Page 20 - เปรียบเทียบพันธุ์หญ้าแฝกและพืชคลุมดินต่อการฟื้นฟูและการปรับปรุงสมบัติทางกายภาพและเคมีของดิน

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

4

2.1.3 หญาแฝกแอฟริกา ชื่อวิทยาศาสตรวา Chrysopogon nigritana หญาแฝก
ชนิดนี้มีถิ่นกําเนิดในแอฟริกาตอนใต และแอฟริกาตะวันตก และเนื่องจากเมล็ดของหญาแฝกชนิดนี้
สามารถงอกได การใชประโยชนจึงจํากัดอยูในทองถิ่นนั้น ๆ (ปอล และคณะ, 2556)
สําหรับในประเทศไทย พันธุหญาแฝกที่ใชประโยชนทางดานอนุรักษดินและน้ํา

และฟนฟูทรัพยากรดินที่เหมาะสมกับประเทศไทยจากคําแนะนําของกรมพัฒนาที่ดิน มีจํานวน 10
พันธุ จําแนกเปนหญาแฝกลุมและหญาแฝกดอน โดยหญาแฝกลุมที่แนะนําเพื่อการอนุรักษดินและน้ําใน
พื้นที่ตาง ๆ มี 4 พันธุ ไดแก พันธุศรีลังกา พันธุสงขลา 3 พันธุกําแพงเพชร 2 และพันธุสุราษฎรธานี
ลักษณะเดนของหญาแฝกลุม คือมีใบยาว 45-100 เซนติเมตร กวาง 0.6-1.2 เซนติเมตร มีหลังใบโคง

ปลายใบแบน มีสีเขียวเขม เนื้อใบคอนขางเนียน มีไขเคลือบมาก ทองใบสีขาวซีด มีรากหยั่งลึกลงใน
ดิน สําหรับพันธุหญาแฝกดอนที่แนะนําในการอนุรักษดินและน้ําในพื้นที่ตาง ๆ มี 6 พันธุ ไดแก พันธุ
นครสวรรค พันธุกําแพงเพชร 1 พันธุรอยเอ็ด พันธุเลย พันธุราชบุรี และพันธุประจวบคีรีขันธ หญา
แฝกดอนพบไดทั่วไปในพื้นที่คอนขางแลง หรือในดินระบายน้ําไดดีในทุกภาคของประเทศไทย

สามารถขึ้นไดดีทั้งในที่แดดจัด และแดดปานกลาง ยอดกอปลายจะแผโคงลงคลายกอตะไคร ไมตั้ง
มากเหมือนหญาแฝกลุม หญาแฝกดอนมีใบยาว 35-80 เซนติเมตร กวาง 0.4-0.8 เซนติเมตร ใบสีเขียว
หลังใบพับเปนสันสามเหลี่ยม เนื้อใบหยาบ สากคาย มีไขเคลือบนอย ทองใบสีเดียวกับหลังใบ แตมีสีซีด

กวา (สํานักวิจัยและพัฒนาการจัดการที่ดิน, 2547)
หญาแฝกทั้งสองชนิดนี้สามารถปรับตัวเขากับสภาพแวดลอมไดดี และ
คอนขางรวดเร็ว มีการแตกหนอเปนกอและเบียดกันแนน อายุยืนเพราะแตกหนอใหมอยูเสมอ ลําตนถี่
และสามารถขยายพันธุโดยใชหนอไดตลอดทั้งป ใบยาวและเมื่อตัดสามารถแตกใหมไดงาย แข็งแรง
ทนทานตอการยอยสลาย การตัดใบหญาแฝกควรตัดทุก ๆ 3-4 เดือน ชวยใหหญาแฝกมีการแตกกอ

เพิ่มขึ้น กําจัดชอดอก และควบคุมความสูงของตนหญาแฝก โดยชวงตนฤดูฝนควรตัดใบหญาแฝกใหสั้น
สูงจากผิวดิน 5 เซนติเมตร เพื่อใหเกิดการแตกหนอใหมเพิ่มสูงขึ้น และกําจัดหนอแกที่แหงตาย ชวง
กลางและปลายฤดูฝนควรตัดใบสูงไมต่ํากวา 30-40 เซนติเมตร เพื่อใหมีแนวกอที่หนาแนนในการรับ

แรงปะทะของน้ําไหลบา และหญาแฝกแตกใบเขียวในฤดูแลง (กรมพัฒนาที่ดิน, 2552) หญาแฝกเปน
พืชที่มีระบบรากยาว หยั่งลึกลงในแนวดิ่งและประสานกันแนนหนา รากอวบและสามารถอุมน้ําไดดี
ดวยสมบัติที่ดีตาง ๆ ดังที่กลาวทําใหมีการรณรงคปลูกหญาแฝกเพื่อการอนุรักษดินและน้ํา ทั้งในพื้นที่
ทําการเกษตร พื้นที่เสื่อมโทรม และพื้นที่วิกฤติตาง ๆ โดยเฉพาะพื้นที่ที่มีความลาดชันสูง และพื้นที่มี

ปญหาการชะลางพังทลายของดิน (ปอล และคณะ, 2556)

2.2 ประโยชนของหญาแฝก
2.2.1 การปรับปรุงสมบัติทางเคมีและทางกายภาพของดิน
งานวิจัยในประเทศจีน พบวาการตัดใบหญาแฝกที่ประมาณ 30 เซนติเมตร
จากผิวดิน จะมีการแตกหนอมากกวาการไมตัดใบเฉลี่ย 18.6 หนอตอกอ และพบวาใบหญาแฝกที่เกิด

ใหมมีความสมบูรณดีกวาตนที่ไมไดตัดใบ (Mo, 1998) การตัดใบชวยเรงการแตกหนอ (Xia, 1995)
Lu and Zhong แถวของหญาแฝกที่ปลูกในสวนไมผล ไรชา และพื้นที่เพาะปลูกในที่ลาดชัน จะตอง
ทําการตัดแตงใบ 3-4 ครั้งตอป และใหน้ําหนักใบสด 8-15 กิโลกรัมตอความยาวแถวหญาแฝก 1
เมตร พบวาใน 1 ป จะไดนําหนักสดของตน ประมาณ 362- 625 ตันตอไร และราก 150 ตันตอไร