Page 106 - การวิเคราะห์ทรัพยากรธรรมชาติและการกำหนดบริเวณการใช้ที่ดินตามศักยภาพพื้นที่ลุ่มน้ำสาขาคลองจันดี (รหัส2202)

78

เสนความสูงหาง ชั้นละ 2 ฟุต สามารถใชคํานวณคาความชันไดหากกระทําอยางรอบคอบ การศึกษา

ความสัมพันธระหวางความชันกับการสูญเสียดินในแปลงทดลอง ชวยใหพัฒนาสมการคณิตศาสตร

เพื่อคํานวณคาปจจัยความชัน หรือ S-factor สําหรับใชในสมการการสูญเสียดินสากลได คาปจจัย
ความชัน คือ ตัวเลขแสดงสัดสวนของการสูญเสียดินตอหนวยความชัน เปนความสัมพันธระหวาง

ความชันตอการชะลางพังทลายแบบแผน (sheet erosion) และการชะลางพังทลายแบบรองริ้ว

(rill erosion)

สมการคํานวณคา S-factor

ใชสมการ Wischmeier และ Smith (1978) สําหรับพื้นที่ลาดชัน 0-9 เปอรเซ็นต คือ

2
S = (0.43 + 0.30 s + 0.043 s ) / 6.613 หรือเขียนไดอีกอยางหนึ่ง คือ
2
S = 0.065 + 0.045 s + 0.0065 s
ใชสมการแนะนําโดย Meijerink (Huizing, 1992) สําหรับพื้นที่ลาดชันมากกวา 9

เปอรเซ็นต คือ

0.75
S = sin (slope degree) × cos (slope degree) หรือเขียนไดอีกอยางหนึ่ง คือ
0.75
S = 6.4 (sin{atan (s/100)} ) (cos{atan (s/100)})
เมื่อ S คือ คาปจจัยความชัน

s คือ เปอรเซ็นตความชัน

การคํานวณคาเปอรเซ็นตความชัน (s)

การคํานวณเปอรเซ็นตความชัน หรือ คา s เพื่อใชในสมการคํานวณคาปจจัย S-factor
ขางตน มีการนําขอมูลจากแหลงตางๆ มาใช และศึกษาเปรียบเทียบคาความชันที่คํานวณได เพื่อ

พิจารณาเลือกแหลงขอมูลที่มีความถูกตองเหมาะสมสําหรับการจัดทําแผนที่การสูญเสียดินมากที่สุด

แหลงขอมูลที่นํามาใชมีดังนี้

1) แผนที่สภาพภูมิประเทศ กรมแผนที่ทหาร มาตราสวน 1 :50,000 มีเสนชั้นความสูง
หางกันชั้นละ 100 และ 20 เมตรตามลําดับ

2) แผนที่กลุมชุดดิน มาตราสวน 1 :25,000 กลุมสํารวจจําแนกดิน กรมพัฒนาที่ดิน

การคํานวณเปอรเซ็นตความชันจากขอมูลของแผนที่เสนชั้นความสูง Digital Elevation

Model (DEM) มาตราสวน 1 :50,000 ใชวิธีเลือกพื้นที่ตัวอยาง มีการวิเคราะหขอมูล ที่ขนาดความ
ละเอียดของขอมูล (Resolution) เทากับ 5 ×5 เมตร และนําคาเปอรเซ็นตความชันที่คํานวณได

จากขอมูลเชิงเลข มาเปรียบเทียบกับคาจากแผนที่กลุมชุดดิน ซึ่งมีการวัดคาเปอรเซ็นตความชัน

ดวยแผนวัด (template) และจําแนกชั้นความลาดชันของพื้นที่ดวยสายตา

สํานักสํารวจดินและวางแผนการใชที่ดิน กรมพัฒนาที่ดิน