Page 20 - คู่มือการสำรวจดิน

13) Geology - ธรณีวิทยา : ใหระบุถึงหนวยหินตางๆ รวมทั้งหนวยของตะกอนที่พบ ดูไดจากแผนที่

ธรณีวิทยาของกรมทรัพยากรธรณี กระทรวงอุตสาหกรรม
หินที่เราพบมาก และเปนวัตถุใหกําเนิดของดินนั้น แบงออกเปน 3 ชนิดใหญๆ ดวยกัน คือ หินอัคนี หิน

ตะกอน และหินแปร หินตางๆ เหลานี้เมื่อเกิดการผุพังอยูกับที่ (weathering) แลวอาจจะกลายเปนวัตถุตนกําเนิดดิน

อยูกับที่ (sedentary soil parent materials) เมื่อไมไดมีการเคลื่อนยายไปจากที่เดิม และอาจจะเปนวัตถุตนกําเนิดที่ถูก
พัดพามาทับถมกันโดยพาหะทางธรณี (transported soil parent materials) ก็ได

หินอัคนี

หินอัคนี ไดแกหินที่เกิดจากการตกผลึกของแร ที่ไดจากการเย็นตัวของหินหนืด (magma) หินอัคนีมักจะไม

ปรากฏใหเห็นเปนชั้น นอกจากหินภูเขาไฟ ซึ่งอาจจะเกิดจากลาวา (lava) ไหลออกมาทับถมกันเปนชั้นๆ ได แรตางๆ
ที่ประกอบเปนเนื้อหินอัคนี มักมีลักษณะเปนผลึกเกาะกันแนน และไมมีซากดึกดําบรรพใหพบ อุณหภูมิที่มีการตก

ผลึกของแรตางๆ ในหินอัคนีก็คือชวง 600-1,200 องศาเซลเซียส ซึ่งหินหนืดบางชนิดขณะที่มีการเย็นตัวลงนั้น จะมี

พวกสารระเหิดไดปนอยูดวย แตเมื่อความดันลดลง สารระเหิดก็จะระเหิดออกไป สวนที่เหลืออยูก็จะจับตัวกันเปน

หินอัคนี
องคประกอบของหินอัคนี หินอัคนีประกอบดวยแรหลายชนิด แตที่พบเปนองคประกอบของหินอัคนีมาก

ที่สุด ไดแก แรเฟลดสปาร ควอตซ ไมกา ไพรอกซีน แอมฟโบล แมกนีไทต โอลิวีน ตามลําดับ และจะพบอยูเสมอ

ในปริมาณนอยคือ แรไพไรต อะพาไทต และ เซอรคอน นอกจากนี้ยังมีแรชนิดอื่นๆ อยูบาง เปนปริมาณเล็กนอย
เนื้อหินอัคนี หมายถึงรูปราง การจัดวาง และขนาดของผลึกแรในหินอัคนีแบงออกไดเปน

1. เนื้อหยาบ ประกอบดวยผลึกแรขนาดใหญสม่ําเสมอกัน มองเห็นไดงายดวยตาเปลา

2. เนื้อละเอียด เนื้อแนน ผลึกแรเล็กมาก มองไมเห็นดวยตาเปลา
3. เนื้อดอก เนื้อหินมีทั้งผลึกใหญที่เปนแรดอก (phenocryst) และผลึกละเอียดกวาเปนแรพื้น (groundmass)

เนื้อดอกเกิดขึ้นไดกับหินอัคนีเนื้อหยาบ และเนื้อละเอียด

4. เนื้อแกว เนื้อแนน ลักษณะเหมือนแกว เกิดจากการเย็นตัวอยางรวดเร็วมากของหินหนืด

5. เพกมาไทต เนื้อหยาบมาก ไดแกหินอัคนีที่เย็นตัวชามาก ผลึกแรขนาดหลายๆเซ็นติเมตร บางทีอาจเปน
เมตร

6. เนื้อผสม เปนเนื้อผสมของทั้งลาวาที่พนออกมาจากปลองภูเขาไฟ และหินปลองภูเขาไฟมีลักษณะคลายๆ

พวกหินตะกอนเนื้อผสม

การเกิดของพวกหินอัคนี แบงออกไดเปน 2 แบบใหญๆ คือ
1. เย็นตัวภายในเปลือกโลกเปนหินอัคนีแทรกซอน (intrusive or plutonic igneous rocks) เนื้อหยาบ

2. เย็นตัวบนผิวโลก เปนหินอัคนีพุ (extrusive or volcanic igneous rocks) เนื้อละเอียด

หินอัคนีที่พบมาก
1. แกรนิตและไรโอไลต (granite and rhyolite) สีจาง องคประกอบเชิงแรที่สําคัญคือ โพแทชเฟลดสปาร

ควอตซ แพลจิโอเคลส ไบโอไทต และแรกลุมเฟอรโรแมกนีเซียม กับแรอื่นๆ หินแกรนิตเนื้อหยาบ สวนไรโอไลต

13