Page 21 - การศึกษาวิเคราะห์พื้นที่น้ำท่วมซ้ำซากภาคใต้

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
15

2.6 ทรัพยากรน้้าและแหล่งน้้า

เนื่องจากภาคใต้มีภูมิประเทศเป็นภูเขา มีลักษณะเป็นแกนหรือสันคาบสมุทรในแนวเหนือใต้
จึงท าให้มีล าน้ าสายสั้นๆ ที่ไหลออกสู่ทะเล ล าน้ าใหญ่ๆมีเพียง 2 สาย คือ แม่น้ าตาปีและแม่น้ าปัตตานี

โดยแบ่งเป็นลุ่มน้ าหลักที่ส าคัญ 5 ลุ่มน้ า ตามรายงานของสถาบันสารสนเทศทรัพยากรน้ าและ
การเกษตร (2555) ดังต่อไปนี้
2.6.1 ลุ่มน้ าทะเลสาบสงขลา มีพื้นที่ลุ่มน้ าทั้งสิ้น 8,495 ตารางกิโลเมตร ครอบคลุมพื้นที่
3 จังหวัด ได้แก่ จังหวัดสงขลา พัทลุง และนครศรีธรรมราช ต้นก าเนิดของแม่น้ าสาขาย่อยของลุ่มน้ า

ทะเลสาบสงขลา ส่วนใหญ่อยู่ในจังหวัดพัทลุง สภาพภูมิประเทศทางด้านตะวันตกของลุ่มน้ ามีเทือกเขา
นครศรีธรรมราชทอดยาวจากทิศเหนือจรดทิศใต้ซึ่งเป็นเขตติดต่อระหว่างจังหวัดตรังกับจังหวัดพัทลุง
และประเทศมาเลเซียทางตอนใต้และค่อยๆ ลาดเทลงมาสู่ทะเลสาบสงขลาส่วนทางด้านตะวันออกของ
ลุ่มน้ าจะเป็นสันทรายยาวจากทิศเหนือจรดทิศใต้ โดยมีทะเลสาบสงขลาตั้งอยู่กลางลุ่มน้ าค่อนไป

ทางตะวันออก ประกอบด้วย 3 ส่วนจากปากทะเลสาบคือ ทะเลสาบสงขลา ทะเลสาบ(ประกอบด้วย
เกาะ 2 เกาะ คือเกาะใหญ่และเกาะสี่เกาะห้า) และทะเลหลวง คิดเป็นพื้นที่ทะเลสาบสงขลา
1,180 ตารางกิโลเมตร

2.6.2 ลุ่มน้ าภาคใต้ฝั่งตะวันตก ครอบคลุมพื้นที่ 7 จังหวัดได้แก่ จังหวัดระนอง พังงาภูเก็ต
กระบี่ นครศรีธรรมราช ตรังและสตูล พื้นที่ลุ่มน้ าทั้งสิ้น 20,473 ตารางกิโลเมตร ลุ่มน้ าภาคใต้
ฝั่งตะวันตกมีลักษณะคล้ายคลึงกับลุ่มน้ าภาคใต้ฝั่งตะวันออกเป็นพื้นที่ชายฝั่งติดกับทะเลอันดามันมี
เทือกเขาภูเก็ตพาดผ่านจากจังหวัดระนองลงมาจนถึงจังหวัดพังงา ซึ่งเป็นต้นก าเนิดแม่น้ าสายต่างๆ แม่น้ า
และล าน้ าทั่วไปมีความยาวไม่มากนักและไหลลงสู่ทะเลอันดามันไปทางทิศตะวันตกและตะวันตกเฉียงใต้

เป็นส่วนใหญ่ภูมิประเทศเกิดจากแผ่นดินยุบตัวลงไป ชายฝั่งทะเลเว้าแหว่ง มีอ่าวและเกาะต่างๆ
มากมาย เกาะที่ส าคัญ ได้แก่ เกาะภูเก็ต เกาะตรูเตา เกาะลันตา เกาะลิบง เกาะพระทอง และเกาะยาวใหญ่
มีป่าชายเลนขึ้นอยู่ตั้งแต่จังหวัดพังงาไปถึงจังหวัดสตูลแม่น้ าสายส าคัญที่สุดในพื้นที่ลุ่มน้ าได้แก่ แม่น้ าตรัง

มีต้นก าเนิดจากเทือกเขานครศรีธรรมราช ในอ าเภอทุ่งสง ไหลผ่านอ าเภอต่างๆ ในจังหวัด
นครศรีธรรมราชและจังหวัดตรัง แล้วไหลไปลงทะเลอันดามันที่อ าเภอกันตังจังหวัดตรัง มีความยาวรวม
ประมาณ 175 กิโลเมตร
2.6.3 ลุ่มน้ าภาคใต้ฝั่งตะวันออก มีพื้นที่ลุ่มน้ ารวม 26,353 ตารางกิโลเมตรครอบคลุมพื้นที่ 7

จังหวัด ได้แก่ จังหวัดชุมพร สุราษฎร์ธานี นครศรีธรรมราช สงขลาปัตตานี ยะลา และนราธิวาส ลุ่ม
น้ าภาคใต้ฝั่งตะวันออกเป็นพื้นที่ชายฝั่งติดอ่าวไทยลักษณะชายทะเลราบเรียบ มีที่ราบแคบๆ ตั้งแต่
จังหวัดชุมพรลงไปจนถึงจังหวัดนราธิวาสแม่น้ าส่วนใหญ่ในลุ่มน้ าภาคใต้ฝั่งตะวันออกจะเป็นแม่น้ าสาย
สั้นๆ ไหลลงสู่อ่าวไทยลักษณะพื้นที่ลุ่มน้ าทางด้านตะวันตกของลุ่มน้ าจะเป็นเทือกเขาซึ่งเป็นต้นก าเนิด

ของแม่น้ าสายต่างๆ ไหลผ่านที่ราบแคบ ๆ ลงสู่อ่าวไทย ทิวเขาเหล่านี้เริ่มจากทิวเขาภูเก็ตซึ่งอยู่ทาง
ตอนบนของลุ่มน้ าทางทิศตะวันตกของจังหวัดชุมพรเป็นทิวเขาที่ต่อเนื่องมาจากทิวเขาตะนาวศรี ทอด
ยาวลงมาทางใต้จนถึงจังหวัดพังงาแล้วเบนออกไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ จนจรดกับทิวเขา
นครศรีธรรมราชซึ่งอยู่ทางทิศตะวันออกของจังหวัดสุราษฎร์ธานี พาดผ่านลงมาทางใต้ผ่านจังหวัด

นครศรีธรรมราช จังหวัดตรัง ลงไปจนถึงจังหวัดสตูลแล้วไปจรดกับทิวเขาสันกลาคีรีซึ่งเป็นแนว
ขอบเขตของลุ่มน้ า แม่น้ าที่ส าคัญ ได้แก่ คลองท่าแซะ คลองหลังสวน แม่น้ าปากพนังแม่น้ าสายบุรี และ
แม่น้ าโกลก