Page 14 - วิธีวิเคราะห์ไนเตรทอย่างง่ายในห้องปฏิบัติการด้วยน้ำยาสกัด Mehlich I
P. 14
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
7
ไนโตรเจนเป็นธาตุอาหารส าคัญที่พืชใช้ในโครงสร้างและเมทาบอลิซึม สัตว์กินพืชและ
ผู้บริโภคล าดับถัดมาได้ใช้ไนโตรเจนจากพืชเป็นแหล่งสร้างโปรตีนและสารพันธุกรรม เมื่อพืชและสัตว์
ตายลง ผู้ย่อยสลายพวกราและแบคทีเรียสามารถย่อยสลายไนโตรเจนในสิ่งมีชีวิตให้กลับเป็น
แอมโมเนียม ซึ่งพืชสามารถน ามาใช้ได้ผ่านกระบวนการที่เรียกว่า แอมโมนิฟิเคชัน (ammonification)
ไนโตรเจนในสารอินทรีย์สามารถเปลี่ยนกลับไปเป็นก๊าซไนโตรเจนโดยผ่าน 2
กระบวนการ คือ
1. ไนตริฟิเคชัน (nitrification) แบคทีเรียบางชนิดใช้แอมโมเนียมในดินเป็นแหล่ง
-
พลังงาน และท าให้เกิดไนไตรท์ (NO ) ซึ่งเปลี่ยนเป็นไนเตรทที่พืชใช้ได้ด้วย
2
Nitrosomonas Nitrobacter
-
+
-
NH (ammonia) NO (nitrite) NO (nitrate)
4
3
2
2. ดีไนตริฟิเคชัน (denitrification) ในสภาพไร้ออกซิเจน แบคทีเรียบางชนิดสามารถ
สร้างออกซิเจนได้เองจากไนเตรท และได้ผลผลิตเป็นก๊าซไนโตรเจนกลับคืนสู่บรรยากาศ
อย่างไรก็ตาม แม้ว่าปริมาณไนโตรเจนที่หมุนเวียนในระบบนิเวศที่กล่าวถึงทั้งหมดนี้จะ
มีปริมาณน้อยมาก แต่วัฏจักรไนโตรเจนในธรรมชาติก็สมดุลด้วยปฏิกิริยาซึ่งเกิดโดยพืชและการย่อย
สลายของแบคทีเรีย
-
-
NO (nitrate) NO (nitrite) N O (nitrous oxide) N (nitrogen)
2
3
2
2
1.4 ความส้าคัญของไนโตรเจนที่มีต่อการเจริญเติบโตของพืช
หน้าที่ของธาตุไนโตรเจนในพืช ช่วยกระตุ้นให้พืชเจริญเติบโตและมีความแข็งแรง ส่งเสริม
การเจริญเติบโตของใบและล าต้น ท าให้ใบพืชมีสีเขียว ส่งเสริมคุณภาพของพืชโดยเฉพาะพืชผักสวนครัว
ที่ใช้ใบ ล าต้น และหัวเป็นอาหาร ส่งเสริมให้พืชตั้งตัวได้เร็วในระยะแรกของการเจริญเติบโต เพิ่ม
ปริมาณโปรตีนให้แก่พืชที่ใช้เป็นอาหาร เช่น ข้าวหรือหญ้าเลี้ยงสัตว์ เป็นต้น ควบคุมการออกดอกออกผล
ของพืช และช่วยเพิ่มผลผลิตให้สูงขึ้นโดยเฉพาะพืชที่ให้ผลและเมล็ด
อาการที่พืชขาดธาตุไนโตรเจน ใบของพืชจะมีสีเหลืองผิดปกติ ล าต้นแคระแกร็นไม่เจริญ
เติบโตตามปกติ ผลผลิตต่ าและไม่มีคุณภาพ แต่การที่พืชได้รับธาตุไนโตรเจนมากเกินไปจะท าให้พืชมี
ลักษณะคุณภาพของเมล็ด ผล และใบ เสื่อมสภาพลง พืชแก่ช้ากว่าปกติ ผลผลิตของพืชที่ให้เมล็ดลดลง
เพราะพืชมุ่งในการสร้างยอด ล าต้น กิ่ง และใบมากกว่าสร้างดอก เมล็ด และล าต้นอ่อน ท าให้การ
ต้านทานต่อโรคลดลงด้วย (คณาจารย์ภาควิชาปฐพีวิทยา, 2548)
-
1.5 ไนเตรทไอออน (NO )
3
ในดินที่มีอากาศถ่ายเทดี กระบวนการไนตริฟิเคชันเกิดขึ้นเร็ว ท าให้แอมโมเนียมไอออน
เปลี่ยนเป็นไนเตรทไอออน ดินจึงมีไนโตรเจนในรูปไนเตรทเพิ่มขึ้น ในสารละลายดินทั่วไปมีไนเตรท
มากกว่า 1 มิลลิโมลาร์ แต่ในดินที่ใส่ปุ๋ยไนโตรเจนอาจมีไนเตรทสูงถึง 70 มิลลิโมลาร์
