Page 101 - องค์ความรู้สู่ปีดินสากล 2558

นายสมศักดิ์ สุขจันทร ผูอํานวยการกองนโยบายและแผนการใชที่ดิน ผูดําเนินการเสวนาไดเกริ่นนําวา
“วันนี้ ถือวาเราจะไดยอนไปในตํานานในอดีตไมนอยกวา 50 ป ทานวิทยากรผูมีเกียรติที่กรมฯ ไดเชิญมาใน

วันนี้ ลวนแลวแตมีความเชี่ยวชาญจากการที่แตละทานไดทํางานอยางจริงจังอยางมุงมั่น จนเกิดเปนตํานาน
ขึ้นมา ทุกสิ่งทุกอยางกวาจะเปนตํานานนั้น ตองผานพนเวลาในการทําจริง มีทั้งดีและไมดี แตวาตํานานที่จะเลา
ในวันนี้ลวนแลวแตเปนเรื่องจริงที่เปนเรื่องดี ผมเองเปนคนรุนหลัง แมจะเคยสดับรับฟงเรื่องราวตางๆ มาบาง
แตก็ไมละเอียดถี่ถวน วันนี้จึงเปนโอกาสอันดีที่จะมีโอกาส รับฟงพี่ๆ ซึ่งแตละทานมีองคความรูจากการทํางาน

สํารวจดินมาไมต่ํา 50 ป รวม 4 ทานเปนสองรอยป ซึ่งเวลาเพียงครึ่งวันก็คงจะเลาไมหมด ทานแรกที่ผมจะ
เรียนเชิญมาเลาเรื่องงานสํารวจดินของประเทศไทย คือ ทานอดีตผูตรวจราชการกระทรวงเกษตรและสหกรณ
ทานเฉลียว แจงไพร”

ตอนที่ 1 ตํานานการสํารวจดินของประเทศไทย
โดย นายเฉลียว แจงไพร อดีตผูตรวจราชการ กระทรวงเกษตรและสหกรณ

ทานอดีตผูตรวจราชการฯ เฉลียว แจงไพร : สวัสดีผูเขารวมการเสวนาทุกทาน ผมขอขอบคุณทานอธิบดี

ที่ไดใหผมมาเปนวิทยากรในวันนี้ ผมไดแจงกับทางผูดําเนินรายการวาการเสวนาวันนี้ควรจะเปนตํานานการสํารวจ
ดินเฉพาะในประเทศไทย วันนี้ผมจะพูดเปนสองสวน สวนแรก คือ การสํารวจดินกอนกอตั้งกรมพัฒนาที่ดิน
ในป พ.ศ.2506 และอีกสวนหนึ่ง คือ การสํารวจดินและการทําแผนที่ดินหลังจากกอตั้งกรมพัฒนาที่ดิน
สําหรับการสํารวจดินในประเทศไทยกอนตั้งกรมพัฒนาที่ดิน สมัยนั้นกระทรวงเกษตรและสหกรณ

มีงานสํารวจดิน 3 หนวยงาน คือ กรมขาว กรมกสิกรรม และกรมชลประทาน การสํารวจดินในประเทศไทย
เริ่มในป พ.ศ.2478 โดยมี Dr.Robert Larimore Pendleton นักวิทยาศาสตรทางดินและการเกษตร ชาวอเมริกัน
ผูเชี่ยวชาญดานดินและการเกษตร เปนที่ปรึกษาของกระทรวงเกษตรฯ (สมัยนั้นชื่อกระทรวงเกษตราธิการ)

Dr.Pendleton เริ่มทําการสํารวจดินโดยทําแผนที่ดิน
คอนขางหยาบในมาตราสวน 1 : 2,500,000 และ
เปนแผนที่ขนาดเล็ก ในสมัยนั้นการคมนาคมคอนขาง
ลําบาก ใชทางรถไฟ ใชเกวียนในการขนสัมภาระ
การสํารวจ ใชการลองแพ Dr.Pendleton ใชแผนที่

หลายชนิดประกอบการจัดทําแผนที่ดิน ไดแก แผนที่
ทางธรณีวิทยา (Surface Rocks Map) ของประเทศไทย
ของกรมทรัพยากรธรณี กระทรวงอุตสาหกรรม แผนที่

ของกรมปาไม แผนที่ภูมิประเทศของกรมแผนที่ทหาร
ภาพที่ 1 Dr.Robert Larimore Pendleton และใชขอมูลดานสภาพภูมิอากาศของกรมอุตุนิยมวิทยา
นักวิทยาศาสตรทางดินและการเกษตรชาวอเมริกัน

Dr.Pendleton ถือหลักทฤษฎีที่วาลักษณะดินยอมเกิดจากวัตถุตนกําเนิด ดินที่เกิดจากสภาพปาไมที่
เหมือนกันยอมจะมีลักษณะเหมือนกันหรือคลายคลึงกัน ตามทฤษฎีของ Hans Jenny เรื่อง Soil Forming

Factors ประกอบดวย 5 ปจจัย คือ
1. สภาพภูมิอากาศ (Climate)
2. พืชพันธุ (Vegetation)
3. ธรณีสันฐานภูมิประเทศ(Topography)

4. วัตถุตนกําเนิด (Parent material)
5. ระยะเวลาการเกิดดิน (Time)

98 องคความรูสูปดินสากล 2558