Page 11 - การศึกษาลักษณะและสมบัติของดินที่มีวัตถุต้นกำเนิดจากหินแกรนิตบริเวณจังหวัดอุทัยธานี

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
2

บทที่ 2
นามศัพท ความหมาย และการตรวจเอกสาร

2.1 นามศัพทและความหมาย

2.1.1 ดิน (soils) หมายถึง เทหวัตถุที่มีลักษณะเฉพาะตัวและมีวิวัฒนาการตามธรรมชาติที่เกิด

จากการสลายตัวของหินและแรธาตุ ผสมคลุกเคลากับอินทรียวัตถุ (Dokuchaev, 1983) ซึ่งปกคลุมผิว
โลกอยูเปนชั้นบางๆ เปนวัตถุที่ค้ําจุนการเจริญเติบโตและการทรงตัวของพืช มีการแบงชั้น (horizon)

ที่สามารถสังเกตเห็นไดจากตอนบนลงไปตอนลาง มีอาณาเขตและลักษณะประจําตัว ซึ่งประกอบดวย
แรธาตุที่เปนของแข็ง อินทรียวัตถุ น้ํา และอากาศที่มีสัดสวนแตกตางกันออกไป การเกิดขึ้นของดิน

เปนผลสืบเนื่องมาจากการกระทํารวมกันของปจจัยตางๆ เชน สภาพภูมิอากาศ พืช และสิ่งมีชีวิต

ตอวัตถุตนกําเนิดของดิน ในสภาพพื้นที่ใดพื้นที่หนึ่งตลอดชวงระยะเวลาหนึ่ง

2.1.2 ปจจัยในการกําเนิดดิน (soil forming factors) หมายถึง ปจจัยที่ควบคุมการเกิด

และพัฒนาการของดิน 5 ปจจัย ประกอบดวย สภาพภูมิอากาศ (climate) ปจจัยทางชีวภาพ (biotic
factor) ความตางระดับของพื้นที่หรือสภาพภูมิประเทศ (relief หรือ topography) วัตถุตนกําเนิดดิน

(soil parent material) และระยะเวลาหรือพัฒนาการของดิน (time) ความสัมพันธของปจจัยเหล่านี้

สามารถเขียนแทนไดดวยสมการ (Jenny, 1941)

s = f (cl, o, r, p, t, …) เมื่อ s = ดินชนิดหนึ่ง
1) สภาพภูมิอากาศ (climate) สภาพภูมิอากาศที่มีอิทธิพลตอการเกิดของดินหรือทํา

ใหดินมีลักษณะแตกตางกัน ไดแก ปริมาณการกระจายตัวของฝนและอุณหภูมิ ซึ่งปจจัยทั้งสองอยางนี้

มีอิทธิพลตออัตราการสลายตัวของทั้งหินและแรของวัตถุตนกําเนิดดิน (weathering process) ใน
ดานกายภาพและเคมี (physical and chemical weathering) ทั้งยังมีอิทธิพลตออัตราความเร็วของ

การเคลื่อนยายและการสะสมใหมของหินและแรที่ถูกแปรสภาพโดยตัวการสําคัญมาเปนวัตถุตนกําเนิด
ของดิน รวมไปถึงการชะลางพังทลายของดิน การชะละลายธาตุอาหารพืชในดินและสภาพความชื้นในดิน

บริเวณเขตรอนซึ่งมีอุณหภูมิสูงและมีปริมาณฝนตกชุก หิน แร จะสลายตัวเปนดินไดเร็ว การผุพัง

สลายตัวตางๆ จึงดําเนินไปอยางรวดเร็ว เกิดการชะลางธาตุอาหารพืชออกไปไดมาก จึงมักทําใหดินมี
ความอุดมสมบูรณต่ํา นอกจากนี้ภูมิอากาศยังมีผลตอชนิดของสิ่งมีชีวิตและพืชพรรณ ซึ่งเปนปจจัยที่

ควบคุมการสรางตัวของดินดวย

2) ปจจัยทางชีวภาพ (biotic factor) ไดแก สิ่งมีชีวิต ซึ่งประกอบดวยพืชและสัตว
แตมักจะเนนที่พืชพรรณตางๆ ที่ขึ้นปกคลุมบนผิวดิน โดยมีอิทธิพลตอความหนาของชั้นดินบน

ปริมาณอินทรียวัตถุหรือปริมาณธาตุคารบอนที่เปนองคประกอบในดิน ปริมาณและการหมุนเวียน
ของธาตุอาหารพืช ระดับความชื้น องคประกอบทางเคมีของดิน และสมบัติของดินทางดานอื่นๆ