Page 57 - การประเมินความเหมาะสมของที่ดินสำหรับพืชเศรษฐกิจเพื่อวางแผนการใช้ที่ดินในการฟื้นฟูพื้นที่ลุ่มน้ำวิกฤต ลุ่มน้ำสาขาแม่น้ำประแสร์

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
48

3.5 ความต้องการของประเภทการใช้ประโยชน์ที่ดิน (land-use requirement)
ในแตํละประเภทการใช๎ประโยชน์ที่ดินไมํวําจะเป็นพืชเดี่ยวหรือหลายพืชก็มีความต๎องการ
ปัจจัยและสิ่งแวดล๎อมแตกตํางกัน ความต๎องการปัจจัยที่ผลตํอการเจริญเติบโตและการให๎ผลผลิตของ
พืชนั้น สามารถเรียกวํา “ความต๎องการด๎านพืช” (crop requirement) ขณะเดียวกันสําหรับตัว

เกษตรกรเองนั้น จะต๎องพิจารณาถึงความต๎องการด๎านเครื่องจักร เครื่องกล สารเคมี แรงงานและ
เทคโนโลยี เงินทุน ความต๎องการทางด๎านนี้เรียกวํา “ความต๎องการด๎านการจัดการ” (management
requirements) นอกจากนี้ยังมีความต๎องการอื่นอีกด๎านหนึ่งเพื่อสามารถใช๎ที่ดินได๎ตลอดไปโดยไมํ
ทําลายคุณภาพของที่ดินเองหรือทําลายสิ่งแวดล๎อมอื่นๆ อันเนื่องมาจากประเภทการใช๎ที่ดินนั้นๆ ใน

แตํละทางเลือกการใช๎ประโยชน์ที่ดิน ความต๎องการทางด๎านนี้เรียกวํา “ความต๎องการด๎านการ
อนุรักษ์” (conservation requirements)

3.6 การจ าแนกชั้นความเหมาะสมของที่ดิน (land suitability classification)
จากหลักการของ FAO Framework (1983) ได๎จําแนกอันดับความเหมาะสมของ
ที่ดินเป็น 2 อันดับ (order) คือ
3.6.1 อันดับที่เหมาะสม (order S, suitability)

3.6.2 อันดับที่ไมํเหมาะสม (order N, not suitability)
และจาก 2 กลุํมที่ได๎แบํงยํอยออกเป็น 4 ชั้น (class) ดังนี้
1) S1 หมายถึง ชั้นที่มีความเหมาะสมสูง (highly suitable)

2) S2 หมายถึง ชั้นที่มีความเหมาะสมปานกลาง (moderately suitable)
3) S3 หมายถึง ชั้นที่มีความเหมาะสมเล็กน๎อย (marginally suitable )
4) N หมายถึง ชั้นที่ไมํมีความเหมาะสม (not suitable)
นอกจากนี้ในแตํละชั้นความเหมาะสมยังแบํงออกเป็นชั้นยํอย (subclass) ซึ่งเป็นข๎อจํากัด
ของคุณภาพที่ดินที่มีอิทธิพลตํอการเจริญเติบโตของพืช สําหรับในประเทศไทยได๎กําหนดข๎อจํากัด

ที่เหมาะสมไว๎ 13 ชนิด ดังที่กลําวมาแล๎วในข๎อ 3.4.2
ชั้นความเหมาะสมทั้ง 4 ชั้น สามารถกําหนดโดยพิจารณาเปรียบเทียบกับผลผลิต โดยใช๎ฐานดังนี้
S1 = 80-100% optimum yield, S2 = 40-80% optimum yield

S3 = 20-40% optimum yield, N = น๎อยกวํา 20 % optimum yield
โดย optimum yield หมายถึง ระดับผลผลิตสูงสุดที่ได๎จากการผลิตในสภาพที่มีสมบัติทางดิน
ลักษณะภูมิอากาศ พันธุ์พืช และการจัดการที่เหมาะสม

3.7 งานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับการประเมินคุณภาพที่ดิน
วลัยพร (2543) รายงานวําจากการจําแนกความเหมาะสมของพื้นที่สําหรับการปลูกส๎มโอ
พันธุ์ขาวแตงกวา ในพื้นที่จังหวัดชัยนาท โดยใช๎กรอบแนวคิดในการประเมินคุณภาพที่ดิน สําหรับการ

ทําการเกษตรในเขตน้ําฝนของ FAO (1983) เป็นหลัก โดยพื้นที่ที่มีความเหมาะสมมาก กระจาย
อยูํริมฝั่งแมํน้ําสายหลักเจ๎าพระยา ทําจีน และแมํน้ําน๎อย มีเนื้อที่ 16,688 ไรํ หรือร๎อยละ 1.08 ของ
พื้นที่จังหวัด