Page 13 - ปัจจัยที่มีผลต่อการยอมรับการจัดทำระบบอนุรักษ์ดินและน้ำบนพื้นที่ลุ่ม-ดอน เขตพัฒนาที่ดินลุ่มน้ำคลองหล่อยูง-คลองในหยง ของเกษตรกรตำบลหล่อยูง อำเภอตะกั่วทุ่ง จังหวัดพังงา

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
6

2. การอนุรักษ์ดินและน้ า
การอนุรักษ์ดินและน้้า หมายถึง การระวังรักษาและป้องกันดินมิให้ดินถูกชะล้างและพัดพาไป

ตลอดจนการปรับปรุงบ้ารุงดินให้คงความอุดมสมบูรณ์ รวมทั้งการรักษาน้้าในดินและบนผิวดินให้คง
อยู่ เพื่อรักษาดุลธรรมชาติให้เหมาะสมในการใช้ประโยชน์ดินและที่ดินเพื่อเกษตรกรรมที่ยั่งยืน หรือ

อาจกล่าวสั้นๆได้ว่าการอนุรักษ์ดินและน้้า หมายถึงการรักษาปรับปรุงสภาพของพื้นที่ต้นน้้าล้าธาร ป่า
ไม้และสภาพแวดล้อมธรรมชาติให้ดีขึ้นป้องกันมิให้ดินเกิดการชะล้างพังทลายทั้งในพื้นที่การเกษตร

และพื้นที่นอกการเกษตรการรักษาความอุดมสมบูรณ์ของดินให้ดีอยู่เสมอการรักษาสภาพพื้นที่

เพาะปลูกให้คงสภาพอยู่ตลอดไปไม่สูญหายการปรับปรุงพื้นที่ที่ไม่เหมาะสมต่อการเกษตรให้เหมาะสม
เกิดประโยชน์ต่อการท้าการเกษตรและการกักเก็บน้้าไว้ใช้ในพื้นที่ตลอดจนมีการใช้น้้าอย่างมี

ประสิทธิภาพ (กลุ่มวิจัยและพัฒนาการอนุรักษ์ดินและน้้าบนพื้นที่พืชไร่, 2561)

จากการส้ารวจของกรมพัฒนาที่ดิน พบว่าประเทศไทยประมาณ 1 ใน3เป็นพื้นที่เขา มีความ
ลาดชันมากกว่าร้อยละ 35อีกทั้งมีการเพิ่มขึ้นของประชากร ท้าให้ต้องขยายพื้นที่เพาะปลูกไปบนพื้นที่

สูง มีการใช้ที่ดินอย่างไม่ถูกต้อง ท้าการเกษตรอย่างขาดมาตรการอนุรักษ์ดินและน้้า และมีการชะล้าง
พังทลายของดิน ท้าให้ความอุดมสมบูรณ์ของดินลดลงอย่างรวดเร็ว ผลผลิตของพืชที่ปลูกลดลง(สร

สิทธิ์, 2535)กรมพัฒนาที่ดินจึงได้ด้าเนินการจัดท้าระบบอนุรักษ์ดินและน้้าจ้าแนกเป็น 3 ระบบ คือ
1) ระบบอนุรักษ์ดินและน้้าบนที่สูง ที่สูงคือ พื้นที่ที่อยู่สูงจากระดับน้้าทะเลตั้งแต่ 500 เมตรขึ้นไป

หรือมีความลาดเทมากกว่าร้อยละ 15 ส่วนมากเป็นพื้นที่ต้นน้้าเป็นที่ป่า หรือพื้นที่ที่กรมพัฒนาที่ดิน

จ้าแนกเป็น Slope complex2) ระบบอนุรักษ์ดินและน้้าบนที่ดอน คือพื้นที่ลาดเชิงเขา มีระดับความ
สูงต่้ากว่า 500 เมตรจากระดับน้้าทะเล หรือมีความลาดเทตั้งแต่ร้อยละ 3-15 ส่วนมากใช้ประโยชน์

เพื่อการปลูกพืชไร่ ไม้ผลและทุ่งหญ้าเลี้ยงสัตว์ และ 3) ระบบอนุรักษ์ดินและน้้าในที่ราบลุ่ม ที่ราบลุ่ม

คือ พื้นที่ที่ต่้ากว่าและต่อเนื่องจากที่ลาดเชิงเขา มีความลาดเทไม่เกินร้อยละ3มีน้้าท่วมขังเป็นครั้ง
คราว ส่วนมากใช้ท้านา ปลูกผัก หรือไร่นาสวนผสม พื้นที่ราบจะมีปัญหาการระบายน้้าซึ่งไหลบ่าจาก

ที่ดอนที่สูงมารวมในที่ราบ รวมทั้งน้้าฝนและน้้าใต้ดินที่ตกหรือปรากฏในพื้นที่นั้นๆ(กลุ่มแผนงาน,
2561)

3.เขตพัฒนาที่ดินลุ่มน้ าคลองหล่อยูง-คลองในหยง และการด าเนินงานจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ า
เขตพัฒนาที่ดินลุ่มน้้าคลองหล่อยูง-คลองในหยง อยู่ในลุ่มน้้าสาขาภาคใต้ตะวันตกส่วนที่ 2

ลุ่มน้้าหลักภาคใต้ฝั่งตะวันตก ครอบคลุมพื้นที่ อ้าเภอตะกั่วทุ่ง และอ้าเภอท้ายเหมือง จังหวัดพังงา มี
เนื้อที่รวม 68,422 ไร่ (ภาพภาคผนวกที่ 1) (กรมพัฒนาที่ดิน, 2556) สถานีพัฒนาที่ดินพังงาได้

คัดเลือกพื้นที่บ้านหล่อยูง หมู่ที่ 1บ้านบางปลา หมู่ที่2บ้านนา หมู่ที่ 3บ้านควน หมู่ที่ 5บ้านในหยง

หมู่ที่ 8 ต้าบลหล่อยูง อ้าเภอตะกั่วทุ่งจังหวัดพังงา เนื้อที่ประมาณ6,825 ไร่เป็นพื้นที่ด้าเนินการ เพื่อ