Page 42 - ปริมาณธาตุองค์ประกอบรวมในดินของประเทศไทย

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

ถ้าพบในสภาพผลึกมักจะเป็นท่อนสั้น ๆ แร่ในกลุ่มนี้จะสลายตัวได้ง่ายเนื่องจากแร่ที่มีเหล็กเป็น

องค์ประกอบด้วยจะเปลี่ยนสภาพ และสลายตัวได้เร็วกว่าแร่อื่น ๆ เพราะเหล็กถูกออกซิไดซ์ได้ง่าย
เมื่อแร่เหล่านี้สลายตัวจะท าให้เกิดดินที่มีสีตั้งแต่น้ าตาลถึงแดง และการสลายตัวจะให้ธาตุที่เป็น

ประโยชน์ต่อพืชได้ดี เช่น แคลเซียม เหล็ก และแมกนีเซียม ตลอดจนแร่ดินเหนียว โดยทั่วไปดินที่เกิด

จากหินที่มีแร่ประเภทนี้มากและมีพัฒนาการไม่สูงนัก มักจะเป็นดินที่มีความอุดมสมบูรณ์
5.3.5 แคลไซต์และโดโลไมต์ (Calcite, CaCO และ Dolomite, CaMg(CO ) )
3 2
3
เป็นกลุ่มแร่ที่มีส่วนประกอบที่ส าคัญ คือพวกคาร์บอเนต และเป็นองค์ประกอบหลักของ
หินตะกอนประเภทหินปูน (Limestone) และหินแปรประเภทหินอ่อน (Marble) และหินชนิดอื่น ๆ

แคลไซต์เป็นแร่ที่มีอยู่มากที่สุด และส าคัญที่สุดในกลุ่มแร่ที่มีองค์ประกอบเป็นคาร์บอเนต เมื่อเป็น

องค์ประกอบของหินปูนจะมีวัตถุอื่น ๆ เจือปนอยู่ ท าให้มีสีต่าง ๆ กัน ปกติแคลไซต์สลายตัวได้ง่าย
มาก โดยจะสลายตัวเมื่อเกิดปฏิกิริยากับน้ าที่มีคาร์บอเนตละลายอยู่ เกิดเป็นแคลเซียมไบคาร์บอเนต

ซึ่งจะละลายไปกับน้ าหรืออาจตกผลึกใหม่ นอกจากนั้นยังสามารถตรวจอนุมูลของคาร์บอเนตได้โดย
การหยดกรดเจือจางลงไปบนแร่ชนิดนี้จะเกิดฟองฟู่ของคาร์บอนไดออกไซด์ ส่วนโดโลไมต์จะละลาย

ยากกว่าแคลไซต์ และไม่เกิดฟองฟู่กับกรดเกลือเจือจาง นอกจากอุ่นให้ร้อน หรือบดให้ละเอียด

เสียก่อน

ดินที่เกิดจากการสลายตัวของแร่ในกลุ่มนี้ จะเป็นดินเนื้อละเอียดมีความอุดมสมบูรณ์

ค่อนข้างสูง อิทธิพลของแคลไซต์จะช่วยท าให้ดินในบริเวณใกล้เคียงดีขึ้นด้วย ทั้งในด้านความอุดม
สมบูรณ์ของดิน และการลดความเป็นกรดของดิน

5.3.6 ไพไรต์ (Pyrite, FeS )
2

แร่ไพไรต์ปกติเกิดเป็นแร่ประกอบในหินหลาย ๆ ชนิด รวมทั้งในดินด้วย
แต่ที่พบมีอยู่เป็นจ านวนน้อย แร่นี้มักเกิดเป็นผลึกก้อนสี่เหลี่ยมเล็ก ๆ สีเหลืองทอง ดินตะกอนน้ าเค็ม

ที่ทับถมใหม่ ๆ มักมีไพไรต์อยู่มาก เมื่อถูกออกซิไดซ์จะให้กรดซัลฟิวริกและเมื่อมีมากจะท าให้ความ
เป็นกรดเพิ่มมากขึ้น ลักษณะเช่นนี้เป็นลักษณะที่ส าคัญของดินเปรี้ยวจัด

5.3.7 อะพาไทต์ (Apatite,Ca (PO ) (F,Cl,OH)
5
4 3
แร่อะพาไทต์มีความส าคัญคือเป็นแหล่งที่มาของธาตุฟอสฟอรัสในดิน ปกติในดินมักจะ
ขาดแร่ประเภทนี้ ในประเทศไทยแม้จะพบแหล่งแร่ดังกล่าวอยู่ไม่มากนัก แต่ก็พบแหล่งหินฟอสเฟต

ที่เกิดจากมูลค้างคาวอยู่บ้างตามถ้ าหินปูน

5.3.8 ยิปซัม (Gypsum, CaSO •2H O)
2
4
แร่ยิปซัมเกิดจากการตกตะกอนจากน้ าทะเล เป็นแร่ที่ละลายน้ าได้ค่อนข้างง่าย และเมื่อ

สลายตัวแล้วก็จะเกิดขึ้นมาใหม่ได้อีก ดังนั้นในดินจึงอาจมีแร่พวกนี้อยู่ได้ ถ้าวัตถุต้นก าเนิดดิน

29