Page 31 - เขตการใช้ที่ดินพืชเศรษฐกิจถั่วเหลืองฤดูแล้งในเขตชลประทาน

2-18

ชนิดอื่นได เพื่อเปนการใชพื้นที่ไดอยางมีประสิทธิภาพ สามารถชวยเพิ่มรายไดใหแกครอบครัวและ
ยังชวยปรับปรุงสภาพความอุดมสมบูรณใหดีขึ้น โดยเฉพาะการปลูกพืชตระกูลถั่วสลับกับการทํานา

ในฤดูแลงที่มีน้ํานอย สําหรับพืชที่เหมาะสมในการปลูกในนาขาวมีอยูดวยกันหลายชนิด คือ

ถั่วเขียว ถั่วเหลือง ถั่วลิสง ถั่วพุม ถั่วแดง ถั่วฝกยาว ขาวโพดหวาน และขาวโพดฝกออน งา มันเทศ
แตง และพืชผักอื่นๆ ถั่วเหลืองนับวาเปนพืชไรตระกูลถั่วที่มีความสําคัญทางเศรษฐกิจพืชหนึ่ง

เกษตรกรสวนใหญนิยมปลูกในฤดูแลงหลังเก็บเกี่ยวขาวมาชานาน โดยเฉพาะในเขตภาคเหนือ

ซึ่งเปนแหลงปลูกถั่วเหลืองแหลงใหญของประเทศ แตในขณะเดียวกันสภาพแวดลอมในชวงฤดูแลง
หลังเก็บเกี่ยวขาวในเขตชลประทาน มีความแตกตางจากชวงเวลาปลูกในฤดูฝนอยางชัดเจน

สภาพแวดลอมหลังการทํานาชวงเวลาตั้งแตหลังเก็บเกี่ยวขาว ประมาณเดือนพฤศจิกายน

หรือธันวาคม จนกระทั่งถึงกอนฝนแรก ประมาณเดือนเมษายน ซึ่งใชเวลาประมาณ 100-120 วัน
ทั้งนี้ขึ้นอยูกับชวงเวลาการเก็บเกี่ยวขาวเร็วหรือชาเปนหลัก ซึ่งการเก็บเกี่ยวขาวเร็วหรือชาขึ้นอยูกับ

พันธุขาวที่ใชวาเปนพันธุเบาหรือพันธุหนัก พันธุไวแสงหรือไมไวแสง ตลอดจนชนิดของนาขาววา

เปนนาชลประทานหรือนาน้ําฝน นอกจากนี้ การปลูกพืชไรในสภาพหลังการทํานาอาจจะจําเปนตองมี

การใหน้ําชลประทานหรืออาศัยความชื้นในดินที่หลงเหลืออยูหลังเก็บเกี่ยวขาว ระบบการปลูก
ถั่วเหลืองหลังการทํานา สวนใหญนิยมปฏิบัติในพื้นที่นาในเขตชลประทาน เนื่องจากมีปริมาณน้ํา

เพียงพอสําหรับพืชไร โดยเฉพาะการปลูกเพื่อทดแทนการทํานาปรัง ในกรณีที่เกิดปญหาการขาดแคลน

น้ําชลประทานสําหรับการทํานาปรัง โดยเกษตรกรนิยมปลูกถั่วเหลืองในฤดูแลงหลังเก็บเกี่ยวขาว

ในเขตชลประทาน ซึ่งเกษตรกรสวนใหญเริ่มปลูกในชวงเดือนธันวาคม-มกราคม และเก็บเกี่ยวผลผลิต
ในชวงเดือนมีนาคม-เมษายน ทั้งนี้ ขึ้นอยูกับพันธุขาวที่ใชปลูกดวย

ขอจํากัดทางดานสภาพแวดลอมสําหรับการปลูกพืชไร โดยเฉพาะถั่วเหลืองฤดูแลง

หลังการทํานาเขตชลประทาน มีดังนี้คือ

1) ชวงแสงวันสั้น

ในการปลูกถั่วเหลืองฤดูแลงหลังการทํานา ชวงแสงนับวาเปนปจจัยที่เกี่ยวของกับ
การเจริญเติบโตและพัฒนาการของถั่วเหลือง โดยเฉพาะมีผลตอการควบคุมพัฒนาการไปสูการออกดอก

ซึ่งชวงแสงมีการเปลี่ยนแปลงในรอบปแตกตางกันไปขึ้นอยูกับเสนละติจูด โดยเฉพาะประเทศ

ที่ตั้งอยูในเสนละติจูดที่สูง จะมีความแตกตางระหวางกลางวันและกลางคืนมาก สวนในประเทศ
ที่ตั้งอยูในเสนศูนยสูตร มีการเปลี่ยนแปลงของชวงแสงไมมาก ระหวางกลางวันกับกลางคืน โดย

ประเทศไทยมีวันยาวมากที่สุด อยูประมาณปลายเดือนมิถุนายน ประมาณ 13 ชั่วโมง และวันสั้น

ที่สุดอยูประมาณเดือนธันวาคม ประมาณ 11 ชั่วโมง ซึ่งอยูในชวงหลังการทํานา ดังนั้นพืชไรที่

ตอบสนองตอชวงแสงซึ่งสวนใหญ พบมากในพืชตระกูลถั่ว เชน ถั่วเขียว ถั่วเขียวผิวดํา และถั่วอื่นๆ

เขตการใชที่ดินพืชเศรษฐกิจถั่วเหลืองฤดูแลงในเขตชลประทาน สํานักสํารวจดินและวางแผนการใชที่ดิน