Page 39 - ปริมาณธาตุองค์ประกอบรวมในดินของประเทศไทย

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

5.3 แร่ (Minerals)

แร่เป็นของแข็งที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ มีคุณสมบัติที่แน่นอนแต่ไม่ตายตัว และมีการเรียงตัว

ของอะตอมที่เป็นระเบียบ ปกติแล้วเกิดจากกระบวนการทางอนินทรีย์ แร่สามารถแบ่งตามการเกิดได้

เป็น 2 ชนิด คือ
1) แร่ปฐมภูมิ (Primary minerals) หมายถึง แร่ที่เย็นตัวจากหินหนืด (Magma) โดยตรง

เช่น แร่ควอร์ตซ์ ไมกา เฟลด์สปาร์ เป็นต้น ในดินมักพบแร่ปฐมภูมิในอนุภาคขนาดทราย (Sand) และ

ทรายแป้ง (Silt)

2) แร่ทุติยภูมิ (Secondary minerals) หมายถึง แร่ที่เกิดจากการผุพังของแร่ปฐมภูมิที่มี

ความคงทนต่ า แล้วตกตะกอนหรือตกผลึกใหม่ เช่น แร่ดินเหนียวซิลิเกต และเหล็กออกไซด์ ในดินจะ
พบแร่ทุติยภูมิมากในอนุภาคขนาดดินเหนียว (Clay) แต่ในบางกรณีก็อาจพบในขนาดทรายแป้งด้วย

ตารางที่ 9 องค์ประกอบทางเคมีของปริมาณธาตุต่าง ๆ ที่มีอยู่ในหินในเปลือกโลก
1/
องค์ประกอบในหิน (%)
ธาตุ
หินอัคนี (95%) 2/ หินดินดาน (4%) หินทราย (0.75) หินปูน (0.25%)
SiO 59.12 58.11 78.31 5.19
2
Al O 15.34 15.40 4.76 0.81
2 3
Fe O 3.08 4.02 1.08 0.54
2 3
FeO 3.80 2.45 0.30 -
TiO 1.05 0.65 0.25 0.06
2
CaO 5.08 3.10 5.50 42.57
MgO 3.49 2.44 1.16 7.89
MnO 0.12 Trace Trace 0.05
K O 3.13 3.24 1.32 0.33
2
Na O 3.84 1.30 0.45 0.05
2
CO 0.10 2.63 5.04 41.54
2
P O 0.30 0.17 0.08 0.04
2 5
SO - 0.65 0.07 0.05
3
S 0.05 - - 0.09
H O 1.15 4.99 1.63 0.77
2
Total 99.65 99.15 99.95 99.98

ที่มา : Jackson (1964)
1/ เปอร์เซ็นต์ในวงเล็บแสดงเปอร์เซ็นต์ของหินในเปลือกโลก

2/ รวมหินแปรด้วย

26