Page 69 - การจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำในพื้นที่โครงการอนุรักษ์ดินและน้ำในพื้นที่เสี่ยงภัยต่อดินถล่ม บ้านนาหมัน หมู่ที่ 4 ตำบลแม่จริม อำเภอแม่จริม จังหวัดน่าน

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
56

(9) การปลูกพืชหมุนเวียน (Crop Rotation) ใช๎พืชที่มีระบบรากลึกสลับกับ
พืชที่มีระบบรากตื้น ใช๎พืชเศรษฐกิจหมุนเวียนกับพืชตระกูลถั่วหรือพืชตระกูลหญ๎า
(10) การปลูกพืชแซม (Intercropping) พืชแซมควรมีอายุสั้นกวําพืชหลัก

พืชแซมควรเป็นพืชตระกูลถั่ว ระบบรากของพืชหลักและพืชแซมควรมีระดับที่แตกตํางกัน และพืช
แซมไมํควรเป็นที่อยูํอาศัยและเป็นต๎นก้าเนิดของโรค เลือกพืชแซมที่สามารถท้ารายได๎

(11) การปลูกพืชเหลื่อมฤดู (Relay Cropping) ใช๎ได๎ในทุกสภาพพื้นที่ พืช
แรกและพืชที่สองควรเป็นพืชตํางตระกูลเพื่อขจัดปัญหาโรคและแมลงสะสม โดยพืชที่สองที่จะปลูก

ตามมาควรเป็นพืชตระกูลถั่วอายุสั้น ทนรํมเงา
(12) การปลูกพืชระหวํางแถบไม๎พุํมบ้ารุงดิน (Alley Cropping) สามารถ

น้าไปใช๎ในพื้นที่ที่มีความลาดเทต่้าถึงความลาดชันสูง รํวมกับมาตรการอนุรักษ๑อื่น ๆ
(13) คันซากพืช (Contour trash line) ควรใช๎ในขณะที่บุกเบิกพื้นที่ใหมํ
และไมํมีทุนหรือเวลาเพียงพอในการท้าคันดินแบบอื่น ๆ ซึ่งในอนาคตสามารถเปลี่ยนคันซากพืชให๎

เป็นแนวคันดินได๎
(14) แถบหญ๎าเพื่อการอนุรักษ๑ดินและน้้า (Grass barrier for soil and

water conservation) ใช๎แทนคันดิน ในพื้นที่ความลาดเทสม่้าเสมอ ควรใช๎รํวมกับมาตรการอนุรักษ๑
ดินและน้้าอื่นที่เหมาะสม

(15) การปลูกหญ๎าเพื่อรักษาคูรับน้้ารอบเขา (Grass planting on hillside
ditches) การใช๎หญ๎าเบอร๑มิวด๎า หญ๎าบาเฮีย หญ๎ารูซี่ รวมถึงหญ๎าพื้นเมืองพันธุ๑เลื้อย เหมาะสมอยําง

ยิ่งในการปลูกในคูรับน้้าและบนเชิงลาดด๎านนอก ซึ่งจะชํวยป้องกันการชะล๎างพังทลายได๎ดี สํวนการ
ใช๎หญ๎าเจ๎าชู๎ สามารถใช๎ได๎ดีในการปลูกบนเชิงลาดด๎านนอก เชิงลาดด๎านใน และบนสันคูรับน้้ารอบ
เขา

(16) การปลูกหญ๎าเพื่อบ้ารุงรักษาเชิงลาดด๎านนอกของขั้นบันไดดิน (Grass
riser) ต๎องปลูกหญ๎าบนที่ลาดเอียงของขั้นบันไดดินทุกกรณี ยกเว๎นแตํได๎ใช๎หินเรียงแทนแล๎ว หญ๎าที่

ปลูกควรใช๎หญ๎าเบอร๑มิวด๎า หญ๎าบาเฮีย และหญ๎ารูซี่
(17) ไม๎บังลม (Windbreak) ใช๎ในบริเวณพื้นที่ลมแรงทั้งในพื้นที่ราบและ
พื้นที่สูงที่มีโอกาสเกิดการเสียหายจากแรงลม เชํน พื้นที่โลํงติดตํอกันเป็นบริเวณกว๎างหรือในแนวลม

ในพื้นที่ต๎องการสงวนความชื้นไว๎ พื้นที่แหลํงเก็บน้้าขนาดเล็ก พื้นที่ใกล๎ชายทะเล โดยพืชที่ใช๎เป็นไม๎
บังลมควรมีระบบรากลึก กิ่งเหนียวแนํน เชํน กระถินณรงค๑ กระถินยักษ๑ สน ไม๎ไผํ และมะขาม (กรม

พัฒนาที่ดิน, 2558)
3.9.2 หญ๎าแฝก (Vetiver grass) เป็นพืชใบเลี้ยงเดี่ยวตระกูลหญ๎าชนิดหนึ่ง เชํนเดียวกับ

ข๎าวโพด ข๎าวฟ่าง อ๎อย พบกระจายทั่วไปตามธรรมชาติ จากการส้ารวจพบวํา มีกระจายอยูํทั่วโลก
ประมาณ 12 ชนิด และส้ารวจพบในประเทศไทย 2 ชนิด ได๎แกํ