Page 13 - รายงานการสำรวจดินเขตพัฒนาที่ดินลุ่มน้ำคลองวังยาวแปลงที่ สบ. 4 จังหวัดสระบุรี : พื้นที่ดำเนินการ บ้านหนองมะกรูด หมู่ที่ 12 บ้านซับสนุ่น หมู่ที่ 9 บ้านซับขอน หมู่ที่ 12 และบ้านหนองจอก หมู่ที่ 8 ตำบลหนองย่างเสือ อำเภอมวกเหล็ก จังหวัดสระบุรี ลุ่มน่ำสาขาแม่น้ำป่าสักตอนล่าง (รหัส 1208) ลุ่มน้ำหลักแม่น้ำป่าสัก (รหัส 12)

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
5

4. พื้นที่ลุมน้ําชั้นที่ 4 หมายถึง พื้นที่ภายในลุมน้ํา ซึ่งมีคาดัชนีคุณภาพของลุมน้ําที่
สภาพปาไดถูกบุกรุก แผวถางเปนที่ใชประโยชนเพื่อกิจการพืชไรเปนสวนมาก

5. พื้นที่ลุมน้ําชั้นที่ 5 หมายถึง พื้นที่ภายในลุมน้ํา ลักษณะโดยทั่วไปเปนที่ราบหรือ
ที่ลุม หรือเนินลาดเอียงเล็กนอยและสวนใหญปาไมไดถูกบุกรุกแผวถางเพื่อประโยชนดานเกษตรกรรม
โดยเฉพาะทํานาและกิจการอื่น ๆ ไปแลว

2. การพัฒนาที่ดิน
การพัฒนาที่ดิน (land development) หมายถึง การกระทําใด ๆ ตอดินหรือที่ดินเพื่อ
เพิ่มประสิทธิภาพของดินหรือที่ดินหรือเพื่อเพิ่มผลผลิตทางการเกษตรใหสูงขึ้น และหมายความรวมถึง

การปรับปรุงบํารุงดินหรือที่ดินที่ขาดความอุดมสมบูรณตามธรรมชาติหรือขาดความอุดมสมบูรณ
เพราะการใชประโยชน และการอนุรักษดินและน้ํา เพื่อรักษาดุลธรรมชาติหรือเพื่อเพิ่มความเหมาะสม

ในการใชประโยชนที่ดินในทางเกษตรกรรม (กรมพัฒนาที่ดิน, 2554)
เขตพัฒนาที่ดิน (zone of land development) หมายถึง พื้นที่ลุมน้ํายอยที่ไดรับการ
คัดเลือกใหพัฒนา โดยการบูรณาการกิจกรรมที่เกี่ยวของของกรมพัฒนาที่ดิน เชน การสํารวจและวาง

แผนการใชที่ดิน การจัดทําระบบอนุรักษดินและน้ํา การปรับปรุงบํารุงดิน และฟนฟูดินที่มีปญหาทาง
การเกษตร มุงหวังใหสามารถใชประโยชนไดอยางมีประสิทธิภาพและยั่งยืน ตลอดจนเปนพื้นที่สาธิต

การพัฒนาที่ดินอยางเปนระบบ (สํานักนิเทศและถายทอดเทคโนโลยีการพัฒนาที่ดิน, 2551)
เขตพัฒนาที่ดินลุมน้ํา หมายถึง พื้นที่ลุมน้ํายอยที่ไดรับการคัดเลือกใหเปนพื้นที่ดําเนินการ
พัฒนา โดยการบูรณาการกิจกรรมที่เกี่ยวของ เชน การจัดทําระบบอนุรักษดินและน้ําทั้งวิธีกล และวิธี

พืชเพื่อปองกันการชะลางพังทลายของดิน การปรับปรุงบํารุงดินที่มีปญหาตามสภาพปญหาของพื้นที่
เชน ดินเปรี้ยว ดินเค็ม ดินกรด ดินตื้น ดินทราย และดินที่มีปญหาตาง ๆ รวมทั้งการฟนฟูดินเสื่อม

โทรมในพื้นที่ที่ดินขาดอินทรียวัตถุ โดยมีวัตถุประสงคเพื่อแกปญหาดินใหใชประโยชนไดอยางมี
ประสิทธิภาพและยั่งยืน และเปนการสาธิตใหเกษตรกรและประชาชนทั่วไปไดเห็นถึงประโยชนของ
การพัฒนาที่ดิน การอนุรักษ การฟนฟู และปรับปรุงบํารุงดิน (คณะทํางานจัดทําหลักสูตรการ
จัดระบบอนุรักษดินและน้ําในเขตพัฒนาที่ดิน, 2558)

3. การสํารวจดิน
ดิน (soil) หมายถึง อินทรียวัตถุและอนินทรียวัตถุที่ไมจับตัวแข็งเปนหิน ซึ่งปกคลุม
พื้นผิวโลก เปนตัวกลางธรรมชาติสําหรับการเจริญเติบโตของพืช หรืออินทรียวัตถุและอนินทรียวัตถุที่

ไมจับตัวแข็งเปนหินซึ่งปกคลุมพื้นผิวโลก ซึ่งเปนผลมาจากปจจัยดานการกําเนิดและสภาพแวดลอม
ไดแก ภูมิอากาศ สิ่งมีชีวิต (พืชและสัตว) สภาพภูมิประเทศ วัตถุตนกําเนิด และระยะเวลา

ความเหมาะสมตอการผลิตพืชของดินแตกตางกัน เนื่องจากลักษณะและสมบัติที่แตกตางกันทาง
กายภาพ เคมี ชีวภาพ และสัณฐานวิทยาของดิน (คณะกรรมการจัดทําพจนานุกรมปฐพีวิทยา, 2551)
ทําใหเกิดดินที่เหมือนหรือแตกตางกันหลายชนิดปกคลุมพื้นผิวโลกอยูเปนชั้นบาง ๆ เปนที่ยึดเหนี่ยว
ของรากพืช ทําใหพืชสามารถเจริญเติบโตและใหผลผลิต รวมถึงเปนแหลงอาหาร น้ํา และอากาศ

แกสิ่งมีชีวิต ที่อาศัยอยูในดินและบนดิน (กรมพัฒนาที่ดิน, 2557)