Page 64 - สถานภาพการชะล้างพังทลายของดินในประเทศไทย Status of Soil Erosion in Thailand

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

54

2.3.2.4 กำรประเมินค่ำปัจจัยกำรจัดกำรพืช
ค่าปัจจัยการจัดการพืช (crop management factor, C - factor) เป็นดัชนีที่ได้จาก

อัตราส่วนของปริมาณการสูญเสียดินจากแปลงทดลองที่มีการปลูกพืชและการจัดการพืชชนิดใดชนิดหนึ่งกับ
ปริมาณการสูญเสียดินที่ถูกชะล้างมาจากแปลงทดลองที่ปล่อยให้ว่างเปล่า และไถพรวนขึ้นลงตามแนวความลาดเท
ค่าปัจจัยการจัดการพืชเป็นค่าที่สะท้อนถึงความส าคัญ ดังนี้
1) ประสิทธิภาพของพืช คือ พื้นที่ที่ถูกปกคลุมด้วยพืชพรรณสามารถป้องกันและ
ลดความรุนแรงของการชะล้างพังทลายของดินได้ พืชแต่ละชนิดมีความสามารถสกัดกั้นการตกกระแทกของฝนได้
แตกต่างกัน และช่วงเวลาในการเจริญเติบโตหรืออายุของพืชมีผลต่อการชะล้างพังทลายของดิน
2) ลักษณะการปกคลุมเรือนยอดของพืชแต่ละชนิด มีความสามารถปกคลุมพื้นที่ผิวดิน
ได้มากน้อยเพียงใด ร่วมกับพืชพรรณที่ขึ้นอยู่เหนือผิวดินและเศษซากเหลือของพืช
3) วิธีการปฏิบัติในการปลูกพืชหรือระบบการปลูกพืช โดยค่าปัจจัยการจัดการพืช ใน

สมการการสูญเสียดินสากลที่ถูกต้องนั้นจะต้องได้จากการทดลองตามธรรมชาติ ซึ่งปล่อยให้พืชพรรณเจริญเติบโต
ไปตามขั้นตอนและพฤติกรรมตามธรรมชาติของฝนที่ตกตลอดจนกรรมวิธีในการปลูกพืชแต่ละแห่ง เนื่องจาก
ข้อมูลจากการทดลองด้านนี้ ในประเทศไทยยังมีไม่มากและผลการทดลองไม่แน่ชัด จึงจ าเป็นต้องอาศัยผลการ
ทดลองจากต่างประเทศมาประยุกต์ใช้กับประเทศไทยตามความเหมาะสม
วิธีสร้างชั้นข้อมูลปัจจัยการจัดการพืช
1) เตรียมข้อมูลพื้นฐาน ได้แก่
(1) แผนที่สภาพการใช้ที่ดิน (ระดับ 3) ปี พ.ศ. 2561-2562 มาตราส่วน 1:25,000
จากกองนโยบายและแผนการให้ที่ดิน กรมพัฒนาที่ดิน ซึ่งอยู่ในรูปแบบ GIS

(2) ค่า C ที่ได้จากผลการศึกษาของนักวิชาการทั้งในประเทศและต่างประเทศ
ตามตารางภาคผนวกที่ 2
2) ก าหนดค่า C
(1) จ าแนกสภาพการใช้ที่ดินในระดับ 3 ให้เป็นกลุ่มประเภทการใช้ที่ดินตาราง
ภาคผนวกที่ 2
(2) ค านวณเนื้อที่ของแต่ละพืชโดยแบ่งออกเป็นรายภาค
(3) หาค่า C ระดับกลุ่มประเภทการใช้ที่ดินจากเนื้อที่ของแต่ละชนิดพืชกับค่า C
ของกลุ่มประเภทการใช้ที่ดิน
(4) แทนค่า C ระดับกลุ่มประเภทการใช้ที่ดิน (ตารางภาคผนวกที่ 2) ลงในแผนที่

สภาพการใช้ที่ดิน แสดงผลลัพธ์ดังภาพที่ 2.7