Page 36 - รายงานการสำรวจดินเขตพัฒนาที่ดินลุ่มน้ำคลองวังยาวแปลงที่ สบ. 4 จังหวัดสระบุรี : พื้นที่ดำเนินการ บ้านหนองมะกรูด หมู่ที่ 12 บ้านซับสนุ่น หมู่ที่ 9 บ้านซับขอน หมู่ที่ 12 และบ้านหนองจอก หมู่ที่ 8 ตำบลหนองย่างเสือ อำเภอมวกเหล็ก จังหวัดสระบุรี ลุ่มน่ำสาขาแม่น้ำป่าสักตอนล่าง (รหัส 1208) ลุ่มน้ำหลักแม่น้ำป่าสัก (รหัส 12)

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
28

(18) การยึดตัวขณะดินชื้น (moist consistence : u)
(19) ความเค็มของดิน (salinity : x)

6. การประเมินการสูญเสียดิน

การชะลางพังทลายของดินที่เปนเหตุใหมีการสูญเสียหนาดิน การสูญเสียธาตุอาหารพืช ทําให

คุณภาพของทรัพยากรดินเสื่อมโทรมลง มีผลกระทบทําใหผลผลิตของพืชลดลง เกิดการทับถมของ
ตะกอนในลําน้ําและแหลงน้ําตาง ๆ ทําใหเกิดการตื้นเขิน และปริมาณการเก็บกักน้ําลดลง เปนตน
การสูญเสียดินเกิดขึ้นใน 2 ลักษณะ คือ เกิดขึ้นตามธรรมชาติเนื่องจากการกระทําของน้ํา ลม และแรง
โนมถวงของโลก และเกิดขึ้นแบบมีตัวเรงโดยเฉพาะการใชประโยชนที่ดินของมนุษยที่ไมคํานึงถึง

ศักยภาพของที่ดินและขาดมาตรการอนุรักษดินและน้ําที่เหมาะสม การประเมินการสูญเสียดินในพื้นที่
คํานวณโดยใชสมการการสูญเสียดินสากล (Wischmeier และ Smith, 1978) โดยมีรูปแบบของ

สมการ ดังนี้ (กรมพัฒนาที่ดิน, 2543)
A = R K L S C P

A = ปริมาณการสูญเสียดิน ตอหนวยของพื้นที่ซึ่งไดจากการคํานวณคาปจจัยทั้ง 6 ปจจัย

มีหนวยเปน ตัน/เฮกตาร/ป
R = ปจจัยของน้ําฝนและการไหลบา (rain and run off factor)
K = ปจจัยความคงทนตอการชะลางพังทลายของดิน (soil erodibility factor)
L = ปจจัยความยาวของความลาดชัน (slope-length factor)

S = ปจจัยความลาดชันของพื้นที่ (slope steepness factor)
C = ปจจัยการจัดการพืช (cropping management factor)

P = ปจจัยการปฏิบัติการปองกันการชะลางพังทลาย (erosion control practice)

A เปนคาการสูญเสียดินตอหนวยของพื้นที่ ซึ่งไดจากการคํานวณโดยการคูณคาปจจัยตาง ๆ
6 ปจจัย คานี้เปนการประเมินคาเฉลี่ยรายปของการชะลางพังทลายของชองระหวางรองริ้วกับรองริ้ว
จากพายุฝน สําหรับพื้นที่ดอนคานี้โดยทั่วไปไมรวมการชะลางพังทลายจากรองลึกริมฝงน้ําหรือการ

พังทลายจากลม แตคา A นี้จะรวมตะกอนดินที่ถูกพัดพามากอนที่จะถึงตอนลางของลําน้ําหรือในอาง
เก็บกักน้ํา
R คือ rainfall factor เปนคาดัชนีของการชะลางพังทลายดินของฝน ในปที่มีฝนตกระดับ
ปกติ (normal year’s rain) K เปนคาปจจัยความคงทนตอการชะลางพังทลายของดิน เปนคาเฉพาะ

แตละชั้นของดิน คา K เปนคาที่แสดงความหมายถึงการสูญเสียดินตอหนวยของพื้นที่ตอหนวยแปลง
ทดลอง

K คือ คาความคงทนตอการชะลางพังทลายของดิน เปนอัตราการสูญเสียดิน ตอหนึ่งหนวย
ของดัชนีการชะลางพังทลาย (erosion index) สําหรับดินชนิดใดชนิดหนึ่ง ในลักษณะของหนาดินที่
ทําเปนรองไถพรวนขึ้น-ลงติดตอกันยาว 72.6 ฟุต (22.13 เมตร) บนพื้นที่ลาดชัน 9 เปอรเซ็นต
L คือ คาอิทธิพลของความยาวของความลาดชันที่มีตอการชะลางพังทลายของดิน (slope

length factor) เปนคาที่ไดจากอัตราสวนการสูญเสียดิน จากความยาวของความลาดชันชวงใด
ชวงหนึ่งกับความยาวมาตรฐาน คือ 72.6 ฟุต หรือ 22.13 เมตร ซึ่งอยูบนแนวความลาดเทอันเดียวกัน