Page 12 - การศึกษาลักษณะและสมบัติของดินที่มีวัตถุต้นกำเนิดจากหินแกรนิตบริเวณจังหวัดอุทัยธานี

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
3

หากพืชพรรณที่ขึ้นปกคลุมดินถูกทําลายยอมสงผลกระทบตอระดับความอุดมสมบูรณของดิน ทําให
ดินเกิดความเสื่อมโทรม โดยเฉพาะการชะลางพังทลายของหนาดินที่จะเกิดขึ้นอยางรวดเร็วและ

รุนแรง นอกจากนี้พืชพรรณยังมีความสัมพันธกับชนิดของดินอีกดวย เชน บริเวณปาดิบชื้นที่ชั้นดินบน
จะหนา จะมีปริมาณอินทรียวัตถุสะสมสูงและดินจะมีความชื้นตลอดทั้งป สวนดินบริเวณพื้นที่ปาสน

หรือปาสนเขามักมีความอุดมสมบูรณต่ํา ปฏิกิริยาดินเปนกรด ในขณะที่พื้นที่ปาชายเลนจะเปนดินที่

ยังมีสภาพไมอยูตัวหรือเปนเลนเละ มีปริมาณเกลือเปนองคประกอบมาก บางแหงมีสารประกอบของ
ธาตุกํามะถันเปนองคประกอบอยูสูง สําหรับพื้นที่ปาพรุจะมีลักษณะดินสวนใหญเปนดินเหนียวปน

อินทรียสารสูงในสภาพน้ําขัง คาปฏิกิริยาดินจะเปนกลาง แตถาทําใหดินแหงจะกลายเปนดินกรดจัด
และเกิดการยุบตัวลงมาก

3) ความตางระดับของพื้นที่หรือสภาพภูมิประเทศ (relief หรือ topography) ใน

ที่นี้หมายถึงความสูงต่ําหรือระดับที่ไมเทากันของสภาพพื้นที่และความลาดชันของพื้นที่ จะมีความ
เกี่ยวของกับระดับน้ําใตดิน ซึ่งปจจัยเหลานี้จะมีอิทธิพลตอการเกิดลักษณะชั้นในหนาตัดดิน ความลึก

สี ความชื้นสัมพัทธ และความรุนแรงของการชะลาง เปนตน ตัวอยางเชน บริเวณพื้นที่ราบลุมน้ําทวมถึง

ลักษณะของชั้นดินที่เกิดขึ้นจะแยกออกจากกันใหเห็นไมชัดเจน ในชวงฤดูฝนจะมีน้ําขัง ระดับน้ําใตดิน
อยูตื้น ดินมีการระบายน้ําคอนขางเลวถึงเลว มักมีชั้นดินบนที่หนา เนื่องจากเปนแหลงทับถมของ

ตะกอนเนื้อละเอียด สวนบริเวณพื้นที่ดอน ดินมีการระบายน้ําดีปานกลางถึงดี การพัฒนาการของชั้นดิน

มีความชัดเจนและเปนไปอยางตอเนื่อง ดินที่เกิดในที่ที่มีความลาดชันสูง มักเปนดินตื้น มีชั้นดินนอย
การชะลางหนาดินมาก ชั้นดินบนจะบางหรืออาจไมมีชั้นดินบนเลยก็ได

4) วัตถุตนกําเนิดดิน (soil parent material) วัตถุตนกําเนิดดินในที่นี้หมายถึง วัตถุ
ซึ่งเกิดจากการผุพังสลายตัวของหิน แร และเศษซากพืชและสัตว ซึ่งอาจเปนวัสดุที่เกิดจากการแปร

สภาพอยูกับที่ ณ บริเวณนั้น หรือเปนพวกตะกอนที่ถูกเคลื่อนยายมาจากแหลงอื่นโดยวัสดุนําพา เชน
น้ํา ลม หรือธารน้ําแข็ง แลวมาทับถมอยูในบริเวณใดบริเวณหนึ่ง องคประกอบของวัสดุเหลานี้จะเปน

ปจจัยสําคัญที่มีอิทธิพลตอลักษณะและสมบัติของดินที่เกิดขึ้น วัตถุตนกําเนิดดินเปนปจจัยควบคุมการ

เกิดดินที่สําคัญและมองเห็นไดคอนขางชัดเจนที่สุด และมีอิทธิพลตอองคประกอบของดิน เชน สี เนื้อดิน
โครงสราง และสมบัติทางเคมีของดิน โดยทั่วไปดินที่เกิดจากวัตถุตนกําเนิดที่สลายตัวมาจากหินพวก

ที่มีปฏิกิริยาเปนดาง (basic rock) มักจะเปนดินเนื้อละเอียด อาจมีสีดํา น้ําตาล เหลือง หรือแดง มี

ความอุดมสมบูรณตั้งแตระดับต่ําถึงสูง สวนดินที่เกิดจากหินพวกหินทรายหรือหินแกรนิต ที่มีแร
องคประกอบสวนใหญเปนพวกควอตซ จะมีปฏิกิริยาเปนกรด (acid rock) มักจะใหดินเนื้อหยาบ สีจาง มี

ธาตุอาหารพืชนอย ความอุดมสมบูรณและความสามารถในการแลกเปลี่ยนประจุบวกต่ํา เปนตน