Page 205 - รายงานการสำรวจดินเขตพัฒนาที่ดินลุ่มน้ำคลองหวาย-คลองโพล้ลุ่มน้ำสาขาแม่น้ำประแสร์(รหัส 1805) ลุ่มน้ำหลักชายฝั่งทะเลตะวันออก(รหัส 18) พื้นที่ดำเนินการโครงการ บ้านคลองป่าไม้ หมู่ 6 บ้านเขาผักกูด หมู่ 7 ตำบลกระแสบน อำเภอแกลง จังหวัดระยอง

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
158

พื้นที่มีศักยภาพผลิตพืชดังกล่าวไปแล้วนั้น เป็นหนึ่งในพืชทางเลือก หรือแนวทางใน

การปรับเปลี่ยนจ านวนพื้นที่การปลูกพืชปัจจุบัน โดยพื้นที่ศักยภาพผลิตพืชผัก พืชไร่ และป่า 3 อย่าง ประโยชน์
4 อย่างนั้น สามารถเพิ่มอีกกลุ่มพืชทางเลือกที่เหมาะสม ได้แก่ พืชสมุนไพร
พืชสมุนไพร ปัจจุบันผลิตภัณฑ์สมุนไพรและการรักษาด้วยสมุนไพร ทั้งตลาดโลกและ
ภายในประเทศมีความต้องการเพิ่มสูงขึ้น โดยปัจจัยหนุนหลักมาจากการขยายตัวตามพฤติกรรมผู้บริโภคที่

ใส่ใจสุขภาพและใช้ผลิตภัณฑ์ธรรมชาติมากขึ้น ส าหรับภายในประเทศอีกปัจจัยหนุนเนื่องจากโครงสร้าง
ประชากรและสังคมที่เปลี่ยนไป การเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ ความนิยมในฐานะที่เป็นทางเลือกในการดูแลสุขภาพ
รวมถึงการสนับสนุนจากภาครัฐในการเข้าถึงยาสมุนไพร และแนวทางการขับเคลื่อนแผนแม่บทแห่งชาติ
ว่าด้วยการพัฒนาสมุนไพรไทย ฉบับที่ 1 พ.ศ. 2560-2564 เพื่อสร้างมูลค่าเพิ่มของวัตถุดิบสมุนไพรและผลิตภัณฑ์

สมุนไพรภายในประเทศ เพื่อยกระดับให้ประเทศไทยเป็นประเทศที่ส่งออกวัตถุดิบและผลิตภัณฑ์สมุนไพร
ชั้นน าของภูมิภาคอาเซียน ที่ขับเคลื่อนโดยกระทรวงพาณิชย์ ตลาดสมุนไพรในประเทศ แบ่งเป็น 3 กลุ่มใหญ่
ได้แก่ กลุ่มอาหารสมุนไพร (เครื่องดื่ม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร) กลุ่มยาสมุนไพร และกลุ่มเครื่องส าอาง
ภายในจังหวัดระยองมีสวนสมุนไพรสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

ตั้งอยู่บริเวณ บริษัท ปตท. จ ากัด (มหาชน) ต าบลมาบข่า อ าเภอเมือง ซึ่งเป็นสถานที่รวบรวมพันธุ์สมุนไพร
มากกว่า 260 ชนิด เปิดเป็นแหล่งพ ักผ่อนหย่อนใจ แหล่งศึกษาหาความรู้ด้านพฤษศาสตร์และสมุนไพร
ตลอดจนมีร้านค้าบริการอาหารเครื่องดื่ม ร้านขายของที่ระลึก ร้านนวดเพื่อสุขภาพ และตลาดนัดสวนสมุนไพร

นอกจากนี้ภายในจังหวัดยังมีสวนสมุนไพร สถาบันวิจัยสมุนไพร สังกัดกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ ตั้งอยู่
บริเวณอ่างเก็บน้ าหนองปลาไหล อ าเภอปลวกแดง เป็นหน่วยงานส าหรับทัศนศึกษาด้านพืชสมุนไพรที่สมบูรณ์
โดยเร่งรัดปลูก อนุรักษ์ รวบรวมพันธุ์พืชสมุนไพรให้หลากหลายชนิด การใช้เทคนิคการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ
พืชในการขยายพันธุ์ ศึกษา วิเคราะห์ วิจัย พัฒนาองค์ความรู้ และเทคโนโลยีทางห้องปฏิบัติการด้านสมุนไพร
พร้อมทั้งมีการให้บริการตรวจวิเคราะห์ รับรองสมุนไพรและผลิตภัณฑ์สมุนไพรอีกด้วย พืชสมุนไพรมี

หลากหลายชนิด ควรเลือกชนิดปลูกให้มีความหลากหลายและตรงความต้องการของตลาด
พืชสมุนไพรที่เป็นพืชล้มลุก ความต้องการน้ ามาก เช่น ใบเตย ว่านหางจระเข้ ค าฝอย
เสลดพังพอน หญ้าหนวดแมว กระเจี๊ยบ บัวบก ตะไคร้ ขิง ฟ้าทะลายโจร เป็นต้น เสนอให้เป็นพืชทางเลือกใน

พื้นที่มีศักยภาพผลิตพืชผัก พืชสมุนไพรที่รากไม่ลึก เจริญเติบโตโดยอาศัยน้ าฝนเป็นหลัก เช่น ไพร ขมิ้นชัน ยอ
กระชายด า ส้มแขก มะแว้ง เป็นต้น เสนอให้เป็นพืชทางเลือกในพื้นที่มีศักยภาพผลิตพืชไร่ และส าหรับพื้นที่
มีศักยภาพผลิตป่า 3 อย่าง ประโยชน์ 4 อย่างนั้น เสนอให้เลือกชนิดพืชที่ปลูกในกลุ่มไม้ใช้สอย ไม้กินได้ เป็น
พืชที่ให้ประโยชน์ทางสมุนไพรด้วย เช่น กระถิน มะรุม มะหาด กฤษณา สะเดา ขี้เหล็ก สมอไทย

บอระเพ็ด เป็นต้น จากสภาพพื้นที่และข้อได้เปรียบในการมีแหล่งพันธุ์ แหล่งความรู้ ทั้งในเรื่องสมุนไพร
การแปรรูปผลิตภัณฑ์ การรับรองคุณภาพวัตถุดิบและผลิตภัณฑ์ และการมีตลาดรองรับ จึงเสนอให้พื้นที่
ดังกล่าวมีสมุนไพรเป็นอีกหนึ่งพืชทางเลือก
แนวทางการพัฒนา

แนะน าเช่นเดียวกับพื้นที่มีศักยภาพผลิตพืชผัก พืชไร่ และป่า 3 อย่างฯ ในเรื่อง
การปรับปรุงบ ารุงดิน การอนุรักษ์ดินและน้ า และแนวทางการท าเกษตรอินทรีย์ ดังที่กล่าวไปแล้วในหัวข้อ
นั้นๆ เพิ่มเติมในเรื่องสร้างความเข็มแข็งในการรวมกลุ่มเกษตรกรผู้ผลิตเพื่อให้มีปริมาณวัตถุดิบเพียงพอ
(แนวคิดเกษตรแปลงใหญ่) เพื่อสามารถก าหนดราคาเองกับผู้รับซื้อ และส่งเสริมการรวมกลุ่มแม่บ้านชุมชน

ในการพัฒนารูปแบบผลิตภัณฑ์ คุณภาพสินค้า ตลอดจนขอเอกสารรับรองผลิตภัณฑ์ เพื่อสร้างสินค้า OTOP