Page 39 - ผลสำเร็จของการดำเนินงาน โครงการเขตพัฒนาที่ดินพื้นที่ลุ่มน้ำคลองรับร่อ บ้านจันทึง หมู่ที่ 5 ตำบลหินแก้ว อำเภอท่าแซะ จังหวัดชุมพร

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

25

บทที่ 3

การตรวจเอกสาร
3.1 นิยามและค าศัพท์
เขตพัฒนาที่ดินลุ่มน้ า หมายถึง พื้นที่ลุ่มน้ าขนาดเล็กหรือพื้นที่ด าเนินการที่ได้รับการคัดเลือกให้

พัฒนา โดยการบูรณาการกิจกรรมที่เกี่ยวข้อง เช่น การส ารวจและวางแผนการใช้ที่ดิน การจัดท าระบบอนุรักษ์
ดินและน้ า การพัฒนาแหล่งน้ า การปรับปรุงบ ารุงดินที่มีปัญหาต่างๆ อาทิเช่น ดินเปรี้ยว ดินเค็ม ดินกรด ดิน
ตื้น ดินทราย ดินอินทรีย์ รวมทั้งการฟื้นฟูดินเสื่อมโทรมในพื้นที่ที่ดินขาดอินทรียวัตถุ หรือตามสภาพปัญหาของ
พื้นที่นั้นๆ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อแก้ไขปัญหาต่างๆ ให้ใช้ประโยชน์ที่ดินได้อย่างมีประสิทธิภาพ และยั่งยืน

ตลอดจนเป็นการสาธิตให้เกษตรกรและประชาชนทั่วไปได้เห็นถึงประโยชน์ของการพัฒนาที่ดิน การอนุรักษ์ดิน
และน้ า การฟื้นฟูและปรับปรุงบ ารุงดิน ฯลฯ (กรมพัฒนาที่ดิน, 2551)
การชะล้างพังทลายของดิน หมายความว่า ปรากฏการณ์ซึ่งที่ดินถูกชะล้าง กัดเซาะ พังทลาย ด้วย
พลังงานที่เกิดจากน้ าลม หรือการกระท าอื่นใดเป็นเหตุให้เกิดการเสื่อมโทรม สูญเสียเนื้อดินหรือความอุดมสมบูรณ์

ของดิน (กรมพัฒนาที่ดิน, 2551)
การสูญเสียดิน หมายความว่า การสูญเสียดิน มีความหมายครอบคลุมถึงความเสื่อมโทรมของดิน เป็น
ค่าที่แสดงถึงความสามารถในการปลูกพืช ทั้งนี้การสูญเสียดินในพื้นที่ ส่งผลกระทบต่อความสารถในการให้ผลผลิต

ของดิน ท าให้เกิดการสูญเสียประสิทธิภาพการผลิต รวมถึงการสูญเสียดิน (กรมพัฒนาที่ดิน, 2558)
น้ าไหลบ่าบนผิวดิน หมายถึงน้ าฝนที่ตกลงมาบนพื้นที่ใดพื้นที่หนึ่ง แล้วถูกซึมซับลงในดิน พืชดูดไปใช้
แล้วอาจถูกเก็บกักไว้ในพื้นที่หรือระเหยไปในอากาศ น้ าที่เหลือจากกระบวนการต่างๆ แล้วไหลลงสู่ร่องน้ า ล า
ห้วย หรืล าคลอง ก็คือน้ าไหลบ่า
การใช้ที่ดิน หมายถึง การใช้ที่ดินที่เป็นทรัพยากรขั้นพื้นฐานในการผลิต อาหาร เครื่อง นุ่งห่ม ยารักษาโรค

ตลอดจนใช้เป็นที่พักผ่อน ที่อยู่อาศัย กักเก็บน้ า หรือใช้ในกิจการอื่นๆ ที่มีความส าคัญต่อชีวิตความเป็นอยู่ของมวล
มนุษย์ ทั้งนี้รวมถึงการใช้ที่ดินในปัจจุบันและการใช้ที่ดินในอนาคตด้วย (วิโรจน์, 2531)
การพัฒนาที่ดินหมายถึง การกระท าใดๆต่อดินหรือที่ดินเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพและคุณภาพของดิน

หรือที่ดิน หรือเพื่อเพิ่มผลผลิตทางการเกษตรให้สูงขึ้น และหมายความรวมถึงการปรับปรุงดินหรือที่ดินที่ขาด
ความอุดมสมบูรณ์ตามธรรมชาติหรือขาดความอุดมสมบูรณ์เพราะการใช้
ลุ่มน้ า ประเทศไทยมีการแบ่งลุ่มน้ าได้ 25 ลุ่มน้ าหลักและ 254 ลุ่มน้ าสาขา โดยใช้สันปันน้ า
ทั้งที่เป็นธรรมชาติและสิ่งที่มนุษย์สร้างขึ้นเป็นเส้นแบ่ง โดยมีวัตถุประสงค์หลักคือ การบริหารจัดการน้ า (กรม

ทรัพยากรน้ า, 2552) ได้แก่
1. ลุ่มน้ าหลักแม่น้ าสาละวิน (รหัส 01) ประกอบด้วย 17 ลุ่มน้ าสาขา มีพื้นที่ 19,105.94 ตาราง
กิโลเมตร หรือประมาณ 11,941,213 ไร่
2. ลุ่มน้ าหลักแม่โขง (รหัส 02) ประกอบด้วย 37 ลุ่มน้ าสาขา มีพื้นที่ 57,188.60 ตารางกิโลเมตร

หรือประมาณ 35,742,875 ไร่
3. ลุ่มน้ าหลักน้ าแม่กก (รหัส 03) ประกอบด้วย 4 ลุ่มน้ าสาขา มีพื้นที่ 7,299.83 ตารางกิโลเมตร
หรือประมาณ 4,562,394 ไร่
4. ลุ่มน้ าหลักแม่น้ าชี (รหัส 04) ประกอบด้วย 20 ลุ่มน้ าสาขา มีพื้นที่ 49,129.87 ตารางกิโลเมตร

หรือประมาณ 30,706,169 ไร่
5. ลุ่มน้ าหลักแม่น้ ามูล (รหัส 05) ประกอบด้วย 31 ลุ่มน้ าสาขา มีพื้นที่ 71,071.57 ตารางกิโลเมตร
หรือประมาณ 44,419,731 ไร่