Page 18 - ความหลากหลายทางพันธุกรรม มวลชีวภาพและผลผลิตเมล็ดของเชื้อพันธุ์ปอเทืองไทย Genetic Diversity, Biomass and Seed Yield of Thai Sunn Hemp (Crotalaria juncea L.) Germplasm

ห
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

5

วัตถุประสงค

1. เพื่อประเมินความหลากหลายทางพันธุกรรมภายในและระหวางประชากรของเชื้อพันธุปอเทืองไทยดวยลักษณะ
ทางสัณฐานวิทยาและสรีรวิทยา
2. เพื่อศึกษาความสัมพันธของสีเมล็ดพันธุ ขนาดเมล็ดพันธุ และเนื้อดินตอการเจริญเติบโต มวลชีวภาพ และ
ผลผลิตเมล็ดของเชื้อพันธุปอเทืองไทย

การตรวจเอกสาร

ปอเทือง (Sunn hemp) ชื่อวิทยาศาสตร คือ Crotalaria juncea L. เปนพืชตระกูลถั่ว ฤดูเดียว ลักษณะ
เปนพุม โดยทั่วไปถือวามีตนกําเนิดจากประเทศอินเดีย ที่มีการเพาะปลูกมากอนประวัติศาสตร และปลูกในทุกรัฐ
ของอินเดียเพื่อใชเปนพืชเสนใย พืชปุยสด และอาหารสัตว โดยมีพันธุปอเทืองที่ถูกคัดเลือกและพัฒนาสายพันธุที่
เฉพาะเจาะจงกับพื้นที่ปลูกและมีลักษณะเดนแตกตางกันไปประมาณ 15 สายพันธุ ปจจุบันปอเทืองปลูกมากในเขต

รอนและเขตกึ่งรอน (Mannetje, 2016 ; Chaudhury, 1978) สําหรับในประเทศไทยไมพบรายงานเรื่องสายพันธุ
ตามประวัติครั้งแรกถูกนําเขามาจากประเทศฟลิปปนส กอน พ.ศ. 2485 ปลูกครั้งแรกที่แมโจ จังหวัดเชียงใหม
หลังจากนั้นก็ไดนําไปปลูกใชเปนปุยพืชสดอยางกวางขวาง เปนที่รูจักกันดีในหมูนักวิชาการดานปุยพืชสด (กรม
พัฒนาที่ดิน, 2559 ; ประชา, 2546) กรมพัฒนาที่ดินมีนโยบายสงเสริมการปรับปรุงบํารุงดินดวยพืชปุยสดและ
แนะนําพืชตระกูลถั่วที่ใชเปนปุยพืชสดไดเร็ว ไดแก ปอเทือง โสน ถั่วพรา และถั่วแปป เนื่องจากพืชตระกูลถั่วกลุม
นี้เมื่อสับกลบลงดินแลวจะเนาเปอยสลายตัวกลายเปนปุยไดรวดเร็ว เพราะมีใบมากและลําตนไมแข็ง สําหรับ

ปอเทืองเปนพืชปุยสดที่ปลูกไดทั่วประเทศ เนื่องจากสามารถขึ้นไดในสภาพอากาศทั่วๆ ไป ทั้งบนที่ดอนและในที่
ลุมที่ไมมีน้ําขัง ทนตอความแหงแลง (กรมพัฒนาที่ดิน, 2554) ปอเทืองมีน้ําหนักสดประมาณ 1.5-5 ตันตอไร ธาตุ
ไนโตรเจนประมาณ 8.7-28.9 กิโลกรัมตอไร ผลผลิตเมล็ดประมาณ 50-150 กิโลกรัมตอไร (กรมพัฒนาที่ดิน, 2554
; ประชา, 2546)

ความหลากหลายทางพันธุกรรม (genetic diversity) คือ ความแตกตางของสายพันธุของทั้งพืชและสัตวที่
มีอยูเปนจํานวนมาก ซึ่งสิ่งมีชีวิตแตละชนิดจะมียีนจํานวนมากที่ควบคุมลักษณะตางๆ ทางพันธุกรรมของสายพันธุ
นั้น หนวยพันธุกรรมหรือยีนรูปแบบตางๆ ที่มีความแตกตางกันอยางมากมายจะเปนตัวการสําคัญในการกําหนด
รูปรางและการทํางานของสิ่งมีชีวิต ตลอดจนการสืบทอดสายพันธุและเผาพันธุของสิ่งมีชีวิต ความหลากหลายทาง
พันธุกรรมที่เกิดขึ้นจึงขึ้นอยูกับจํานวนยีน รวมทั้งลักษณะการผสมพันธุ และการแพรกระจายของสายพันธุนั้นๆ
ดวย (Oka, 1991) การประเมินความหลากหลายทางพันธุกรรมสามารถวัดจากลักษณะภายนอกที่เห็นไดชัด เชน

ชื่อพันธุ ขนาด รูปราง และสีของเมล็ด รสชาด ความตานทานโรคและแมลง ความสุกแก และลักษณะทางปริมาณ
ที่สามารถนับได (Power and McSorley, 2000) ซึ่งลักษณะภายนอกที่เห็นนี้สามารถแยกความแตกตางหรือความ
หลากหลายของสายพันธุไดในระดับหนึ่ง การศึกษาความหลากหลายทางพันธุกรรมสามารถศึกษาไดจากความ
หลากหลายภายในประชากรของแตละพันธุและความหลากหลายระหวางประชากร (Brush, 2000)

การวัดความหลากหลายทางพันธุกรรม โดยทั่วไปแบงเปน 3 ระดับ คือ พันธุประวัติ ลักษณะที่แสดงออก
และพันธุกรรม ในแตละระดับก็มีทั้งขอดีและขอดอย เชน การวัดลักษณะที่แสดงออก บางครั้งลักษณะที่แสดง
ออกมานั้นอาจไดรับอิทธิพลรวมกันของลักษณะที่แสดงออกกับพันธุกรรม และลักษณะที่พืชแสดงออกมา
เหมือนกันอาจมีพันธุกรรมที่ตางกันได เชน ลักษณะที่สําคัญทางเศรษฐกิจไดแก ผลผลิต คุณภาพ เปนผลมาจาก