Page 31 - การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์เพื่อการสำรวจทรัพยากรดินในพื้นที่สูงบริเวณลุ่มน้ำสาขา น้ำแม่ต้า (ลุ่มน้ำยม)

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

20

4.3 องค์ประกอบของระบบสารสนเทศทางภูมิศาสตร์

องค์ประกอบหลักของระบบ GIS แบ่งออกเป็น 5 ส่วนใหญ่ๆ คือ อุปกรณ์คอมพิวเตอร์
(hardware) ซอฟต์แวร์ (software) ขั้นตอนการทํางาน (methods) ข้อมูล (data) และบุคลากร (people)
โดยมีรายละเอียดของแต่ละองค์ประกอบดังต่อไปนี้ (ภาพที่ 1)

4.3.1 เครื่องคอมพิวเตอร์ รวมกันเรียกว่า ระบบฮาร์ดแวร์ (hardware) จะประกอบด้วย

คอมพิวเตอร์ อุปกรณ์การนําเข้า เช่น digitizer scanner GPS อุปกรณ์อ่านข้อมูล เก็บรักษาข้อมูล และ
แสดงผลข้อมูล เช่น printer หรือ plotter เป็นต้น ซึ่งอุปกรณ์แต่ละชนิดจะมีหน้าที่และคุณภาพแตกต่างกัน
ออกไป

4.3.2 โปรแกรมหรือซอฟต์แวร์ (software) คือชุดของคําสั่งสําเร็จรูป เช่น โปรแกรม
Arc/Info, MapInfo, ArcGIS และ QGIS เป็นต้น ซึ่งประกอบด้วยฟังก์ชั่นการทํางานและเครื่องมือที่จําเป็น

ต่างๆ สําหรับนําเข้า ปรับแต่งข้อมูล จัดการระบบฐานข้อมูล เรียกค้น วิเคราะห์ และจําลองภาพ
4.3.3 ข้อมูล (data) คือข้อมูลต่างๆ ที่จะใช้ในระบบ GIS และถูกจัดเก็บในรูปแบบของ

ฐานข้อมูล โดยได้รับการดูแลจากระบบจัดการฐานข้อมูลหรือ DBMS ข้อมูลจะเป็นองค์ประกอบที่สําคัญ
รองลงมาจากบุคลากร ซึ่งลักษณะของข้อมูลในระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์แบ่งออกเป็น 2 ลักษณะ คือ ข้อมูล
เชิงพื้นที่ (spatial data หรือ graphic data) และข้อมูลเชิงบรรยาย (non-spatial data หรือ attribute data)

ซึ่งทั้ง 2 ส่วนนี้จะมีความสัมพันธ์กัน ทั้งแบบต่อเนื่อง (continuous) และไม่ต่อเนื่อง (discrete) โดยข้อมูลเชิง
พื้นที่ เป็นข้อมูลที่แสดงตําแหน่งที่ตั้งทางภูมิศาสตร์ (geo-reference data) ของรูปลักษณ์ของพื้นที่ ซึ่งมีอยู่
2 แบบ คือ ข้อมูลที่แสดงทิศทาง (vector data) และข้อมูลที่แสดงเป็นตารางกริด (raster data) โดยข้อมูลที่มี
ทิศทาง ประกอบด้วยรูปแบบที่สําคัญ 3 รูปแบบ ได้แก่

ภาพที่ 1 องค์ประกอบของระบบสารสนเทศทางภูมิศาสตร์ (GIS)
ที่มา: GrindGIS (2017)