Page 59 - การจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำในพื้นที่โครงการอนุรักษ์ดินและน้ำในพื้นที่เสี่ยงภัยต่อดินถล่ม บ้านนาหมัน หมู่ที่ 4 ตำบลแม่จริม อำเภอแม่จริม จังหวัดน่าน
P. 59
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
46
ตารางที่ 9 คําปัจจัยเกี่ยวกับการปฏิบัติการอนุรักษ๑ดินและน้้า (P-factor)
ความลาดเท การอนุรักษ์ป่าไม้ ขั้นบันไดดิน
การไถพรวน ร่องน้้ามีความลาดเท Steep back slope
(เปอร์เซ็นต์) การปลูกพืชสลับ
ตามแนวระดับ และปลูกหญ้าที่ระบายน้้าออก ระบายน้้าที่มีท่อน้้าใต้ดิน
1-2 0.60 0.30 0.12 0.05
3-8 0.50 0.25 0.10 0.05
9-12 0.60 0.30 0.12 0.05
13-16 0.70 0.35 0.14 0.05
17-20 0.80 0.40 0.16 0.06
21-25 0.90 0.45 0.18 0.06
ที่มา: สมเจตน๑ (2526)
3.7 การซึมน้ าผ่านผิวดิน
ดินเปรียบเสมือนอํางเก็บน้้าธรรมชาติ โดยเก็บน้้าไว๎ 3 ลักษณะ คือ ในรูปของสารเคมีมีอยูํ
ระหวํางรูดิน และเป็นฟิล๑มรอบเม็ดดิน น้้าที่เก็บไว๎ในดินนี้เกิดจากการที่น้้าฝนไหลซึมลงสูํดิน ปริมาณ
ที่น้้าจะถูกเก็บไว๎ในดินจะมากน๎อยนั้น ขึ้นอยูํกับสมบัติของดินและปริมาณน้้าที่จะซึมลงสูํดิน ดิน
ประกอบด๎วยวัตถุที่เป็นของแข็ง (อินทรีย๑และอนินทรีย๑วัตถุ) น้้าและอากาศ โดยปริมาตรแล๎วดินที่
เหมาะแกํการเพาะปลูกนั้นต๎องมีอนินทรีย๑วัตถุประมาณ 45 เปอร๑เซ็นต๑ อินทรียวัตถุ 5 เปอร๑เซ็นต๑
อากาศและน้้า ปริมาณรวมกัน 50 เปอร๑เซ็นต๑ ถ๎ามีน้้ามากอากาศจะน๎อย จะท้าการชดเชยกันเอง
สํวนประกอบดังกลําวนี้จะมีความแตกตํางกันไปแล๎วแตํชนิดของดิน เนื้อดิน และโครงสร๎างของดิน
สมบัติของดินดังกลําวจะมีผลจากการกํอก้าเนิดดิน เกิดจากปัจจัยทั้ง 5 ประการ คือ วัตถุแมํดิน
อากาศ (ความชื้นและอุณหภูมิ) ลักษณะภูมิประเทศ ระยะเวลา และพืชพรรณ ซึ่งมีสํวนที่ท้าให๎ดิน
ก้าเนิดเป็นชนิดตําง ๆ ส้าหรับการศึกษาเกี่ยวกับการซึมน้้าผํานผิวดิน พืชคลุมดิน มีบทบาทมากตํอ
ความสามารถในการให๎น้้าซึมลงสูํดิน
3.7.1 ปัจจัยที่มีผลตํอการซึมน้้าผํานผิวดิน
การซึมน้้าผํานผิวดิน จะขึ้นอยูํกับหลายปัจจัย ดังที่ เกษม (2551) กลําวไว๎ดังนี้
1) สมบัติของดิน โดยสมบัติทางฟิสิกส๑ เชํน ความหยาบละเอียด โครงสร๎างรูพรุน
ความลึก สมรรถนะในการอุ๎มน้้าของดิน เป็นปัจจัยที่มีความส้าคัญอันดับแรก ที่มีบทบาทตํออัตราการ
ซึมน้้าผํานผิวดิน โดยดินที่มีความหยาบ เชํน ดินทราย น้้าสามารถซึมผํานได๎เร็วกวําดินละเอียดหรือ
ดินเหนียว ซึ่งเป็นผลมาจากขนาดชํองวํางในดินและรูพรุนของดินนั้น ดินที่มีรูพรุนขนาดใหญํ จะ
สามารถให๎น้้าซึมผํานดินดีกวํารูพรุนขนาดเล็ก ส้าหรับความลึกของดินจะมีผลเมื่อดินตื้น ก็จะท้าให๎ดิน
อิ่มตัวไปด๎วยน้้าเร็วขึ้น โอกาสจะเกิดขบวนการซึมน้้าผํานดินมีน๎อย (คณาจารย๑ภาควิชาปฐพีวิทยา,
2541; นิพนธ๑, 2542; Ward and William, 1995)
