Page 11 - เทคโนโลยีการจัดการดินเพื่อการผลิตเมล็ดพันธุ์มันแกวที่มีปริมาณและคุณภาพที่ดีที่เหมาะสมในดินทราย จังหวัดมหาสารคาม

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

9

โรคที่พบสวนใหญในระบบการผลิตมันแกว ไดแก โรคโคนเนา และหัวเนา คิดเปนรอยละ 75 และ 25
แมลงที่พบสวนใหญ คือ เสี้ยนดิน ดวง/ดวงเตาทอง และหนอนกินใบ/มวนใบ คิดเปนรอยละ 84 28 และ 16

ตามลําดับ และเกษตรกรสวนใหญไมมีการกําจัดศัตรูพืชเนื่องจากยังขาดเทคโนโลยีที่เหมาะสมในการปองกันกําจัด
มีเพียงสวนนอยที่มีการปองกันกําจัด เชน การใชมือบีบ ปูนขาว หรือใชสารเคมี เชน เลนเนทฟอสดิน และฟูรา
ดาน (อนุชา และคณะ, 2554)

เกษตรกรในพื้นที่จังหวัดมหาสารคามสวนใหญมีการปลูกมันแกวทั้งที่เปนที่ดอนซึ่งเปนพื้นที่ไรและที่ลุมซึ่ง
เปนพื้นที่นา แตเกษตรกรมักจะปลูกในพื้นที่ลุมซึ่งเปนพื้นที่นาหลังเก็บเกี่ยวขาวเปนสวนใหญ ลักษณะดินสวนใหญ
เปน ดินเหนียวปนทราย ดินทรายปนรวน รวนปนทราย ดินทราย มีแหลงน้ํา เพื่อใชในการปลูกมันแกวในชวงฤดู
แลง เกษตรกรเกือบทุกรายใชพันธุเบา สวนใหญนําเมล็ดพันธุมาจากแหลงปลูกจังหวัดจันทบุรี ฤดูกาลปลูกมี 3

ชวง ไดแก ชวงแรกจะเริ่มปลูกในชวงเดือนมกราคม ถึงเดือนเมษายน ชวงที่สอง จะเริ่มปลูกในชวงเดือน
พฤษภาคม ถึง เดือนสิงหาคม และชวงที่สามจะเริ่มปลูกในชวงเดือนกันยายน ถึงเดือนธันวาคม ซึ่งเปนชวงที่
เกษตรกรมีการปลูกมากที่สุด ระบบการปลูกจะเปนการปลูกแบบหมุนเวียนมีการสลับพื้นที่ปลูกหรือพืชปลูก

หมุนเวียนกันไป สวนการเตรียมดินเกษตรกรมีการเตรียมดินคอนขางดี เพราะสวนใหญมีการไถเตรียมดิน 2-3 ครั้ง
ระยะปลูกที่ใชสวนใหญจะใชระยะ 10x10 เซนติเมตร โดยจะปลูกบนสันรองกวางประมาณ 70 เซนติเมตร มีระยะ
ระหวางรอง 90 เซนติเมตรกนรองกวาง 20 เซนติเมตรจะได 6 แถว มีจํานวนตนตอไรประมาณ 84,000 ตนตอไร
เกษตรกรสวนใหญมีการกําจัดวัชพืชโดยวิธีกล คือดายหญา โดยเริ่มตั้งแตมันแกวเริ่มงอกจนกระทั่งถึงอายุ

ประมาณ 90 วัน สวนการใสปุยเกษตรกรมีการใสทั้งปุยอินทรีย ปุยเคมี และสารชนิดอื่นๆ โดยการใสปุยอินทรีย
จะเปนปุยคอก หวานในอัตรา 500-1,000 กิโลกรัมตอไร กอนไถแปรครั้งที่ 2 และสวนใหญมีการใสปุยเคมีสูตร
15-15-15 โดยแบงใส 2 ครั้ง มีเพียงสวนนอยที่ใสปุยเคมีสูตร 16-8-8 โดยสวนใหญใสโดยวิธีหวานในอัตราเฉลี่ย
25.7 กิโลกรัมตอไร เปนรองพื้น เมื่อมันแกวอายุ 1 เดือน จึงใสปุยครั้งที่ 2 อัตรา 22.9 กิโลกรัมตอไร การปฏิบัติ

หลังเก็บเกี่ยวเกษตรกรสวนใหญจําหนายในรูปหัวมันแกวสด ราคาหัวมันแกวสดเฉลี่ยอยูที่ 12 บาทตอกิโลกรัม
มันแกวที่อายุเก็บเกี่ยวเร็ว หัวมันแกวจะมีปริมาณน้ําสูง ปริมาณแปงต่ํา ปริมาณน้ําตาลสูง แตถาเก็บเกี่ยวลา
ออกไป การสะสมแปงในหัวมันแกวจะสูงขึ้น ความหวานลดลง ปริมาณน้ําลดลง ซึ่งจะมีผลตอการนําไปใช
ประโยชนในการแปรรูปตอไป (อนุชา และคณะ, 2554)

จันทรสุดา และคณะ (ม.ป.ป.) ศึกษาสภาพการผลิตและความตองการการสงเสริมการผลิตมันแกวของ
เกษตรกรในอําเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม พบวา สภาพการผลิตมันแกวของเกษตรกรสวนใหญปลูกปละ 1

ครั้ง เริ่มปลูกในเดือนพฤศจิกายน และเก็บเกี่ยวในเดือนกุมภาพันธ (ชวงเทศกาลนมัสการพระธาตุพนม) ระบบ
ปลูกเปนพืชเดี่ยวทั้งหมด ในที่สวน ดินรวนปนทราย ทั้งแบบยกรองและไมยกรอง ถาปลูกแบบไมยกรองมีระยะ
ปลูก 15x15 เซนติเมตร ใชเมล็ดพันธุเฉลี่ย 18.16 กิโลกรัมตอไรของพันธุหัวใหญ (หนัก) ที่ผลิตเมล็ดพันธุเอง ให

น้ําจากแหลงน้ําธรรมชาติ 1.46 ครั้งตอรอบการผลิต โดยนับอายุในการเก็บเกี่ยว ขายสงแกพอคาคนกลางและ
ขายปลีกในราคาเฉลี่ย 9.53 และ 13.38 บาทตอกิโลกรัม การเก็บรักษามันแกวที่ดีวิธีหนึ่ง คือ ถาราคายังไมดี ยัง
ไมขุดขึ้นจากดินวิธีนี้จะสามารถทิ้งหัวมันแกวไวในดิน อยางไรก็ตาม เกษตรกรประสบปญหาเมล็ดพันธุมันแกวมี
ราคาสูง ขาดเมล็ดพันธุที่มีคุณภาพดี ขาดความรูในการผลิตเมล็ดพันธุดี และตองการคําแนะนําในการเก็บรักษา
เมล็ดพันธุใหสามารถเก็บไวไดนานขึ้น สวนการศึกษาของ อนุชา และคณะ (2554) และพงศเทพ และคณะ