Page 154 - องค์ความรู้สู่ปีดินสากล 2558

จําแนกที่ดินพิเศษ (อ.เจริญ สุวรรณเศรษฐ ผูมีบทบาทสูงมากของงานสํารวจจําแนกประเภทที่ดิน กรมที่ดิน)
จะเปนเจาหนาที่ซึ่งไดเริ่มงานนี้มาแตตนไดโอนมากรมพัฒนาที่ดิน 66 นาย ซึ่งยังนอยไมเพียงพอสําหรับ

ปฏิบัติงาน
เมื่อมีการจัดตั้งกรมพัฒนาที่ดินเสร็จสิ้นเรียบรอยแลว ไดเสนอขอจัดตั้งสถานศึกษากรมพัฒนาที่ดิน
กระทําพิธีเปดเมื่อวันที่ 30 มิถุนายน พ.ศ.2507 และรับนักศึกษาเขาเรียนในป 2507 เปนรุนแรก
สถานศึกษากรมพัฒนาที่ดิน รับนักศึกษาได 3 รุน จึงไดยุบเลิกไป มีผูเขารับการศึกษาทั้งสิ้น 292 คน

จบการศึกษาแลวทุกคนไดรับการบรรจุเปนพนักงานจําแนกที่ดินจัตวา เวลานี้งานสํารวจจําแนกที่ดิน
ไดยุติไปแลว
งานสํารวจดินเปนงานหลักของการเกษตรอยางหนึ่งที่จําเปนเบื้องตน เปนวิชาการที่ถายทอดออก

เปนความรูกันมานานนับรอยปในประเทศตะวันตก สําหรับประเทศไทยเราหนวยงานแรกที่ดําเนินงานเกี่ยวกับ
งานสํารวจดิน ไดแก การตั้งแผนกปถพีวิทยา อยูในกองสถานีทดลอง กรมเกษตรและการประมง กระทรวง
เกษตราธิการ เมื่อป พ.ศ.2481 มีหนาที่สํารวจดินเกี่ยวกับการกสิกรรม ดินขาดอาหารใหกลับเปนดินดี
ดินเหมาะแกการปลูกพืชอยางใด แกไขดินเลว ในป พ.ศ.2496 กรมกสิกรรม กระทรวงเกษตร มีสวนราชการ
คือ กองการกสิกรรมเคมี ตั้งแผนกสํารวจดิน มีหนาที่สํารวจดินในทองที่จังหวัดตางๆ ศึกษา minor element

ตอจากนั้นมาไดมีการพัฒนางานสํารวจดินใหกาวหนา ดังที่วิทยากรดานสํารวจดินที่มี คุณเฉลียว แจงไพร และ
คณะไดบรรยายผานพนมาแลว
ตามปกติงานวิเคราะหดินจะตองมีอยูคูกับงานสํารวจดิน แยกกันอยูไมเหมาะควร เพราะเก็บตัวอยาง

ดินมาแลว ถาไมมีการวิเคราะหหาคุณสมบัติทางเคมีและฟสิกสเปนอยางนอยแลว จะไมเกิดความรูอันเปน
ประโยชนตอการใชขึ้นมาเลย คงเปนเพียงวัตถุกอนดินที่นํามาปนเปนสิ่งของสําหรับใชงานหรือของเลน
เมื่อมีการตั้งกรมพัฒนาที่ดินขึ้นในป พ.ศ.2506 แผนกสํารวจดิน และแผนกวิเคราะหดินในกองการกสิกรรม
เคมี ยังคงอยูตามเดิม ไดโอนตัวบุคลากรที่ทํางานวิเคราะหดินไปบรรจุอยูในกองสํารวจที่ดินบาง กองบริรักษที่ดิน

บาง จนบังเกิดผลงานตามมาดังปรากฏชัดเจน
หลังจากดําเนินงานอนุรักษดินและน้ําชวยเหลือกสิกรบนไรนาที่ปลูกพืชไรมีสภาพพื้นที่ลาดเท ดินถูก
น้ําฝนกัดเซาะทําใหดินเสื่อมโทรม ในหลายจังหวัด อาทิ ชลบุรี ปลูกออย มันสําปะหลัง ปากชอง พระพุทธบาท
สระบุรี ปลูกขาวโพด อุดรธานี อ.กุมภวาป ลําปาง อ.เกาะคา ปลูกออย ภาคใต ไปเปนครั้งคราว อ.นาบอน

จ.นครศรีธรรมราช วางแนวปลูกยางพารา เหลานี้ ไดใชวิธีการปฏิบัติตามแบบที่ผูเชี่ยวชาญไดอบรมฝกสอน
จึงพิจารณาเห็นวา วิธีการปฏิบัติงานตางๆ ไดใชขอมูลที่เกิดจากผลคนควาและรวบรวมของจริงที่เปนอยู
ในสหรัฐ นาจะมีขอมูลอันเกิดจากสภาพเปนไปของเมืองไทยเองนํามาใชใหตรงตอสภาพเปนจริง
ของแตละสถานที่ จึงขออนุญาตไดรับอนุมัติใหดําเนินงานดานวิชาการอนุรักษดินและน้ํา ซึ่งหลักการเดิมของ

โครงการชวยเหลือมอบการคนควาตางๆ ใหกรมปาไม และกรมชลประทาน ดําเนินงานดังกลาว แตกรมกสิกรรม
ดําเนินงานดานปฏิบัติงานสนามอยางเดียว
ปญหาสถานที่ดําเนินงานทดลองคนควาตางๆ เกิดขึ้นเพราะตองใชเนื้อที่เปนจํานวนมาก และใหมี

สถานีทดลองกระจายอยูทั่วประเทศ ครอบคลุมลักษณะวิธีปฏิบัติไดถวนทั่ว จึงไดเริ่มตนไปขอที่ดินของสถานี
พืชอาหารสัตวมวกเหล็ก สถานีบํารุงพันธุสัตวมวกเหล็ก กรมปศุสัตวและหนวยตํารวจมา กระทรวงมหาดไทย
ซึ่งตอมาไดยุบเลิกไปโดยอยูรวมกันบนพื้นที่ 3,130 ไร ดําเนินการจนไดเนื้อที่ 300 ไร เปนแผนที่บริเวณจัดตั้ง
ศูนยอนุรักษดินและน้ํา แตตองระงับไปเพราะอธิบดีกรมกสิกรรม (ม.ร.ว.จักรทอง ทองใหญ ดํารงตําแหนง
วันที่ 14 มีนาคม 2503 - 1 มกราคม 2504) ขณะนั้น แนะใหไปใชในสถานีทดลองของกรมกสิกรรรมแทน

ตอมาสถานที่มวกเหล็กแหงนี้ไดเปลี่ยนไปเปนโครงการฟารมโคนมไทย-เดนมารก ในป พ.ศ.2505 ผมตาม
หนวยงานสถานีพืชอาหารสัตวมวกเหล็ก และสถานีบํารุงพันธุสัตวมวกเหล็กที่ยายไปอยูปากชองในพื้นที่ของ

กอเกิดกรมพัฒนาที่ดิน 151