Page 91 - การวิเคราะห์ปัจจัยทางกายภาพและคุณภาพที่ดินสำหรับการวางแผนการใช้ที่ดินระดับลุ่มน้ำในพื้นที่ลุ่มน้ำสาขาลำเชิงไกร

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
74

ขอค าปรึกษากับหน่วยงานของรัฐก่อน เช่น หน่วยงานของกรมพัฒนาที่ดินจะท าให้ทราบว่าสภาพ
พื้นที่ขาดธาตุอาหารตัวใดจะท าให้ใส่ปุ๋ยได้ตรงกับความต้องการของดิน
พื้นที่ลุ่ม
1) ดินค่อนข้างเป็นทราย

มีเนื้อที่ 29,609 ไร่ หรือร้อยละ 1.60 ของพื้นที่ลุ่มน้ าสาขา ได้แก่ หน่วยที่ดินที่
22 22I1 22M2 22M4 และ 22sa พบการกระจายตัวอยุ่ทั่วทั้งบริเวณลุ่มน้ า พบมากบริเวณ
อ าเภอขามทะเลสอ อ าเภอด่านขุนทด ซึ่งมีสภาพพื้นที่เป็นพื้นที่ราบเรียบหรือค่อนข้างราบเรียบ
ถึงลูกคลื่นลอนลาด การระบายน้ าของดินค่อนข้างเลว ความอุดมสมบูรณ์ของดินต่ า ความจุในการ

แลกเปลี่ยนประจุบวกต่ า ความอิ่มตัวด้วยด่างปานกลาง เนื้อดินบนเป็นดินทรายปนร่วน ปฏิกิริยาดิน
เป็นกรดจัดถึงกรดเล็กน้อย (pH 5.5-6.5) เนื้อดินล่างเป็นดินร่วนปนทราย ปฏิกิริยาดินเป็นกรดจัดถึง
เป็นกลาง (pH 5.5-7.0)
แนวทางแก้ไข การใช้ประโยชน์ของพืชบริเวณนี้ ควรเลือกชนิดพืชที่มีศักยภาพ

เหมาะสมมาปลูก มีการปรับปรุงบ ารุงดินร่วมกับมีระบบการอนุรักษ์ดินและน้ า เช่น ปุ๋ยหมัก อัตรา
1-4 ตันต่อไร่ ปุ๋ยคอก 1-2 ตันต่อไร่ หรือปุ๋ยพืชสด อัตราเมล็ดพันธุ์ 5-10 กิโลกรัมต่อไร่ ร่วมกับ
ปุ๋ยเคมี และใช้วัสดุคลุมดิน ท าคันดินปลูกหญ้าแฝกหรือปลูกพืชเป็นแถบสลับ พัฒนาแหล่งน้ าไว้ใช้

ในช่วงที่พืชขาดน้ า การใช้ปุ๋ยเคมีควรใช้ที่ละน้อยแต่บ่อยครั้ง เพื่อลดการสูญเสียธาตุอาหารลงไปในชั้น
ดินล่างก่อนที่พืชจะน าไปใช้ได้ เมื่อมีการให้น้ าหรือมีฝนตก ส าหรับในพื้นที่ลุ่มนอกจากการใช้ปุ๋ย
อินทรีย์ร่วมกับปุ๋ยเคมีและมีการพัฒนาแหล่งน้ าไว้ใช้แล้ว ควรมีการตีและไถกลบตอซังข้าวด้วยจะเป็น
การช่วยเพิ่มปุ๋ยอินทรีย์ให้กับดินอีกทางหนึ่ง
2) ดินเค็ม

หน่วยที่ดินในกลุ่มดินเค็ม มีเนื้อที่ 432,060 ไร่ หรือร้อยละ 23.37 ของพื้นที่ลุ่มน้ า
ได้แก่ หน่วยที่ดินที่ 20 20/20f 20f 20f,ssub 20hi พบมากบริเวณอ าเภอโนนไทย อ าเภอโนนสูง
อ าเภอพระทองค า อ าเภอด่านขุนทด และอ าเภอเทพารักษ์ เป็นดินที่มีปริมาณเกลืออยู่ในดินสูงจน

เป็นอันตรายต่อพืชที่ปลูก ความเค็มของดินจะท าให้พืชขาดน้ า เหี่ยวเฉาและตายในที่สุด พื้นที่ดินเค็ม
สังเกตนสังเกตได้ง่ายคือ จะเห็นขุยเกลือขึ้นตามผิวดิน และมักเป็นที่ว่างเปล่าไม่มีการท าเกษตรกรรม
หรือถ้าไม่เห็นขุยเกลือขึ้นก็จะเป็นที่ว่างเปล่าไม่มีพืชอื่นขึ้นได้ ยกเว้นวัชพืชที่ชอบเกลือ เช่น หนามแดง
หนามบี่ หนามพรม เป็นต้นลักษณะของดินเค็มอีกประการหนึ่ง คือ ความเค็มจะไม่มีความสม่ าเสมอ

กันในพื้นที่เดียวกัน และความเค็มจะเปลี่ยนไปสะสมในชั้นของดินต่างๆ ไม่เท่ากันตามฤดูกาล
โดยปกติในฤดูฝนเกลือจะถูกชะล้างไปสะสมในดินชั้นล่าง ในฤดูแล้งเกลือจะระเหยขึ้นมากับน้ าสะสม
อยู่ที่ชั้นดินบนสลับกันได้จากคราบเกลือที่ปรากฏอยู่ที่ผิวดิน โดยทั่วไปมีชั้นดานแข็งเป็นที่สะสมเกลือ
อยู่สูงภายในความลึก 50 เซนติเมตรจากผิวดิน

แนวทางการแก้ไข การใช้ประโยชน์พื้นที่บริเวณนี้ ควรเลือกพันธุ์พืชที่ทนเค็มมา
ปลูกเช่น ข้าวหอยอ้ม ค าผาย 41 เก้ารวง 88 ขาวดอกมะลิ 105 กข1 กข8 เจ๊กกระโดด กอเดียวเบา
ขาวตาอู่ เหนียวสันป่าตอง ข้าวพันธุ์ต่างๆ เหล่านี้มีช่วงทนเค็มได้ระหว่าง 8-15 มิลลิโมห์ต่อเซนติเมตร
ส่วนพืชไร่อื่นๆ เช่น ถั่วเขียวพันธุ์ต่างๆ มีช่วงทนเค็มระหว่าง 4-6 มิลลิโมห์ ต่อเซนติเมตร ลดอันตราย

จากความเค็มโดยการพัฒนาแหล่งน้ าและควบคุมไม่ให้น้ าที่เค็มแพร่กระจายไปยังพื้นที่อื่น ใช้น้ าล้างเกลือ