Page 27 - การศึกษาธาตุอาหารในปุ๋ยหมักที่ผลิตจากกากตะกอนน้ำเสีย เทศบาลเมืองป่าตอง อำเภอกะทู้ จังหวัดภูเก็ต

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

20

ตะกอนเร่งแบบอื่นๆ คือ การเติมอากาศ และการตกตะกอน จะด าเนินการเป็นไปตามล าดับภายในถัง
ปฏิกิริยาเดียวกัน โดยการเดินระบบบ าบัดน้ าเสียแบบเอสบีอาร์หนึ่งรอบการท างาน จะมี 5 ช่วง ตามล าดับ

คือ (1) ช่วงเติมน้ าเสีย (fill) น าน้ าเสียเข้าระบบ (2) ช่วงท าปฏิกิริยา (React) เป็นการลดสารอินทรีย์ใน
น้ าเสีย (BOD) (3) ช่วงตกตะกอน (Settle) ท าให้ตะกอนจุลินทรีย์ตกลงก้นถังปฏิกิริยา (4) ช่วงระบายน้ า
ทิ้ง (Draw) ระบายน้ าที่ผ่านการบ าบัด และ (5) ช่วงพักระบบ (Idle) เพื่อซ่อมแซมหรือรอรับน้ าเสียใหม่
ระบบบ าบัดน้ าเสียแบบแผ่นจานหมุนชีวภาพ (Rotating Biological Contactor : RBC) ระบบ

แผ่นจานหมุนชีวภาพเป็นระบบบ าบัดน้ าเสียทางชีววิทยาให้น้ าเสียไหลผ่านตัวกลางลักษณะทรงกระบอก
ซึ่งวางจุ่มอยู่ในถังบ าบัด ตัวกลางทรงกระบอกนี้จะหมุนอย่างช้าๆ เมื่อหมุนขึ้นพ้นน้ าและสัมผัสอากาศ
จุลินทรีย์ที่อาศัยติดอยู่กับตัวกลางจะใช้ออกซิเจนจากอากาศย่อยสลายสารอินทรีย์ในน้ าเสียที่สัมผัสติด

ตัวกลางขึ้นมา และเมื่อหมุนจมลงก็จะน าน้ าเสียขึ้นมาบ าบัดใหม่สลับกันเช่นนี้ตลอดเวลา หลักการท างาน
ของระบบ กลไกการท างานของระบบในการบ าบัดน้ าเสียอาศัยจุลินทรีย์แบบใช้อากาศจ านวนมากที่ยึด
เกาะติดบนแผ่นจานหมุนในการย่อยสลายสารอินทรีย์ในน้ าเสีย โดยการหมุนแผ่นจานผ่านน้ าเสีย ซึ่งเมื่อ
แผ่นจานหมุนขึ้นมาสัมผัสกับอากาศก็จะพาเอาฟิล์มน้ าเสียขึ้นสู่อากาศด้วย ท าให้จุลินทรีย์ได้รับออกซิเจน
จากอากาศ เพื่อใช้ในการย่อยสลายหรือเปลี่ยนรูปสารอินทรีย์เหล่านั้นให้เป็นก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ น้ า

และเซลล์จุลินทรีย์ ต่อจากนั้นแผ่นจานจะหมุนลงไปสัมผัสกับน้ าเสียในถังปฏิกิริยาอีกครั้ง ท าให้ออกซิเจน
ส่วนที่เหลือผสมกับน้ าเสีย ซึ่งเป็นการเติมออกซิเจนให้กับน้ าเสียอีกส่วนหนึ่ง สลับกันเช่นนี้ตลอดเป็นวัฏ
จักร แต่เมื่อมีจ านวนจุลินทรีย์ยึดเกาะแผ่นจานหมุนหนามากขึ้น จะท าให้มีตะกอนจุลินทรีย์บางส่วนหลุด

