Page 54 - การจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำในพื้นที่โครงการอนุรักษ์ดินและน้ำในพื้นที่เสี่ยงภัยต่อดินถล่ม บ้านนาหมัน หมู่ที่ 4 ตำบลแม่จริม อำเภอแม่จริม จังหวัดน่าน

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
41

Wischmeier เป็นผู๎คิดดัชนีการชะล๎างพังทลายของดินที่เกิดจากฝน (Rainfall
erosion index) (สมเจตน๑, 2526) โดยใช๎วิธีการค้านวณคํา R ดังตํอไปนี้

∑

เมื่อ R คือ ปัจจัยที่เกี่ยวกับฝนและน้้าที่ไหลบําตามผิวดิน (ตันตํอเฮกตาร๑ตํอปี)

คือ ดัชนีการชะล๎างพังทลายของดินที่เกิดจากฝนแตํละครั้ง

∑ คือ Summation (ผลรวมทั้งหมด)

N คือ จ้านวนพายุในเวลานั้น ๆ ที่ต๎องการ

การประเมินคํา R นั้น สามารถหาได๎จากแผนที่ที่เรียกวํา Isoerodent map เป็น
แผนที่ที่แสดงเส๎นของ R ที่มีคําเทํากันในบริเวณตําง ๆ เส๎นที่ลากผํานจุด สถานที่ที่มีคํา R เทํากันนี้

เรียกวํา Isoerodent line

ในการประเมินคํา R ของประเทศไทยได๎ใช๎การวิเคราะห๑สมการเส๎นตรงของปริมาณ
ฝนรวมทั้งปีกับคําดัชนีการกัดชะของฝน และแบํงพื้นที่ประเทศไทย ออกเป็น 2 ประเภท คือ

(1) ภูมิอากาศแบบป่าฝนเขตร๎อน (Tropical Rainforest Climate) ได๎แกํ
บริเวณภาคใต๎ตั้งแตํจังหวัดชุมพรลงไป และแถบภาคตะวันออกตอนล๎างบริเวณจังหวัดจันทบุรีและ

ตราด มีสมการ ดังนี้

Y = -13.3905 + 0.196X

(2) ภูมิอากาศแบบทุํงหญ๎าเขตร๎อน (Tropical Savannah Climate) ซึ่งได๎แกํ
บริเวณสํวนใหญํของภาคกลาง ภาคตะวันออก ตะวันตก เหนือ และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มี

สมการดังตํอไปนี้

Y = -0.0375 + 0.163X

เมื่อ X คือ ปริมาณฝนรวมทั้งปี (มิลลิเมตร)

Y คือ คํา R หรือคําดัชนีการกัดกรํอนของฝน (ตันตํอเฮกตาร๑ตํอปี) (มนู, 2529)

2) ปัจจัยเกี่ยวกับความยากงํายในการเกิดการชะล๎างพังทลายของดิน (Soil
erodibility factor) (K-factor) ในการประเมินคํา K นั้น Wischmeier et al. (1971) ได๎ใช๎วิธีการ
ประเมินโดยใช๎แผนภาพโนโมกราฟ (Nomograph) ภาพที่ 3.1 หรือสมการที่ 6 ในบทที่ 1 ซึ่งจะ

พิจารณาคุณสมบัติของดิน 5 ประการ คือ เปอร๑เซ็นต๑ทรายแป้ง + เปอร๑เซ็นต๑ทรายละเอียดมาก
(%Silt + %Very fine sand) เปอร๑เซ็นต๑ทราย (%Sand) ที่มีอนุภาคใหญํกวํา 0.10 มิลลิเมตร