Page 160 - องค์ความรู้สู่ปีดินสากล 2558

ภาพที่ 1 รถวิเคราะหดินเคลื่อนที่

จนกระทั่งในป 2535 มี “โครงการปรับปรุงบริการวิชาการดานดินและปุย” ของกระทรวงเกษตร
และสหกรณ ซึ่งกรมพัฒนาที่ดินรับภาระหนาที่เรื่องดิน จะตองไปสํารวจตองไปแบงพื้นที่ดินใหถึงมือประชาชน

เมื่อกรมพัฒนาที่ดินบอกวาพื้นที่ตรงนี้จะตองใชปุยอะไร กรมวิชาการเกษตรก็มีหนาที่ดูเรื่องปุย ผสมปุยใหกับ
เกษตรกร กรมสงเสริมการเกษตรก็ไปทําการสงเสริม ก็ทํางานสอดคลองกัน สมัยนั้นเราไดรถวิเคราะหดิน
เคลื่อนที่รวมทั้งเครื่องมือ ในป 2535 – 2536 รวมทั้งสิ้น 6 หนวย อยูกองวิเคราะหดิน 4 หนวย หอง Lab

ที่เชียงใหม 1 หนวย หอง Lab ที่พิกุลทอง 1 หนวย มีการฝกอบรมเจาหนาที่ ในป 2538 ไดเพิ่มมาเปน 16
หนวย จากโครงการปรับปรุงบริการวิชาการดานดินและปุยเราไดเครื่องไมเครื่องมือมาแลว และมีรถหมอดิน
เขามารวมดวย ตอนนั้นมีหมอดินอาสาแลวเราก็ลงพื้นที่ทุกแหง ไมวาจะเปนกลางปา กลางดง ศาลาวัด เราก็มี
รถไปบริการ

ตอนนั้นผมจําไดวา มีทานอธิบดีสนาน ผอ.พิษณุ และผม นั่งคุยกันที่สํานักงานพัฒนาที่ดิน
เขต 9 ทานอธิบดีบอกวาเจาหนาที่กรมพัฒนาที่ดินมีนอย งานในลักษณะนี้เราตองอาศัยคนในพื้นที่ และเรา
มองแลววาการวิเคราะหดินเคลื่อนที่คงจะไมยั่งยืนเพราะมันมีขีดจํากัด เราจึงของบจากโครงการนี้มาสราง
หองแลบวิเคราะหดินในสํานักงานพัฒนาที่ดิน เขต 1 – 12 และไดเครื่องไมเครื่องมือเพิ่มมาในตอนหลัง

การวิเคราะหดินไดเติมเต็มงานของกรมพัฒนาที่ดิน ประเทศที่เจริญแลวเขาถือวาการวิเคราะหดินเปนขอมูล
เบื้องแรกที่ทําใหทราบปญหาของดิน ใหสามารถจัดการดิน ปลูกพืช และใชปุยใหถูกตองพื้นที่จริงๆ เราอาศัย
พื้นที่ในสถานีพัฒนาที่ดิน และที่หนวยพัฒนาที่ดินไปชี้แจงชาวบาน ไมมีที่ไหนทําอยางนี้ ตางประเทศก็ไมมี
ชาวบานเอาตัวอยางดินมาสง ขณะที่ชาวบานรอฟงผลวิเคราะหดิน เจาหนาที่กรมพัฒนาที่ดินก็ไดไปถายทอด

ใหความรูแกชาวบานวาทําไมเราจึงตองสํารวจวิเคราะหดิน และทําไมเราตองอนุรักษดินและน้ํา
การวิเคราะหดิน สมัยกอนเรามี Ion Analyzer ซึ่งใชในการวิเคราะหน้ํา แตยากในการใชวิเคราะหดิน
เพราะในดินมีไอออนบวกเยอะ เชน หากเราจะวิเคราะหแคลเซียม จะมีแมกนีเซียม โพตัสเซียม และประจุอื่นๆ
ที่เปนบวกเขามารบกวน กรมพัฒนาที่ดินโดยสํานักวิทยาศาสตรเพื่อการพัฒนาที่ดิน (สมัยกอนคือกอง

วิเคราะหดิน) ก็ไดคิดคนพัฒนาสารละลาย Ion strength ขึ้น เพื่อหยุดยั้งไอออนตัวอื่นไมใหออกฤทธิ์ เชน
หากจะวิเคราะหแคลเซียม ก็มี Ion strength ไปกดแมกนีเซียมและโพแทสเซียมไมใหออกฤทธิ์ หากจะ
วิเคราะหแมกนีเซียม ก็ไปกดแคลเซียม โพแทสเซียมไมใหออกฤทธิ์ ซึ่งเปนสติปญญาของคนไทย พอวิเคราะห
ดินเสร็จ เราอธิบายใหฟงวาคุณสมบัติของดินเปนอยางไร บอกวิธีแกไขดินมีปญหา และขอใหฟงกรมพัฒนาที่ดิน

ไมใชไปซื้อปุยมาสุมสี่สุมหา เราตองเขาไปสงเสริมเกี่ยวกับการปรับปรุงดิน

กอเกิดกรมพัฒนาที่ดิน 157