Page 53 - การจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำในพื้นที่โครงการอนุรักษ์ดินและน้ำในพื้นที่เสี่ยงภัยต่อดินถล่ม บ้านนาหมัน หมู่ที่ 4 ตำบลแม่จริม อำเภอแม่จริม จังหวัดน่าน

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
40

R คือ คําปัจจัยชะล๎างพังทลายของฝน (rainfall erosivity factor,
R-factor) เป็นตัวเลขแสดงถึงความสามารถของฝนในการกํอให๎เกิดการกัดชะในปีหนึ่ง ๆ โดยค้านวณ
มาจากวิธี EI 30max (ตันตํอเฮกตาร๑ตํอปี)

K คือ คําปัจจัยความคงทนตํอการชะล๎างพังทลายของดิน (soil erodibility
factor, K-factor) แตํละชนิด เป็นอัตราการเกิดการพังทลายของดินตํอหนํวยของดัชนีการพังทลาย

(Erosion index) ส้าหรับดินใดดินหนึ่งโดยเฉพาะเมื่อดินนั้นได๎รับการไถพรวนและปลํอยทิ้งวํางเปลํา
ติดตํอกัน และอยูํบนพื้นที่ซึ่งมีความลาดชัน 9 เปอร๑เซ็นต๑ และมีความยาวของความลาดชัน 21.13

เมตร (72.6 ฟุต)
L คือ คําปัจจัยความยาวของความลาดเท (slope length factor,

L-factor) เป็นอัตราสํวนของการสูญเสียดินที่เกิดขึ้นจากสภาพความยาวของความลาดชันในสนาม
(Field slope) กับการสูญเสียดินที่เกิดจากความลาดยาวของความลาดชัน 21.13 เมตร (72.6 ฟุต)
ซึ่งเป็นดินชนิดเดียวกัน มีความชันของความลาดเทเทํากัน และมีสภาพอื่น ๆ เหมือนกัน

S คือ คําปัจจัยของความลาดชัน (slope gradient factor, S-factor) เป็น
คําอัตราสํวนของการสูญเสียดิน ระหวํางการสูญเสียดินที่เกิดจากสภาพความลาดชันในสนามกับการ

สูญเสียดินที่เกิดจากความลาดชัน 9 เปอร๑เซ็นต๑ ซึ่งเป็นดินชนิดเดียวกัน มีความชันของความลาดเท
เทํากัน และมีสภาพอื่น ๆ เหมือนกัน

C คือ คําปัจจัยการจัดการปลูกพืช (cropping management factor,
C-factor) เป็นอัตราสํวนของการสูญเสียดินระหวํางการสูญเสียดินที่เกิดขึ้นในสนาม และมีพืชและการ

จัดการอยํางใดอยํางหนึ่งโดยเฉพาะ กับการสูญเสียดินจากแปลงที่ไถพรวนแล๎วปลํอยไว๎วํางเปลํา ซึ่ง
เป็นดินชนิดเดียวกัน และสภาพอื่น ๆ เหมือนกัน
P คือ คําปัจจัยวิธีการอนุรักษ๑ดิน (practice management factor,

P-factor) เป็นอัตราสํวนของการสูญเสียดินระหวํางการสูญเสียดินที่เกิดจากแปลงที่ท้าการอนุรักษ๑ดิน
เชํน ไถพรวนตามแนวระดับ การปลูกพืชเป็นแถบสลับหรือการท้านาขั้นบันได กับการสูญเสียดินที่เกิด

จากการไถพรวนและปลูกพืชขนานไปกับทิศทางความลาดชัน ดินที่เกิดการสูญเสียทั้งสองแหํงนี้เป็น
ดินชนิดเดียวกัน และภายใต๎สภาพแวดล๎อมอื่น ๆ และสภาพพื้นที่เหมือนกัน
สมการการสูญเสียดินสากลนี้ ใช๎เป็นแนวทางในการคาดคะเนปริมาณการชะล๎าง

พังทลายดินที่คาดวําจะเกิดขึ้นกับพื้นที่หนึ่ง ๆ ที่มีการใช๎ประโยชน๑อยํางใดอยํางหนึ่ง จึงเป็นเครื่องมือ
ที่ส้าคัญเครื่องมือหนึ่งนการวางแผนเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงการใช๎ประโยชน๑ที่ดินและวิธีการอนุรักษ๑

ซึ่งเป็นวิธีการที่ดีที่สุดในปัจจุบัน (นิพนธ๑, 2527)

3.6.1 ปัจจัยที่เกี่ยวข๎องกับสมการการสูญเสียดิน

1) ปัจจัยเกี่ยวกับความสามารถในการท้าให๎เกิดการชะล๎างพังทลายของฝน
(Rainfall and runoff factor) (R-factor)