Page 41 - หลักการจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำในเขตพัฒนาที่ดิน

36

6. การสํารวจและจําแนกดินในประเทศไทย

6.1. ดินคืออะไร

ดิน เปนวัสดุธรรมชาติที่เกิดขึ้นจากการผสมคลุกเคลากันของวัสดุที่เกิดจากการสลายตัวผุพังของ

หินและแรกับซากพืชและสัตวในสภาพภูมิอากาศ สภาพพื้นที่ และระยะเวลาในการเกิดที่แตกตางกัน ทําให

การเกิดดินที่คลายคลึงหรือแตกตางกันหลายชนิดปกคลุมพื้นผิวโลกอยูเปนชั้นบางๆ เปนที่ยึดเหนี่ยว
เจริญเติบโตและใหผลผลิตของพืช รวมถึงเปนแหลงน้ํา อาหารและอากาศแกสิ่งที่มีชีวิตอื่นๆ ที่อาศัยอยูใน

ดินและบนดิน

6.2. ความสําคัญของดิน
ดินสําคัญตอมนุษยและสิ่งมีชีวิตทุกชนิดบนโลก เปนแหลงอาหาร เครื่องนุงหม ที่อยูอาศัย และยา
รักษาโรค มีความสําคัญตอการเจริญเติบโตของพืชและการเกษตรกรรม กลาวคือพืชอาศัยดินเปนที่ใหรากยึด

เกาะ เพื่อใหลําตนยืนอยูไดอยางมั่นคงแข็งแรง ตานทานตอลมพายุ เปนแหลงกักเก็บน้ํา อากาศ และธาตุ

อาหารที่พืชตองใชในการเจริญเติบโตและใหผลผลิต

6.3. กําเนิดดิน มีปจจัยหลายประการที่ควบคุมการเกิดของดิน กลาวคือ

6.3.1. ภูมิอากาศ อุณหภูมิและหยาดน้ําฟา เชน ฝน น้ําคาง หิมะ จะควบคุมปฏิกิริยาที่เกิดขึ้นในดิน

ทําใหหิน แร และเศษซากของสิ่งมีชีวิตตางๆ ผุพังสลายตัว เกิดการเปลี่ยนแปลงและเคลื่อนยายสารตางๆ ใน

ดินโดยทั่วไปการสลายตัวผุพังของหิน แรและอินทรียวัตถุในพื้นที่เขตรอน เชน ประเทศไทยจะเกิดขึ้นและ
สูญเสียรวดเร็วกวาในเขตอบอุนหรือเขตหนาว ดินในเขตรอนจึงมีความอุดมสมบูรณต่ํากวา นอกจากนี้

ภูมิอากาศยังมีความสําคัญตอการเจริญเติบโตและกิจกรรมตางๆ ของสิ่งมีชีวิตทั้งบนดินและในดินอีกดวย

6.3.2. วัตถุตนกําเนิดดิน วัตถุตนกําเนิดดินเปนวัตถุที่เมื่อเกิดการเปลี่ยนแปลงและพัฒนาแลวเกิด
เปนดิน อาจจะเกิดจากการสลายตัวผุพังโดยตรงจากหิน แรและซากสิ่งมีชีวิต ในบริเวณนั้นๆ หรือถูก

เคลื่อนยายมาจากที่อื่นโดยน้ํา ลม หรือธารน้ําแข็ง โดยแรงโนมถวงของโลก วัตถุตนกําเนิดดินมีอิทธิพลตอ

ลักษณะและสมบัติตางๆ ของดินที่เกิดขึ้น เชน เนื้อดิน สีดิน ชนิดและปริมาณธาตุอาหารในดินวัตถุตนกําเนิด
ดินที่ผุพังสลายตัวมาจากหินทราย จะใหดินเนื้อหยาบ เนื้อดินเปนดินทราย สีจาง ธาตุอาหารพืชนอย ความ

อุดมสมบูรณต่ํา สวนดินที่เกิดจากการสลายตัวของหินเนื้อละเอียด จะใหดินเนื้อละเอียด เนื้อดินเปนดิน

เหนียวหรือดินรวนปนดินเหนียว สีดํา สีน้ําตาล สีเหลือง หรือสีแดง มีความอุดมสมบูรณตั้งแตสูงจนถึงต่ํา

ขึ้นอยูกับชนิดของวัตถุตนกําเนิดดินและระยะเวลาในการเกิดดิน
6.3.3. สภาพภูมิประเทศ สภาพภูมิประเทศ หมายรวมถึง ความสูงต่ํา ความลาดชัน และทิศทางของ

ความลาดชัน ที่มีอิทธิพลตออุณหภูมิดินและความชื้นในดิน ระดับน้ําใตดิน การเจริญเติบโตของพืชพรรณ

การผุพังสลายตัวของหิน แร การไหลบาและไหลซึมของน้ํา การชะลางพังทลายของดิน การทับถมของ