Page 69 - การจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำ โครงการขยายผลโครงการหลวงวาวี บ้านดอยช้าง หมู่ 3 ตำบลวาวี อำเภอแม่สรวย จังหวัดเชียงราย

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
53

บทที่ 4

ผลการศึกษา

4.1 การศึกษาวิเคราะห์ข้อมูลพื้นที่ในการจัดท าระบบอนุรักษ์ดินและน้ า
4.1.1 การวิเคราะห์ข้อมูลทั่วไปของพื้นที่
จากการศึกษาและวิเคราะห์ข้อมูลที่ส่ารวจได้จากเกษตรกรในพื้นที่โครงการขยายผล
โครงการหลวง พื้นที่ต่าบลวาวี อ่าเภอแม่สรวย จังหวัดเชียงราย

1) ปัญหาพื้นที่ท่ากินเสื่อมโทรม พื้นที่ท่าการเกษตร ร้อยละ 90 ของพื้นที่สูงเป็นพื้นที่ที่มี
ความลาดเทมาก ท่าให้เกิดปัญหาการชะล้างพังทลายหน้าดิน โดยเฉพาะในระบบการท่าการเกษตรแบบ
ตัดและเผา ที่เปิดหน้าดินโล่งรับแรงปะทะกับเม็ดฝนโดยตรง และไม่มีระบบชะลอการไหลของน้่าฝนที่

ไหลบ่าไปตามความลาดชัน หน้าดินที่ถูกชะล้างไปทุกปีท่าให้พื้นที่เกษตรเหลือแต่ดินชั้นล่างที่มีความอุดม
สมบูรณ์ต่่า และเป็นดินปนหิน และส่งผลกระทบต่อสภาพแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติอย่างมาก
2) ประชากรบนพื้นที่สูงทั่วไปมีสภาพยากจน จากการส่ารวจเพื่อจัดท่าแผนแม่บท
การพัฒนาเกษตรที่สูงในภาคเหนือตอนบน 9 จังหวัด โดยมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ในปี พ .ศ . 2547 พบว่า
เกษตรกรทั่วไปมีรายได้เฉลี่ยเพียงปีละ 31,126 บาทต่อครัวเรือน ซึ่งต่่ากว่าค่าเฉลี่ยรายได้ของเกษตรกรใน

ภาคเหนือกว่าเท่าตัว 69,373 บาทต่อครัวเรือนต่อปี สาเหตุส่าคัญเกิดจากเกษตรกรสร้างผลผลิตได้น้อย
ต้นทุนการผลิตสูง ในขณะที่ราคาผลผลิตค่อนข้างต่่าและค่อนข้างผันผวน นอกจากนี้เกษตรกรยังมีช่องทาง
การตลาดน้อย และไม่มีโอกาสสร้างรายได้นอกภาคการเกษตรเท่าที่ควร

3) มีระบบการผลิตที่ใช้สารเคมีทางการเกษตรที่ไม่เหมาะสม ท่าให้เกิดการปนเปื้อนของ
สารเคมีทางการเกษตร เกิดการตกค้างทั้งในผลผลิตและในสิ่งแวดล้อมทั้งดินและน้่า และส่งผลกระทบต่อ
ระบบทรัพยากรน้่า แก่ผู้ที่อยู่อาศัยบนพื้นราบ ซึ่งสาเหตุส่วนใหญ่เนื่องมาจากเกษตรกรบนพื้นที่สูงยังขาด
ความรู้และทักษะในการเพาะปลูกที่เหมาะสม

4.1.2 การวิเคราะห์สภาพพื้นที่และขอบเขตของโครงการ
1) สภาพภูมิประเทศของโครงการ มีสภาพพื้นที่เป็นลูกคลื่นลอนลาดถึงเนินเขาสูงชัน
และภูเขาสูงชันมาก มีความสูงจากระดับทะเลปานกลาง ประมาณ 780 - 1,000 เมตร สภาพพื้นที่
โดยทั่วไปเป็นเนินเขาสูงชันถึงภูเขาสูงชันมากที่สุด (ภาพที่ 7) พบว่า 83 เปอร์เซ็นต์ของพื้นที่โครงการ

มีความลาดชันมากกว่า 35 เปอร์เซ็นต์ สภาพการใช้ประโยชน์ที่ดินเป็นการปลูกพืชไร่ ไม้ผลไม้ยืนต้น
สลับป่าโปร่ง และจากการส่ารวจข้อมูลดินในพื้นที่ ดินส่วนใหญ่เป็นดินร่วนปนดินเหนียว มีค่าความเป็น
กรดเป็นด่าง 5 – 6.5 ความอุดมสมบูรณ์ปานกลาง ปริมาณน้่าฝนเฉลี่ย 1,656 มิลลิเมตรต่อปี ความรุนแรง

ของน้่าฝนเฉลี่ย 70 มิลลิเมตรต่อชั่วโมง
พื้นที่รับน้่า เป็นบริเวณที่มีสันปันน้่า (watershed) ล้อมรอบ เมื่อมีฝนตกน้่าฝนใน
พื้นที่รับน้่าจะไหลไปสู่จุดออก (outlet) หรือจุดพิจารณา (point of analysis) การหาพื้นที่รับน้่า ท่าได้
โดยการลากขอบเขตพื้นที่รับน้่า จากแผนที่ภูมิประเทศ โดยพิจารณาจาก 2 ส่วนหลัก คือ จากเส้นชั้น