Page 41 - ปริมาณธาตุองค์ประกอบรวมในดินของประเทศไทย

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

พืช เมื่อสลายตัวแล้วจึงไม่มีธาตุที่เป็นประโยชน์ต่อพืชนัก ท าให้ดินนั้น ๆ มีความอุดมสมบูรณ์ต่ า ดินที่

มีอายุมากหรือผ่านการชะละลาย (Leaching) มานานพอสมควร อาจจะมีแร่ควอร์ตซ์เหลืออยู่มากได้
เพราะแร่ควอร์ตซ์สลายตัวได้ช้า และละลายน้ าได้น้อยมาก

5.3.3 ไมกา (Mica group)

แร่ไมกาเป็นสารประกอบที่ค่อนข้างซับซ้อนของแร่อะลูมิโนซิลิเกต โดยมีธาตุ

โพแทสเซียม แมกนีเซียม และเหล็ก เป็นส่วนประกอบที่ส าคัญของกลุ่มแร่นี้ ไมกาพบอยู่ทั่วไปบนดิน

และหินหลาย ๆ ชนิด ในดินจะพบเป็นแผ่นบาง ๆ อยู่ทั่วไปหรือในอนุภาคขนาดทรายแป้ง ในหินอัคนี
ไมกาเป็นแร่ประกอบที่ส าคัญซึ่งพบอยู่ทั่วไปเห็นได้ชัดเจนในหินจ าพวกแกรนิต ไดโอไรต์ ในหิน

ตะกอนจะพบไมกามากในหินประเภทที่มีอนุภาคขนาดละเอียด เช่น หินดินดาน (Shale) เมื่อถูก

เปลี่ยนแปลงเป็นหินแปรจะมีไมกามากยิ่งขึ้น เพราะแร่ดินเหนียวถูกเปลี่ยนเป็นไมกา เช่น ในพวกหิน
ฟิลไลต์ (Phyllite) หรือไมกาชีสต์ (Mica schist)

แร่ในกลุ่มไมกาที่ส าคัญและพบอยู่ทั่วไปมีอยู่ 2 ประเภท

(1) โพแทซไมกา คือ มัสโคไวท์ (Muscovite) หรือไมกาขาว ซึ่งมีธาตุโพแทสเซียมเป็น

องค์ประกอบที่ส าคัญ มีลักษณะเป็นแผ่นบาง ๆ สีขาวใส สูตรทางเคมีคือ KAl (AlSi O ) (OH)
2
2
3 10
(2) เหล็กไมกา คือ ไบโอไทต์ (Biotite) หรือไมกาสีด า ซึ่งมีธาตุเหล็กและแมกนีเซียมเป็น
องค์ประกอบที่ส าคัญ สีด าหรือสีน้ าตาลเข้ม สูตรทางเคมีคือ K(Mg,Fe) (AlSi O ) (OH)
2
3
3 10
ไมกาสลายตัวทางเคมีได้ช้า แต่ถ้าเป็นไบโอไทต์ที่มีเหล็กอยู่ด้วย จะเปลี่ยนสภาพการ
สลายตัวได้ง่ายกว่าพวกมัสโคไวต์ เมื่อไมกาสลายตัวจะให้โพแทสเซียม เหล็ก และแมกนีเซียมในดิน
ส่วนพวกอนุมูลจะเป็นต้นก าเนิดของสารที่สังเคราะห์ไปเป็นแร่ดินเหนียว เช่นเดียวกันกับอนุมูลของแร่

เฟลด์สปาร์เพียงแต่มีอยู่น้อยกว่าเท่านั้น

5.3.4 แอมฟิโบลและไพรอกซีน (Amphibole และ Pyroxene group)

โดยทั่วไปจะเรียกแร่ในกลุ่มนี้ว่า แร่ชุดเฟอร์โรแมกนีเซียน (Ferro magnesian

minerals) เนื่องจากประกอบด้วยอะลูมิโนซิลิเกตที่ซับซ้อนของธาตุแคลเซียม แมกนีเซียม และเหล็ก
ธาตุเหล่านี้จะมีจ านวนที่เป็นองค์ประกอบของแร่ที่ไม่แน่นอน ท าให้เกิดแร่ต่างชนิดกันในแร่กลุ่ม

เดียวกัน ปกติแร่ชุดเฟอร์โรแมกนีเซียนมักจะพบในหินอัคนีสีเข้มและสีคล้ า ซึ่งให้ปฏิกิริยาเป็นด่าง

เช่น แกบโบร บะซอลต์ ไดโอไรต์ รวมทั้งพวกหินแปรที่มีแร่พวกนี้อยู่มาก เช่น หินฮอร์นแบลนด์ซีสต์
ในหินอัคนีสีจาง แร่สีเข้มที่มีอยู่เป็นจุด ๆ ทั่วไปมักจะเป็นแร่ประเภทนี้

แร่ในกลุ่มแอมฟิโบลที่ส าคัญ และมีมากที่สุด คือ แร่ฮอร์นแบลนด์ (Hornblende)
ส่วนแร่ในกลุ่มไพรอกซีนที่มีมากที่สุด คือ ออไจต์ (Augite) ซึ่งแร่ในกลุ่มไพรอกซีนจะมีสีค่อนข้างด า

กว่าพวกฮอร์นแบลนด์ เพราะมีธาตุแคลเซียมมากกว่า แต่จะมีธาตุแมกนีเซียมและเหล็กน้อยกว่า

28