Page 22 - การใช้ปุ๋ยอินทรีย์คุณภาพสูงเพื่อเพิ่มความอุดมสมบูรณ์ในดินทรายชายทะเลเพื่อปลูกคะน้าในศูนย์ศึกษาการพัฒนาอ่าวคุ้งกระเบนอันเนื่องมาจากพระราชดำริ
P. 22
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
11
2.4.3 มาตรการที่ใช้ในการฟื้นฟูสมบัติของดินทางกายภาพ คือ การปูองกันดินไม่ให้
เกิดแผ่นแข็งหน้าดินและการอัดตัวแน่นของดิน จากการตกกระทบของเม็ดฝน การเหยียบย่ าจากสัตว์
และหรือเครื่องจักร การสูญเสียโครงสร้างของหน้าดินและอินทรียวัตถุจ านวนมาก หรือจากการไถ
พรวนที่ไม่เหมาะสม ด้วยการปลูกพืชคลุมดิน การปลูกพืชหมุนเวียน การใช้วัสดุคลุมดิน การเพิ่ม
อินทรียวัตถุจากเศษพืช การเพิ่มความสามารถในการเก็บกักรักษาความชื้นในดินให้เพิ่มขึ้น
2.5 ดินทรายจัด และดินทรายชายทะเล
ดินทรายจัด หมายถึง ดินที่มีเนื้อดินบนเป็นดินทราย หรือ ดินทรายร่วน และมีความ
หนามากกว่า 50 เซนติเมตร สามารถแบ่งออกได้เป็น 3 กลุ่ม ดังนี้
- ดินทรายที่มีเนื้อเป็นทราย หรือ ทรายร่วนหนากว่า 50 เซนติเมตร แต่ไม่เกิน 1
เมตร จากผิวดินบน ส่วนดินชั้นล่างลงไปจะเหนียวขึ้น ดินทรายกลุ่มนี้พบมากในภาค
ตะวันออกเฉียงเหนือ
- ดินทรายที่มีเนื้อดินเป็นทราย หรือทรายร่วนหนากว่า 1 เมตร แต่ไม่เกิน 2 เมตร
คือ ภายใน 2 เมตรจะพบชั้นดิน ที่ร่วนบนดินเหนียวหรือดินเหนียวปนทรายเกิดขึ้น ดินทรายกลุ่มนี้พบ
มากเช่นเดียวกับกลุ่มแรก
- ดินทรายที่มีเนื้อดินเป็นทรายและทรายร่วนหนากว่า 2 เมตร ซึ่งพบเป็นพื้นที่ไม่
มาก
จากลักษณะที่กล่าวมาพบว่า เนื้อดินจะเป็นทรายปะปนอยู่ตั้งแต่ผิวดินลงไปจนถึง
ความลึกเกินไปกว่า 1 เมตร เกิดจากหินทราย (Sandstone) ซึ่งมีแร่ควอตซ์ (Quartz) (ยงยุทธ และ
คณะ, 2547) เป็นส่วนประกอบส าคัญ เนื้อดินค่อนข้างหยาบมีสภาพเป็นกรด pH ประมาณ 5-6 มี
ปริมาณธาตุอาหารตามธรรมชาติ ตลอดจนมีความสามารถในการดูดธาตุอาหารต่ า มีอินทรียวัตถุต่ า
มาก โดยเฉลี่ยจะน้อยกว่า 1 เปอร์เซ็นต์ คุณสมบัติทางกายภาพของดินไม่เหมาะสมต่อการปลูกพืช
บางแห่งมีการจับตัวเป็นชั้นดานแข็งขึ้น บริเวณที่มีเนื้อดินเป็นทรายละเอียดเป็นอุปสรรคต่อการ
เจริญเติบโตและชอนไชของรากพืช เมื่อฝนตกจะเกิดน้ าไหลบ่าไป บนผิวดิน ชะล้างเอาหน้าดินและ
ธาตุอาหารไปด้วย (เอิบ, 2533) ในประเทศไทยมีดินทรายจัดทั้งหมด 7,127,085 ไร่ หรือประมาณ
ร้อยละ 2.22 ของพื้นที่ทั้งประเทศ (จตุรงค์ และคณะ, 2559) ดินทรายจัดแบ่ง เป็น 2 ประเภท คือ
1) ดินทรายมีชั้นดาน พบมากบริเวณจังหวัดที่อยู่ติดฝั่งทะเลทางภาคใต้และภาค
ตะวันออกประมาณ 7 แสนไร่ จะเกิดในสภาพแวดล้อมที่จ ากัด สภาพที่เหมาะสมส าหรับการเกิดดิน
ชนิดนี้จะต้องมีวัตถุต้นก าเนิดที่เป็นหินทราย ภูมิอากาศชุ่มชื้น และเป็นที่ราบ องค์ประกอบทางแร่ของ
ดินเหล่านี้มีแต่แร่ที่ไม่สลายตัวหรือสลายตัวได้ยากมาก (บุรี, 2531) มีบางแห่งเท่านั้นเป็นดิน ค่อนข้าง
ใหม่ พบมีแร่ที่สลายตัวบางชนิดเหลืออยู่ เช่น โพแทส (Potash) เฟลด์สพาร์ (Feldspars) และ มัสโค
ไวต์ (Muscovite) ชนิดของแร่ดินเหนียวส่วนใหญ่จะเป็นคาโอลิไนท์ (Kaolinite) สภาพของดินทั่วไป
เป็นกรด มีความสามารถในการแลกเปลี่ยน ประจุบวก (CEC) ต่ า มีเปอร์เซ็นต์ของความอิ่มตัวด้วย
ประจุบวกที่เป็นด่าง (BS) ต่ า มีแร่ดินเหนียวน้อย อินทรียวัตถุในดินเป็นตัวส าคัญในขบวนการ
เปลี่ยนแปลงของดินและควบคุมการดูดยึดต่าง ๆ ขบวนการเกิดของดินชนิดนี้ คือการชะล้างเอา
สารประกอบออร์กาโนมีทัลลิค จากดินชั้นบน A ลงไปสะสมในดินชั้นล่างจนท าให้เกิดเป็นชั้นดานของ
ชุดดินบ้านทอน (Bh) หรือ Spodic horizon โลหะธาตุที่จับกับอินทรียวัตถุจะมีอลูมินัมเป็น ส่วนใหญ่
