Page 22 - รายงานการสำรวจดิน เขตพัฒนาที่ดินลุ่มน้ำห้วยกุดรัง ลุ่มน้ำสาขาลำน้ำชีส่วนที่ 4 (รหัส 0416) ลุ่มน้ำหลักแม่น้ำชี (รหัส 04) พื้นที่ดำเนินการ บ้านวังทอง หมู่ที่ 7 บ้านวังโจด หมู่ที่ 3 และหมู่ที่ 15 บ้านห้วยเตย หมู่ที่ 12 และบ้านหนองแสง หมู่ที่ 11 ตำบลห้วยเตย อำเภอกุดรัง จังหวัดมหาสารคาม
P. 22
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
10
3.8 สภาพสมดุลน ้าเพื่อการเกษตร
สมดุลน าเพื่อการเกษตรหมายถึง การคาดคะเนค่าศักย์การคายระเหยของน าจากดินและการ
คายน าของพืช หรือเรียกว่าค่า 0.5 ศักย์การคายระเหย (Potential Evapotranspiration : 0.5 PET) ซึ่งจะ
สัมพันธ์กับปริมาณน าฝน อุณหภูมิและค่าความชื นสัมพัทธ์ สามารถใช้ค่า PET พิจารณาช่วงระยะเวลาที่
เหมาะสมในการปลูกพืช จากความสัมพันธ์ระหว่างปริมาณน าฝนที่แสดงถึงจ านวนน าที่ได้รับเข้ามาและ
ค่าศักย์การคายระเหยของน าที่แสดงถึงปริมาณน าที่สูญเสียไป ถ้าค่าปริมาณน าฝนเท่ากับค่าศักย์การคาย
ระเหยของน า จะแสดงถึงช่วงการขาดแคลนน าและไม่มีน ามากเกินพอ แต่ถ้าค่าปริมาณน าฝนสูงกว่าค่าศักย์
การคายระเหยของน า แสดงว่ามีน าหลงเหลือในดินท าให้เกิดช่วงน ามากเกินพอ แต่ถ้าค่าปริมาณน าฝนต่ ากว่า
ค่าศักย์การคายระเหยของน า แสดงว่าเป็นช่วงการขาดแคลนน า (ณรงค์, 2537)
3.9 พื นที่จัดระบบอนุรักษ์ดินและน ้า
พื นที่จัดระบบอนุรักษ์ดินและน าหรือพื นที่ด าเนินการ หมายถึง พื นที่ที่ถูกคัดเลือกว่ามีความ
เหมาะสมในการพัฒนา อันเนื่องมาจากสภาพปัญหาค่อนข้างมากที่เกี่ยวข้องกับกิจกรรมการเกษตร ได้แก่
ปัญหาด้านการขาดแคลนแหล่งน าเพื่อการเกษตร ปัญหาความอุดมสมบูรณ์ของดินต่ า ปัญหาการชะล้าง
พังทลายของดิน อันส่งผลให้ผลผลิตพืชตกต่ า นอกจากนี ยังหมายถึงพื นที่ที่เกษตรกรเข้าใจและพร้อมเข้าร่วม
กิจกรรมการพัฒนาพื นที่นั นด้วย ซึ่งโดยทั่วไปพื นที่ด าเนินการจะมีขอบเขตวงรอบที่แตกต่างกันไปตามสภาพ
ภูมิประเทศ สภาพของปัญหา ความต้องการศึกษาพื นที่และงบประมาณในการด าเนินการ (ค ารณ, 2552)
หรือในอีกความหมายหนึ่ง ได้กล่าวถึงพื นที่ด าเนินการว่า เป็นพื นที่หมู่บ้านพัฒนาที่ดินที่มีการพัฒนาการใช้
ประโยชน์ที่ดินระดับไร่นา ให้เกษตรกรสามารถใช้ประโยชน์จากที่ดินอย่างเหมาะสมและยั่งยืน ลดความเสี่ยง
กระจายรายได้และลดต้นทุนการผลิตของเกษตรกร โดยการผสมผสานงานโครงการและกิจกรรมต่างๆ ของ
กรมพัฒนาที่ดิน ร่วมด าเนินงานกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในพื นที่เดียวกันเป็นผืนใหญ่ เพื่อเป็นแกนกลางใน
การถ่ายทอดเทคโนโลยีต่อไป (กรมพัฒนาที่ดิน, 2541)
3.10 เขตพัฒนาที่ดิน
เขตพัฒนาที่ดิน หมายถึง พื นที่ลุ่มน าขนาดเล็กหรือพื นที่ด าเนินการที่ได้รับการคัดเลือกให้พัฒนา
โดยการบูรณาการกิจกรรมที่เกี่ยวข้อง เช่น การส ารวจและวางแผนการใช้ที่ดิน การจัดท าระบบอนุรักษ์ดิน
และน า การพัฒนาแหล่งน า การปรับปรุงบ ารุงดินที่มีปัญหาเกี่ยวกับดินเปรี ยวจัด ดินเค็ม ดินตื น ดินทราย ดิน
อินทรีย์ ดินเป็นกรด และดินในพื นที่ลาดชันสูง รวมทั งการฟื้นฟูดินเสื่อมโทรมในพื นที่ที่ดินขาดอินทรียวัตถุ
โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อแก้ไขปัญหาต่างๆ ของทรัพยากรดินให้ใช้ประโยชน์ได้อย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน
ตลอดจนเป็นการสาธิตให้เกษตรกรและประชาชนได้เห็นถึงประโยชน์ของการพัฒนาที่ดิน การอนุรักษ์ดินและ
น า การฟื้นฟูและการปรับปรุงบ ารุงดิน (กรมพัฒนาที่ดิน, 2551)
