Page 12 - การใช้ประโยชน์ของชุดตรวจดินภาคสนามสำหรับให้คำแนะนำปุ๋ยในการปลูกผักในพื้นที่โครงการหลวง

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

2

วัตถุประสงค์

1. เพื่อหาแนวทางที่เหมาะสมในการก าหนดอัตราการใส่ปุ๋ยเคมีให้สอดคล้องกับคุณภาพดินและ
ความต้องการธาตุอาหารของพืชผัก
2. เพื่อประเมินประสิทธิภาพของชุดตรวจดินภาคสนามของกรมพัฒนาที่ดินในการให้ค าแนะน า
การใส่ปุ๋ยเคมีส าหรับการปลูกพืชผักในพื้นที่โครงการหลวง
3. เพื่อศึกษาผลตอบแทนทางเศรษฐกิจจากการใช้ชุดตรวจดินภาคสนามในการให้ค าแนะน า

การใส่ปุ๋ยเคมีส าหรับการปลูกพืชผักในพื้นที่โครงการหลวง

การตรวจเอกสาร

ผักกาดหวาน (Cos Lettuce, Romain Lettuce) มีชื่อวิทยาศาสตร์ Lactuce sativa
var.longifolla เป็นพืชล้มลุก ล าต้นเป็นกอ ลักษณะใบยาวรีซ้อนกันเป็นช่อ ใบบางกรอบ เป็นพืชที่
ต้องการสภาพอากาศเย็น อุณหภูมิที่เหมาะสมอยู่ระหว่าง 10-24 องศาเซลเซียส ในสภาพอุณหภูมิสูง
การเจริญเติบโตทางใบจะลดลงและพืชจะสร้างสารคล้ายน้ านมหรือยางมาก เส้นใยสูง เหนียวและมีรส

ขม ดินที่เหมาะสมต่อการปลูกควรร่วนซุย มีความอุดมสมบูรณ์และอินทรียวัตถุสูง หน้าดินลึก และอุ้ม
น้ าได้ดีปานกลาง pH ของดินอยู่ระหว่าง 6-6.5 เป็นพืชที่นิยมบริโภคสด โดยเฉพาะในสลัดหรือกินกับ
ย าและน ามาตกแต่งในจานอาหาร ผักกาดหวานมีน้ าเป็นองค์ประกอบและมีวิตามินซีสูง นอกจากนี้
ยังให้ฮีโมโกลบิน (hemoglobin) ช่วยป้องกันโรคโลหิตจาง บรรเทาอาการท้องผูกเหมาะส าหรับผู้ป่วย

โรคเบาหวาน ซึ่งในการปลูกผักกาดหวานโดยทั่วไปตามค าแนะน าของมูลนิธิโครงการหลวงจะมีการใส่
ปุ๋ยจ านวน 2 ครั้ง คือ ครั้งแรกหลังปลูก 7 วัน ใส่ปุ๋ย 46-0-0 อัตรา 25 กิโลกรัมต่อไร่ และปุ๋ย 15-15-
15 อัตรา 25 กิโลกรัมต่อไร่ และครั้งที่ 2 หลังปลูก 20-25 วัน ใส่ปุ๋ย 13-13-21 อัตรา 50 กิโลกรัมต่อ
ไร่ (ส านักพัฒนาเกษตรที่สูง, 2546) ในส่วนของกรมวิชาการเกษตรได้ให้ค าแนะน าในการใช้ปุ๋ยส าหรับ

พืชผักที่ปลูกเพื่อรับประทานต้นและใบโดยใช้วิธีการปลูกด้วยต้นกล้า โดยจะท าการใส่ปุ๋ยครั้งแรกหลัง
ย้ายกล้า 7 วัน ใช้ปุ๋ย 46-0-0 18-46-0 และ 0-0-60 ส่วนการใส่ปุ๋ยครั้งที่ 2 ใช้ปุ๋ย 46-0-0 ทั้งนี้อัตรา
ปุ๋ยที่ใช้จะขึ้นอยู่กับค่าวิเคราะห์ดิน (กรมวิชาการเกษตร, 2548)

ชุดตรวจดินภาคสนามของกรมพัฒนาที่ดิน (LDD Test Kit) เป็นผลิตภัณฑ์ที่ได้รับการพัฒนาขึ้น
จากการศึกษาวิจัยโดยส านักวิทยาศาสตร์เพื่อการพัฒนาที่ดิน กรมพัฒนาที่ดิน โดยชุดตรวจสอบดิน
ภาคสนามเป็นชุดน้ ายาและอุปกรณ์ที่ใช้ในการวิเคราะห์สมบัติทางเคมีของตัวอย่างดิน 4 รายการหลัก
ได้แก่ ไนโตรเจน (N) ฟอสฟอรัส (P) โปแตสเซียม (K) และค่าความเป็นกรดเป็นด่าง (pH) ของดิน ส าหรับ
การตรวจวัดปริมาณไนโตรเจน ใช้หลักการหยดน้ ายาชนิดต่าง ๆ แล้วสังเกตสีของสารละลายที่

เปลี่ยนแปลงไปเมื่อหยดน้ ายาตัวสุดท้าย ระดับการวิเคราะห์ของไนโตรเจนมี 4 ระดับ ได้แก่ ต่ ามาก ต่ า
ปานกลาง และสูง การตรวจวัดปริมาณฟอสฟอรัส ใช้หลักการสกัดสารละลายตัวอย่างดิน แล้วหยดน้ ายา