Page 51 - ผลสำเร็จของการดำเนินงาน โครงการเขตพัฒนาที่ดินพื้นที่ลุ่มน้ำคลองรับร่อ บ้านจันทึง หมู่ที่ 5 ตำบลหินแก้ว อำเภอท่าแซะ จังหวัดชุมพร
P. 51
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
37
Wischmeier and Smith (1957) พบว่าอัตราการสูญเสียดินอันเกิดจากอิทธิพลของความลาดชัน
สมการนี้แสดงให้เห็นว่าปริมาณการสูญเสียดินจะเพิ่มขึ้นเมื่อความลาดชันมากขึ้น Wischmeier and Smith
(1965) ได้ปรับปรุงแก้ไขและพัฒนาจนได้สมการการสูญเสียดินสากลและในปี Wischmeier and Smith
(1987) ได้ปรับปรุงแก้ไขมีการใช้กันอย่างแพร่หลายและเป็นที่รู้จักดีในวงการนี้
การประเมินการชะล้างพังทลายของดินโดยใช้สมการสูญเสียดินสากล (Universal Soil Loss
Equation)
สูตร A = RKLSCP --------------------------------------------------------------- (1)
A = ปริมาณการสูญเสียดิน ต่อหน่วยของพื้นที่ซึ่งได้จากการค านวณ
ค่าปัจจัยทั้ง 6 ปัจจัยมีหน่วยเป็น ตันต่อเฮกตาร์ต่อปี
R = ปัจจัยของน้ าฝนและการไหลบ่า (rain and run off factor)
K = ปัจจัยความคงทนต่อการชะล้างพังทลายของดิน
L = ปัจจัยความยาวของความลาดชัน (slope-length factor)
S = ปัจจัยความลาดชันของพื้นที่ (slope steepness factor)
C = ปัจจัยการจัดการพืช (cropping management factor)
P = ปัจจัยการปฏิบัติการปูองกันการชะล้างพังทลาย (erosion control practice)
3.7 การประเมินปริมาณน้ าไหลบ่า และอัตราการไหลบ่าของน้ า
น้ าไหลบ่าบนผิวดิน หมายถึง น้ าฝนที่ตกลงมาบนพื้นที่ใดพื้นที่หนึ่ง แล้วถูกซึมซับลงในดิน พืชดูดไปใช้
แล้วอาจถูกเก็บกักไว้ในพื้นที่หรือระเหยไปในอากาศ น้ าที่เหลือจากขบวนการต่างๆ แล้วไหลลงสู่ร่องน้ า ล า
ห้วย หรือล าคลอง ก็คือน้ าไหลบ่า (กรมพัฒนาที่ดิน, 2558)
อัตราและปริมาณการเกิดน้ าไหลบ่าขึ้นอยู่กับปัจจัยต่างๆ ได้แก่ ความรุนแรง ปริมาณ และทิศทางของ
ฝนที่ตกลงมา ลักษณะความลาดเท การกักเก็บน้ าบนพื้นผิวของพื้นที่ ลักษณะและคุณสมบัติของดิน ชนิดและ
ปริมาณของพืชพรรณที่ปกคลุมผิวพื้นดิน และขนาดของลุ่มน้ าหรือพื้นที่รับน้ า
หลักการส าคัญของการอนุรักษ์ดินและน้ าในไร่นา การกักเก็บน้ าไหลบ่าบนผิวดินไว้ในที่ที่ต้องการ
เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุด ในขณะเดียวกันก็ต้องระบายน้ าที่มากเกินความต้องการไปทิ้งในที่ควบคุมได้ โดย
ไม่ให้เกิดความเสียหายกับพื้นที่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการกัดเซาะพังทลายของหน้าดิน
สมการค านวณปริมาณน้ าไหลบ่า (Q)
สูตร Q = CIA ---------------------------------------------------------------- (2)
C = ค่าสัมประสิทธิ์ของน้ าไหลบ่า (ก+ข+ค+ง+จ)
ก = ความรุนแรงของน้ าฝน
ข = ลักษณะพื้นที่
ค = การกักเก็บน้ าของผิวดิน
ง = การซึมซาบของน้ า
จ = พืชคลุมดิน
I = ปริมาณน้ าฝน (มิลลิเมตรต่อปี)
A = พื้นที่ของบริเวณรับน้ า (เฮกตาร์)
