Page 78 - คู่มือการวิเคราะห์ดินทางเคมีเพื่อประเมินความอุดมสมบูรณ์ของดิน

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
70

(2) การเกิดกระบวนการไฮโดรไลซิสของธาตุอะลูมินัมในดิน โดยที่อะลูมินัมไอออน (Al ) ที่
3+
ละลายอยู่ในสารละลายดินสามารถท าปฏิกิริยากับน้ าแล้วเกิดกระบวนการไฮโดรไลซิส ก่อให้เกิด

ไฮโดรเจนไอออนได้ ซึ่งมีผลท าให้ดินมีความเป็นกรดเพิ่มมากขึ้น ดังนี้
3+
2+
+
Al + H2O H + Al(OH)
+
+
2+
Al(OH) + H2O H + Al(OH)2
+ +
Al(OH)2 + H2O H + Al(OH)3
(3) เกิดการเปลี่ยนรูปของซัลเฟอร์ไดออกไซด์ (SO2) และก๊าซไนโตรเจนไดออกไซด์ (NO2) ใน
บรรยากาศที่ละลายมากับน้ าฝนตกลงสู่พื้นดิน แล้วเกิดปฏิกิริยาท าให้เกิดกรดขึ้นในดิน ดังนี้
SO2 + H2O + ½ O2 2H + SO4
2-
+
+ -
2NO2 + H2O + ½ O2 2H + 2NO3
(4) เกิดจากการย่อยสลายของสารประกอบอินทรีย์ชนิดต่างๆ โดยกิจกรรมของจุลินทรีย์ชนิด
ต่างๆ แล้วท าให้เกิดกรดขึ้นในดิน เช่น

+
+
สารประกอบอินทรียคาร์บอน CO2 + H2O H + HCO3 2H + CO3
-
2-
สารประกอบอินทรียไนโตรเจน NH3 + 2O2 H + H2O + NO3
+
-
+
2-
สารประกอบอินทรียก ามะถัน H2S + 2O2 2H + SO4
ความเป็นกรดที่แลกเปลี่ยนได้ (exchangeable acidity) ความเป็นกรดที่สกัดได้
(extractable acidity) และสภาพกรดรวม (total acidity) เป็นชื่อที่เรียกการวัดความเป็นกรดของ
ดิน ซึ่งบางครั้งเป็นวิธีการเดียวกัน ก็ยังเรียกชื่อต่างกัน ในการส ารวจและจ าแนกดินนิยมวัดความเป็น
กรดที่แลกเปลี่ยนได้ โดยใช้สารละลายบัฟเฟอร์แบเรียมคลอไรด์ไตรเอทานอลามีน ที่ pH 8.2 ส่วนอีก
วิธีคือการใช้สารละลายโพแทสเซียมคลอไรด์ ซึ่งสามารถวัดได้ทั้งไฮโดรเจนและอะลูมินัมที่แลกเปลี่ยน

ได้ ดังวิธีการที่ได้กล่าวถึงแล้วในวิธีการวิเคราะห์ นอกจากนั้นสภาพกรดรวมยังสามารถหาได้จาก
ผลต่างของค่าความจุแลกเปลี่ยนแคตไอออน (CEC) กับปริมาณเบสที่แลกเปลี่ยนได้ ดังนี้

สภาพความเป็นกรดรวม (total acidity) = CEC – ปริมาณเบสที่แลกเปลี่ยนได้

ส าหรับระดับความสูง-ต่ าของความเป็นกรดที่แลกเปลี่ยนได้ แสดงในตำรำงที่ 13