Page 11 - ผลกระทบการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศต่อความชื้นในดินและการเจริญเติบโตของข้าวโพดเลี้ยงสัตว์บนพื้นที่สูง จังหวัดเชียงใหม่ The Impact of Climate Change on Soil Moisture and the Growth of Maize on Upland of Chiang Mai province.

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

1

หลักการและเหตุผล

ในช่วงที่ผ่านมา ความเข้มแข็งของภาคเกษตรมีแนวโน้มลดลง เห็นได้จากทรัพยากรธรรมชาติ ซึ่งเป็นฐาน
การผลิตภาคเกษตรที่ส าคัญมีความเสื่อมโทรมมากขึ้นผลจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศมีแนวโน้มรุนแรง
เพิ่มขึ้น ส่งผลต่อการผลิต โดยเฉพาะปัญหาภัยแล้ง น้ าท่วม และฝนไม่ตกตามฤดูกาล รวมถึงปัญหาโรคและแมลง
ศัตรูพืชระบาด ซึ่งผลกระทบโดยตรงต่อปริมาณผลผลิตทางการเกษตร (ส านักงานเศรษฐกิจการเกษตร, 2558)
การเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศส่งผลกระทบโดยตรงต่อภาคเกษตร เนื่องจากภาคเกษตรต้องพึ่งพาอาศัยดินฟ้า
อากาศเป็นหลัก เมื่อภูมิอากาศมีความแปรปรวนย่อมส่งผลกระทบต่อภาคเกษตร เช่น ฤดูฝนมีการขยับเลื่อน ซึ่งท าให้
เกษตรกรไม่สามารถก าหนดวันเพาะปลูกได้เหมือนอดีต และยังกระทบกับพืชที่ต้องการน้ าฝนในการเพาะปลูกเป็น

หลัก นอกจากนี้การเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิที่สูงขึ้น หรือลดลง มีผลต่อการอยู่รอดและการขยายพันธุ์ของแมลง
ศัตรูพืช ส่งผลให้มีการระบาดของโรคและแมลงตลอดปี ซึ่งท าให้เกิดความเสียหายต่อผลผลิตทางการเกษตรเป็นอย่าง
มาก ดังนั้นความแปรปรวนของสภาพอากาศในอนาคตย่อมส่งผลต่อความมั่นคงทางอาชีพ สุขภาพ วิถีชีวิตของ
เกษตรกร และการเปลี่ยนแปลงของระบบนิเวศสิ่งแวดล้อมรอบตัว ซึ่งจะเป็นประเด็นท้าทายความสามารถในการ
พัฒนาการเกษตรของไทยให้มีความยั่งยืนในอนาคตภายใต้ ภัยคุกคามของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
(ส านักงานเศรษฐกิจการเกษตร, 2558)
ปัญหาที่ส าคัญคือเรื่องการจัดการน้ า แม้ว่าประเทศไทยจะมีปริมาณน้ าที่เกิดจากฝนเพียงพอต่อความ
ต้องการ แต่มักจะประสบปัญหาขาดแคลนน้ าในฤดูแล้งและประสบอุทกภัยในฤดูฝน และมีโอกาสยิ่งมากขึ้นที่จะ

ประสบปัญหาดังกล่าวอันเนื่องมาจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ เนื่องจากแหล่งเก็บกักน้ าเพื่อใช้เก็บกักน้ า
ในช่วงฤดูฝน เพื่อลดปัญหาอุทกภัย และใช้ส่งน้ าในฤดูแล้งเพื่อสนับสนุนการใช้น้ าภาคส่วนต่าง ๆ มีไม่เพียงพอ พื้นที่
ชลประทานที่ก่อสร้างแล้วเสร็จมีเพียง 22.5 เปอร์เซ็นต์ และบางพื้นที่มีการใช้ประโยชน์ที่ดินไม่เหมาะสม เช่น การ
สร้างทางคมนาคม อาคารบ้านเรือน โรงงานอุตสาหกรรม กีดขวางทางน้ า ท าให้การบริหารจัดการน้ าไม่สามารถ
กระจายได้อย่างทั่วถึง จึงท าให้เกิดปัญหาอุทกภัย และปัญหาขาดแคลนน้ าในพื้นที่นอกเขตชลประทานทุกปี
(คณะอนุกรรมการจัดท าแผนเพื่อการบริหารความมั่นคงทางด้านอาหาร, 2555)
ผลกระทบที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ จะท าให้ภูมิภาคในเขตร้อนมีฤดูแล้งยาวนาน การ
ระเหยของน้ าเพิ่มขึ้น ปริมาณน้ าที่เก็บกักลดลงและส่งผลกระทบต่อการขาดแคลนน้ า ส าหรับประเทศไทยจากกผล
การศึกษาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศหลายฉบับได้ชี้ให้เห็นว่าอุณหภูมิของประเทศไทยจะสูงขึ้น 1 - 2 องศา

เซลเซียส และปริมาณน้ าฝนมีแนวโน้มลดลง โดยปริมาณน้ าฝนในช่วงฤดูฝนมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นแต่จะลดลงในฤดูแล้ง
ของปีถัดไป ดังนั้นจึงอาจท าให้เกิดการขาดแคลนน้ าเพื่อการเกษตรโดยรวม (คณะอนุกรรมการจัดท าแผนเพื่อการ
บริหารความมั่นคงทางด้านอาหาร, 2555)
จากปัญหาการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศจนท าให้อุณหภูมิสูงขึ้น รวมทั้งปริมาณน้ าฝนที่ลดลง ส่งผลให้เกิดการ
ขาดแคลนน้ าที่ใช้ในการท าการเกษตร เพื่อแก้ปัญหาดังกล่าวจึงได้ท าการศึกษาวิจัยหาวิธีการกักเก็บรักษาความชื้นใน
ดิน และการบริหารจัดการน้ าที่มีอยู่ให้เพียงพอต่อความต้องการของพืชตลอดฤดูปลูก โดยไม่ส่งผลกระทบต่อปริมาณ
ผลผลิตพืชและรายได้เกษตรกร

วัตถุประสงค์
1. เพื่อศึกษาปริมาณความชื้นในดิน และความถี่ของการให้น้ า ที่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตและผลผลิต
ของข้าวโพดเลี้ยงสัตว์

2. เพื่อศึกษาวัสดุคลุมดิน และการจัดการดินที่เหมาะสม ต่อการรักษาความชื้นในดินที่เหมาะสมต่อการ
เจริญเติบโตและผลผลิตของข้าวโพดเลี้ยงสัตว์
3. เพื่อศึกษาวิธีการบริหารจัดการน้ าในการปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ ให้เพียงพอตลอดอายุปลูก