Page 10 - ผลการปรับปรุงดินด้วยถ่านชีวภาพต่อปริมาณความชื้นและการแทรกซึมน้ำในดินปลูกมันสำปะหลัง Effect of Biochar for Soil Amendment on Moisture Content and Water Infiltration for Planting Cassava

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

4

หรือคำนวณเป็นร้อยละของความชื้น

ความชื้นโดยน้ำหนัก () = (น้ำหนักดินเปียก – น้ำหนักดินอบแห้ง)/น้ำหนักดินอบแห้ง

2) การใช้แท่งวัดความต้านทานไฟฟ้า (Electrical resistance block) ความต้านทานของกระแสไฟฟ้าที่ไหล
ผ่านดินจะขึ้นกับปัจจัย 2 ประการ คือ ระดับความชื้นของดิน และความเข้มข้นของไอออนในน้ำ หากความเข้มข้น
ของไอออนในน้ำคงที่ ความต้านทานไฟฟ้าของดินจะขึ้นกับระดับความชื้นของดินเพียงอย่างเดียว เครื่องมือวัด
ความชื้นดินที่เรียกว่าแท่งวัดความต้านทาน (resistance block) หรือ Bouyoucos block ประกอบด้วยแท่งวัสดุ
พรุนขนาดกล่องไม้ขีดไฟ ซึ่งมีขั้วไฟฟ้า 2 ขั้ว ฝังอยู่ภายในและมีสายไฟฟ้าต่อเชื่อมออกมาภายนอก แท่งวัสดุพรุนอาจ
เป็นพวกยิปซัม (gypsum block) ไฟเบอร์กลาส หรือวัสดุพรุนอื่น ๆ และมีมิเตอร์วัดความตานทานไฟฟ้า หากฝัง
แท่งวัสดุพรุนในดินที่ชื้น น้ำในดินจะไหลเข้ามาในแท่งวัสดุและทำให้ความต้านทานไฟฟ้าของแท่งวัสดุลดลง โดย

หลักการแล้วสมดุลของการไหลจะเกิดขึ้นเมื่อศักย์วัสดุพื้น (matric potential) ในวัสดุพรุนเท่ากับศักย์วัสดุพื้นในดิน
ศักย์วัสดุพื้นของดินชนิดหนึ่งจะแปรผันโดยตรงกับระดับความชื้นของดิน ซึ่งจะเป็นลักษณะเฉพาะตัวของดินแต่ละ
ชนิด ดังนั้นความต้านทานไฟฟ้าจะผันแปรโดยกลับกับระดับความชื้นของดิน ซึ่งหมายความว่าถ้าระดับความชื้นของ
ดินสูงขึ้นความต้านทานไฟฟ้าของวัสดุพรุนจะลดลง แท่งวัสดุพรุนเหมาะกับการใช้งานเมื่อดินมีระดับความชื้นดินอยู่
ระหว่างจุดเหี่ยวถาวร (permanent wilting point, PWP) และจุดซึ่งระดับความชื้นต่ำกว่าความจุสนาม (field
capacity, FC) เล็กน้อย ถ้าระดับความชื้นดินมีค่าต่ำกว่าจุดเหี่ยวถาวร หรือใกล้เคียงความจุสนาม ความไวของ
เครื่องมือจะลดลง เมื่อวัดความชื้นดินในแต่ละช่วง จากนั้นนำมาเขียนกราฟแสดงความสัมพันธ์ระหว่างค่าที่อ่านได้
(ความต้านทานไฟฟ้า) กับระดับความชื้นดิน จะได้เส้นโค้งที่เรียกว่า เส้นโค้งเปลี่ยนค่า (calibration curve) เป็นเส้น

โค้งที่สร้างขึ้นมาสำหรับดินหนึ่งควรใช้เฉพาะกับดินนั้น

ภาพที่ 2 แท่งวัดความต้านทานไฟฟ้า

3) การใช้เทนซิโอมิเตอร์ (Tensiometer) เป็นเครื่องวัดความดึงของน้ำ (metric suction) ของความชื้นในดิน
เกิดจากการที่อนุภาคของดินดูดยึดความชื้นไว้ที่ผิวของอนุภาคและในช่องว่างขนาดเล็กของดิน (capillary pore) จึง
ทำให้ความชื้อนในดินอยู่ในสภาวะที่อิสระ ซึ่งจะมีผลต่อความยากง่ายในการที่รากพืชจะดูดน้ำไปใช้จากดินที่ระดับ