื่อการเกษตรอยางรุนแรงทําใหปลูกพืชไดนอยชนิดและใหผลผลิตต่ํา การปลูกพืชจะไดรับ
ผลกระทบโดยตรงจากความรุนแรงของกรดที่เกิดขึ้นในดินโดยการละลายออกมาของธาตุบางชนิด เชน
อะลูมินัม เหล็ก และแมงกานีส จนถึงระดับที่เปนพิษตอพืช อีกทั้งทําใหธาตุฟอสฟอรัส ซึ่งเปนธาตุอาหารหลัก
ถูกตรึงใหอยูในรูปที่ไมเปนประโยชนตอพืช หรือถูกดูดดึงไปใชไมได เมื่อปลูกพืชในสภาพน้ําแชขัง แมจะดูวา
เปนการลดความเปนกรดของดินโดยใชน้ํา แตปญหาที่ตามมาก็คือความเปนพิษจากกาซไขเนา จากเหล็กและ
กาซคารบอนไดออกไซด (พิสุทธิ์ และคณะ, 2536)
ดินเปรี้ยวจัดหรือดินกรดกํามะถันมักเปนดินที่มีขอจํากัดของธาตุอาหารพืช พบวา โดยมากจะ

ขาดธาตุ N, P, K, Ca, Mg, S, Cu และ Mo จึงตองมีการเพิ่มใหกับพืช ดินกรดจะมีธาตุที่ละลายไดในชวง pH
ต่ําออกมามากกวาปกติ เชน อะลูมินัม, เหล็ก เปนตน เมื่อมีการใชปุยเคมีจึงตองใชอัตราที่สูง เนื่องจากมีธาตุ
อาหารบางสวนถูกตรึงโดยธาตุตางๆ เชน ฟอสฟอรัสจะถูกตรึงโดยอะลูมินัมและเหล็ก ปุยแอมโมเนียมและ
โพแทสเซียมก็ถูกชะลางไดงาย หากมีการใชปุยเคมีรวมกับปุยอินทรีย ปุยเคมีจะมีประสิทธิภาพสูงขึ้น
เนื่องจากสารอินทรียจะจับกับอะลูมินัมและเหล็ก เปนสารประกอบเชิงซอน ลดการตรึงฟอสฟอรัสไดระดับหนึ่ง
นอกจากนี้ ปุยอินทรียยังจับปุยแอมโมเนียมไดบางสวน ทําใหลดการสูญเสียชะลางไปไดบาง (เจริญและคณะ,
2540) ความเปนพิษของสารประกอบตางๆที่ละลายออกมาในสภาพดินที่เปนกรดจัด เชน ความเปนพิษของ

อะลูมินัม เมื่อ pH ลดลง 1 หนวย ปริมาณของอะลูมินัมที่ละลายไดจะเพิ่มขึ้นเปน 10 เทา อะลูมินัมจะสะสม
ในเนื้อเยื่อของราก ทําใหพืชยับยั้งการแบงตัวของเซลลและเอนไซมที่เกี่ยวของกับการสรางผนังเซลล ทําให
ระบบรากพืชไมเจริญเติบโต และความเปนพิษของธาตุเหล็กจะสงผลตอการเจริญเติบโตของพืช กาซ
ไฮโดรเจนซัลไฟดในดินเปรี้ยวจัด จะทําลายการทํางานของระบบรากพืชทําใหรากเนาหรือออนแอตอการเกิด
โรค เปนตน (พิสุทธิ์ และคณะ, 2536) พื้นที่ดินเปรี้ยวจัดเปนดินที่กอใหเกิดปญหาเปนอยางมากตอระบบ
เศรษฐกิจและสังคมของประเทศ โดยดินเปรี้ยวจัดเปนสาเหตุสําคัญที่ทําใหการเจริญเติบโตและผลผลิตพืช
ตกต่ํา เพราะทําใหความเปนประโยชนของธาตุอาหารหลักของพืชลดลง หรือมีไมเพียงพอตอความตองการของ

2