Page 11 - โครงการอนุรักษ์ดินและน้ำ : บริบทแห่งการพัฒนาพื้นที่สูงที่ยั่งยืน

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
2-4

ปลูกข้าวสาลี ข้าวบาร์เลย์ ข้าวเจ้า และฝ้ายประมาณ 2500 ปี ก่อนศริสต์ศักราช จากหลักฐานทาง
โบราณคดีที่ขุดค้น พบว่ามีซากเมืองขนาดใหญ่ คือเมือง ฮารัปปา (Harappa) และโมเฮนโจ-ดาโร

(Mohenjo – Daro) อาณาจักรนี้เจริญรุ่งเรืองอยู่ประมาณ 1,000 พันปี ก็เสื่อมลงก่อนศริสต์ศักราช
ประมาณ 1,500 ปี นักประวัติศาสตร์ให้ความเห็นว่าอาจพบกับภัยธรรมชาติที่ร้ายแรง เช่น การ
เปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศเพราะพบร่องรอยน้ าท่วม

2.1.5 อารยธรรมของอาณาจักรกรีซและโรมัน
Juo and Wilding (2001: 15) ได้ทบทวนความรุ่งเรืองและล่มสลายของอาณาจักรกรีซและโรมัน
ซึ่งมีอิทธิพลต่อวัฒนธรรมของยุโรปในเวลาต่อมาอย่างกว้างขวาง การใช้ที่ดินที่อุดมสมบูรณ์ แต่ตื้นในพื้นที่
ลูกคลื่น ของภูมิภาครอบๆ ทะเลเมดิเตอร์เรเนียน ได้สร้างความรุ่งเรืองแต่ได้เกิดการชะล้างพังทลายของดิน
ขึ้นผลผลิตจึงลดลง ท าให้กรีซขยายอาณาจักรเข้าสู่ ทวีปเปอร์เซีย และอินเดียตอนเหนือ เพื่อหาที่ดินที่อุดม

สมบูรณ์กว่า ส่วนโรมันขยายอาณาจักรเข้าสู่ยุโรปและอาฟริกาตอนเหนือ เพื่อน าอาหารมาเลี้ยงประชากร
ที่เพิ่มขึ้น ก่อนศริสต์ศักราช 146 ปี โรมันได้เข้าปกครอง เมือง คาธิจ (Carthage) ซึ่งมีพื้นที่เกษตรที่เป็น
ที่ราบอันอุดมสมบูรณ์บนฝั่งทะเลเมดิเตอร์เรเนียนของทวีปอัฟริกาเหนือ พื้นที่นี้กลายเป็น “ยุ้งข้าวสาลีของโรม

(Wheat granary of Rome)” เป็นเวลานานหลายร้อยปี
อย่างไรก็ตามการล่มสลายของเมืองในอาฟริกาตอนเหนือที่อาณาจักรโรมันเข้าปกครองนั้น
Lowdermilk (1953: 18-19) ได้ส ารวจและรายงานไว้บางเมือง เช่น ทามูกาดี (Thamugade) ซึ่งปัจจุบัน
เรียก ทิมกาด (Timgad) เมืองนี้ตั้งโดย Trojan ในศตวรรษแรกของคริสต์ศาสนา เป็นเมืองที่รุ่งเรืองมากมี

โรงมหรสพ ห้องสมุดสาธารณะ จากการขุดค้นของนักโบราณคดีชาวฝรั่งเศสพบว่าความเจริญรุ่งเรืองของ
เมืองนี้มาจาก “ ยุ้งข้าวสาลีของโรม” มีร่องรอยของการปลูกต้นโอลีฟ ที่ปัจจุบันถูกฝังไว้ด้วยดินตะกอนและทราย
การล่มสลายของ Timgad นั้น Lowdermilk ได้รายงานไว้ว่าพบร่องรอยการชะล้างพังทลายของดินในรูป
ร่องลึก (gully) ปรากฏอยู่ในพื้นที่นี้ ผลผลิตจึงลดลงจนล่มสลายในที่สุด

2.1.6 อารยธรรมในอเมริกากลาง (Mesoamerica)
ความรุ่งเรืองของอารยธรรมเกษตรมิได้จ ากัดอยู่เพียงแต่ในพื้นที่ดินตะกอนล าน้ าที่อยู่บริเวณสองฝั่ง
แม่น้ าเท่านั้น อาณาจักรการเกษตรของมายา อินคาและแอซแทค ได้เกิดขึ้นในดินภูเขาไฟบนที่สูง

โดยมีรายละเอียดดังนี้
(1) อาณาจักรมายา (Maya)
อาณาจักรมายา (Maya) เป็นอารยธรรมแห่งแรกในอเมริกากลาง ซึ่งเริ่มต้นมาตั้งแต่ 500
ปีก่อนคริสต์ศักราช แต่เจริญรุ่งเรืองในช่วงคริสต์ศักราช 250-900 อาณาจักรมายาครอบคลุมบางส่วนของ

ประเทศเม็กซิโก กัวเตมาลา เอลซัลวาดอร์ เบลิซ และฮอนดูรัส พื้นที่ดังกล่าวนี้อยู่ในภูมิอากาศแบบ Rain
1)
Forest มีการท าการเกษตรโดยระบบชลประทาน พืชที่ปลูกคือ ข้าวโพด ถั่วต่างๆ น้ าเต้าและมันส าปะหลัง
อาณาจักรมายาล่มสลายลงในปีคริสต์ศักราช 900 จากหลักฐานทางโบราณคดี พบว่า กระดูกของชาวนาซึ่ง
มีชีวิตอยู่ในราวสองทศวรรษก่อนอาณาจักรมายาจะล่มสลาย แสดงให้เห็นถึงการเสียชีวิตด้วยโรคขาด

สารอาหารอย่างรุนแรง หลักฐานดังกล่าวนี้ยังพบสาเหตุที่ส าคัญอีกประการหนึ่งคือ การบุกรุกท าลายป่าไม้
เกิดจากการชะล้างพังทลายของดินอย่างรุนแรง โดยใต้พื้นดินบริเวณอาณาจักรที่ร้างพบเพียงแต่

-------------------------------------
1)
www.teen.mithai.com/variety