Page 43 - การประเมินความเหมาะสมของที่ดินสำหรับพืชเศรษฐกิจเพื่อวางแผนการใช้ที่ดินในการฟื้นฟูพื้นที่ลุ่มน้ำวิกฤต ลุ่มน้ำสาขาแม่น้ำประแสร์

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
34

สภาพภูมิประเทศ วัตถุต๎นกําเนิดและระยะเวลา ความเหมาะสมตํอการผลิตพืชของดินแตกตํางกัน
เนื่องมาจากลักษณะ และสมบัติทางกายภาพ เคมีชีวภาพ และสัณฐานวิทยา
ดังนั้น สรุปได๎วํา ดิน หมายถึง เทหวัตถุธรรมชาติ หรือ อินทรียวัตถุและอนินทรียวัตถุ
ที่ไมํจับตัวแข็งเป็นหิน ซึ่งเกิดขึ้นบนพื้นผิวโลก ที่เกิดจากการสลายตัวของหินและแรํตํางๆ ดินมี

ลักษณะและสมบัติแตกตํางกันไปในที่ตํางๆของโลกเนื่องจากปัจจัยที่สําคัญ คือ ภูมิอากาศ วัตถุต๎น
กําเนิด สภาพภูมิประเทศ พืชพรรณ สิ่งมีชีวิต และระยะเวลา ใช๎ประโยชน์ในการผลิตพืชผลทางการ
เกษตร ปุาไม๎ และอื่นๆ ดินเป็นสํวนที่มีความสําคัญตํอการดํารงชีพของมนุษย์มาก
3.2.2 ที่ดิน

ที่ดิน (land) หมายถึง พื้นที่บริเวณหนึ่งบนผิวโลก มีขอบเขตและตําแหนํงที่ตั้งทาง
ภูมิศาสตร์ ประกอบด๎วยลักษณะที่สําคัญ คือ สภาพแวดล๎อมทั้งทางกายภาพและชีวภาพซึ่งมีอิทธิพล
ตํอการใช๎ประโยชน์ที่ดิน ดังนั้นที่ดินจึงไมํได๎หมายถึงดินเพียงอยํางเดียวแตํจะหมายรวมถึง
ลักษณะภูมิสัณฐาน (landforms) ภูมิอากาศ (climate) อุกทกวิทยา (hydrology) พืชพรรรณ

(vegetation) และสัตว์ (fauna) เป็นต๎น จากคําจํากัดความที่กลําวมาจะเห็นได๎วํา “ที่ดิน” และ
“ดิน” มีความหมายแตกตํางกัน “ที่ดิน” เป็นอสังหาริมทรัพย์อยํางหนึ่ง หรือเป็นพื้นที่บริเวรหนึ่งของ
ผิวดลก ซึ่งมีการแบํงอาณาเขตตามที่มนุษย์กําหนดไว๎ ที่ดินมีลักษณะเป็น 2 มิติ (two dimensions) คือ

กว๎างกับยาว สํวน “ดิน” เป็นเทหวัตถุที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติอยํางหนึ่ง ประกอบกันขึ้นเป็นสํวนหนึ่ง
ของภูมิประเทสหรือของที่ดิน มีลักษณะเป็น 3 มิติ (three dimensions) คือ กว๎าง ยาว ลึก ตามหลัก
ปฐพีวิทยาธรรมชาติ (pedology) จึงจําเป็นต๎องศึกษาลักษณะของดิน ตามความลึกจากผิวดิน ลงไป
ข๎างลํางด๎วย หรือที่เราเรียกวําหน๎าตัดของดิน (soil profile) ดินในโลกมีมากมายหลายหมื่นชนิด สํวนใน
ประเทศไทยมีชนิดของดินไมํต่ํากวํา 300 ชุดดิน ดินแตํละพื้นที่ล๎วนมีลักษณะและสมบัติที่สามารถระบุ

ได๎ตามหลักวิทยาศาสตร์แตกตํางกันไป ดังนั้นที่ดินแปลงหนึ่งอาจจะประกอบด๎วยดินเพียงชนิดเดียว
หรือหลายชนิดก็ได๎ (เฉลียว, 2530)
“ที่ดิน” ตามความหมายของพระราชบัญญัติพัฒนาที่ดิน พ.ศ. 2551 หมายความวํา

ที่ดินตามประมวลกฎหมายที่ดิน (กรมพัฒนาที่ดิน, 2551) และความหมายตามพจนานุกรมปฐพีวิทยา
(ภาควิชาปฐพีวิทยา, 2551) ให๎ความหมายของที่ดินวํา หมายถึง บริเวณที่เป็นของแข็งของพื้นผิวโลก
ซึ่งมีความสําคัญตํอกิจกรรมตํางๆ ของมนุษย์ บางครั้งหมายความรวมถึงแหลํงน้ําที่เกิดอยูํภายใต๎พื้นที่
นั้นด๎วย ในทางเศรษฐศาสตร์ถือวําที่ดินเป็นปัจจัยสําคัญอยํางหนึ่งของการผลิตที่ได๎มาจากธรรมชาติ

รวมทั้งทรัพยากรธรรมชาติตํางๆ ที่มีอยูํในแหลํงกําเนิดนั้น เชํน เหมืองแรํ สัตว์ปุา ไม๎เศรษฐกิจ ปลา
น้ํา ถํานหิน และความอุดมสมบูรณ์ของดิน
ดังนั้น สรุปได๎วํา ที่ดิน หมายถึง พื้นที่ที่มีอยูํตามธรรมชาติ อันอาจใช๎ประโยชน์สนอง
ความต๎องการของมนุษย์ในทางด๎านตํางๆ ที่ดิน และ ดิน มีความหมายแตกตํางกัน โดยที่ดินเป็น

อสังหาริมทรัพย์อยํางหนึ่งหรือเป็นพื้นที่บริเวณหนึ่งบนพื้นผิวโลก สํวนดินเป็นเทหวัตถุธรรมชาติอยําง
หนึ่งประกอบกันขึ้นเป็นสํวนหนึ่งของที่ดิน ที่ดินมีการใช๎ประโยชน์และแบํงอาณาเขตตามที่มนุษย์
กําหนดไว๎