ลอกจากแผ่นจานเนื่องจากแรงเฉื่อยของการหมุน ซึ่งจะรักษาความหนาแน่นของแผ่นฟิล์มให้ค่อนข้างคงที่
โดยอัตโนมัติ ทั้งนี้ตะกอนจุลินทรีย์แขวนลอยที่ไหลออกจากถังปฏิกิริยานี้ จะไหลเข้าสู่ถังตกตะกอนเพื่อ
แยกตะกอนจุลินทรีย์และน้ า ระบบแผ่นจานหมุนชีวภาพเป็นระบบบ าบัดน้ าเสียอีกรูปแบบหนึ่งของระบบ
บ าบัดขั้นที่สอง ซึ่งองค์ประกอบหลักของระบบประกอบด้วย ถังตกตะกอนขั้นต้น ท าหน้าที่ในการแยก

ของแข็งที่มากับน้ าเสีย ถังปฏิกิริยา ท าหน้าที่ย่อยสลายสารอินทรีย์ในน้ าเสีย ถังตกตะกอนขั้นที่สอง ท า
หน้าที่ในการแยกตะกอนจุลินทรีย์และน้ าทิ้งที่ผ่านการบ าบัดแล้ว โดยในส่วนของถังปฏิกิริยาประกอบด้วย
แผ่นจานพลาสติกจ านวนมากที่ท าจาก Polyethylene (PE) หรือ High Density Polyethylene (HDPE)
วางเรียงขนานซ้อนกัน โดยติดตั้งฉากกับเพลาแนวนอนตรงจุดศูนย์กลางแผ่น ซึ่งจุลินทรีย์ที่ใช้ในการบ าบัด

น้ าเสียจะยึดเกาะติดบนแผ่นจานนี้เป็นแผ่นฟิล์มบางๆ หนาประมาณ 1-4 มิลลิเมตร หรือที่เรียกระบบนี้อีก
อย่างว่าเป็นระบบ Fixed Film ทั้งนี้ชุดแผ่นจานหมุนทั้งหมดวางติดตั้งในถังคอนกรีตเสริมเหล็ก ระดับ
ของเพลาจะอยู่เหนือผิวน้ าเล็กน้อย ท าให้พื้นที่ผิวของแผ่นจานจมอยู่ในน้ าประมาณร้อยละ 35 -40 ของ
พื้นที่แผ่นทั้งหมด และในการหมุนของแผ่นจานหมุนชีวภาพอาศัยชุดมอเตอร์ขับเคลื่อนเพลาและเฟือง

ทดสอบ เพื่อหมุนแผ่นจานในอัตราประมาณ 1-3 รอบต่อนาที ระบบแผ่นจานหมุนชีวภาพ จะ
ประกอบด้วยหน่วยบ าบัด ดังนี้ บ่อปรับสภาพการไหล (Equalizing Tank) ถังตกตะกอนขั้นต้น (Primary
Sedimentation Tank) ระบบแผ่นหมุนเวียนชีวภาพ (Rotating Biological Contactor) ถังตกตะกอน

ขั้นที่ 2 (Secondary Sedimentation Tank) และบ่อเติมคลอรีน (Chlorine Tank)
ระบบบ าบัดขั้นที่สาม (Tertiary Treatment) สุเทพ ( ม.ป.ป) ได้กล่าวว่า ระบบบ าบัดขั้นที่สาม
เป็นการก าจัดน้ าเสียโดยการก าจัดสารแขวนลอย ของแข็งละลายบางชนิด สารอินทรีย์ที่จุลชีพใช้ไม่ได้
สารอาหาร สี กลิ่น และสิ่งเจือปนอื่นๆ ที่หลงเหลือจากการบ าบัดขั้นที่สอง อาจประกอบด้วยระบบ
ดังต่อไปนี้ การก าจัดฟอสฟอรัส (Phosphorus Removal) ได้แก่ การเปลี่ยนฟอสฟอรัสที่ละลายน้ าอยู่