Page 92 - แนวทางการศึกษาดินตัวแทนหลักสำหรับพัฒนาการเกษตรของประเทศไทย

- 85 -

สําหรับผิวหน้าซึ่งถูกกดดันมักพบในดินที่มีแร่ดินเหนียวชนิด 2:1 กลุ่มสเมกไทต์มาก ทําให้ดินมีการ
ขยายและหดตัวสูง จึงเกิดความเครียดในขณะที่เกิดการเสียดสีกัน ทําให้เกิดผิวหน้าซึ่งถูกกดดันได้ง่าย ในขณะ

ที่รอยไถล เป็นรอยถูไถที่ผิวในหน้าตัดดิน มีลักษณะเรียบมัน เกิดจากการเลื่อนไถลระหว่างมวลของก้อนดินที่
อยู่ติดกัน เมื่อมีการขยายและหดตัวของก้อนดินขณะเปียกและแห้ง โดยเฉพาะในดินเหนียวประเภทที่มีการยืด
และหดตัวสูง เมื่อดินเปียกและแห้ง โดยทั่วไปพบในหน้าตัดดินตอนล่าง การพบรอยไถลจะเป็นสมบัติดินที่
จําเป็นสําหรับการจําแนกดินในอันดับเวอร์ทิซอลส์ นอกจากนี้ยังใช้ในการจําแนกดินระดับกลุ่มดินย่อย พวก

Vertic ของอันดับดินต่างๆ

ญ. การศึกษาช่องว่างในดิน (Pores)

ช่องว่างที่ทําการศึกษาในดิน เป็นช่องว่างขนาดใหญ่พอที่สามารถสังเกตเห็นได้ทั้งในสภาพแห้ง ชื้น
และเปียก ซึ่งจะไม่ใช่ช่องว่างระหว่างโครงสร้าง หรือช่องว่างในพื้นที่เนื้อดิน ซึ่งจะเปลี่ยนแปลงตามความชื้นได้
ง่าย การศึกษาช่องว่างในดินประกอบด้วย ปริมาณ ขนาด รูปร่าง และความต่อเนื่องในทางดิ่ง

1. ปริมาณ (Amount) คิดเป็นจํานวนต่อหน่วยพื้นที่ ช่องว่างขนาดเล็กมาก (very fine) และ
ขนาดเล็ก (fine) ใช้พื้นที่ 1 ตารางเซนติเมตร ช่องว่างขนาดปานกลาง (medium) และขนาดใหญ่ (coarse) ใช้
2
พื้นที่ 1 ตารางเดซิเมตร (10 x 10 ซม. ) และช่องว่างขนาดใหญ่มากใช้พื้นที่ 1 ตารางเมตร ชั้นของปริมาณแบ่ง
ออกเป็น

น้อย (Few) มีปริมาณน้อยกว่า 1 ต่อหน่วยพื้นที่

ค่อนข้างมาก (Common) มีปริมาณ 1-5 ต่อหน่วยพื้นที่
มาก (Many) มีปริมาณเท่ากับหรือมากกว่า 5 ต่อหน่วยพื้นที่

2. ขนาด (Size) โดยทั่วไปขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางของช่องว่างที่ทําการศึกษาอยู่ในพิสัยของ
ชั้นที่กําหนดไว้ดังต่อไปนี้

เล็กมาก (Very fine) <0.5 มิลลิเมตร

เล็ก (Fine) 1-2 มิลลิเมตร
ปานกลาง (Medium) 2-5 มิลลิเมตร

ใหญ่ (Coarse) 5-10 มิลลิเมตร
ใหญ่มาก (Very coarse) ≥10 มิลลิเมตร

3. ความต่อเนื่องในทางดิ่ง (Vertical continuity) ใช้กับช่องว่างที่มีขนาดตั้งแต่ 0.5
มิลลิเมตรขึ้นไป ในสภาพดินชื้นหรือเปียกกว่า แบ่งออกเป็น

ต่ํา (Low) มีความต่อเนื่องน้อยกว่า 1 เซนติเมตร

ปานกลาง (Moderate) มีความต่อเนื่อง 1-10 เซนติเมตร
สูง (High) มีความต่อเนื่องเท่ากับหรือมากกว่า 10 เซนติเมตร

ต่อเนื่อง (Continuous) เมื่อต่อเนื่องตลอดช่วงความหนาของชั้นดิน

4. การจัดเรียงตัว (Orientation) ใช้เฉพาะในบางกรณีที่พบชัดเจนแบ่งออกเป็น
Horizontal เรียงตัวภายใน 45° ของทางราบ

Oblique เรียงตัวใกล้กับ 45°
Random กระจัดกระจายทั่วไป กําหนดทิศทางไม่ได้