Page 96 - แนวทางการศึกษาดินตัวแทนหลักสำหรับพัฒนาการเกษตรของประเทศไทย

- 89 -

ตามปกติแล้วดินจะถูกศึกษาจนถึงความลึก 200 เซนติเมตร หรือถึงชั้นหินพื้น ชั้นดานแข็ง หรือชั้น
เชื่อมแข็งที่รากพืชไม่สามารถชอนไชผ่านลงไปได้ หรือชั้นวัสดุใดๆ ก็ตามที่ไม่พบกิจกรรมของ สัตว์ รากพืช หรือ

สิ่งมีชีวิตอื่นๆ การมีรากพืชลงไปถึงชั้นดินใดๆ ก็ตาม จะแสดงถึงกิจกรรมและกระบวนการทางดินที่ยังคงดําเนิน
ไปอยู่ตลอดเวลา
ในด้านการจําแนกดิน รากพืชสามารถใช้แยกการจําแนกชั้นดานซิลิกา (duripan) ออกจากชั้นดาน

เปราะ (fragipan) ที่รากพืชจะสามารถแทงทะลุผ่านชั้นนี้ได้เฉพาะตามรอยแตกในแนวดิ่งซึ่งมีช่วงห่างใน
แนวราบตั้งแต่ 10 เซนติเมตรขึ้นไปเท่านั้น นอกจากนี้รากพืชยังได้ถูกนํามาใช้ในการจําแนกชั้นความลึกของดิน
(soil depth classes) ในระดับวงศ์ดิน ซึ่งมีความเกี่ยวข้องกับการชอนไชของรากพืชลงไปหาอาหารและน้ํา

การที่รากพืชไม่สามารถชอนไชผ่านไปได้ เนื่องจากพบชั้นที่ขัดขวางการเจริญเติบโตของพืช (root-limiting
layer) จะเป็นข้อจํากัดที่รุนแรงมากทําให้มีผลต่อการเจริญเติบโตและให้ผลผลิตของพืช
ชั้นที่ขัดขวางการเจริญเติบโตของพืช ในที่นี้หมายถึงชั้นดานซิลิกา ชั้นดินวินิจฉัยเพโทรแคลซิก ชั้น

ดินวินิจฉัยเพโทรยิปซิก และชั้นดินวินิจฉัยพลาซิก สารเชื่อมแข็งอินทรีย์ แนวสัมผัสดินแน่น แนวสัมผัสหินแข็ง
แนวสัมผัสหินเนื้ออ่อน และแนวสัมผัสเพโทรเฟอร์ริกหรือชั้นเชื่อมแข็งเหล็ก และสามารถจําแนกดิน เป็น
shallow หากพบชั้นดังกล่าวภายในความลึก 50 เซนติเมตรจากผิวดิน ยกเว้นดินในอันดับออกซิซอลส์
(Oxisols) ที่ต้องพบภายในความลึก 100 เซนติเมตรจากผิวดินแร่ และไม่พิจารณาใช้กับชั้นความลึกของดินใน

กลุ่มดินย่อยที่ได้บ่งบอกถึงแนวสัมผัสชั้นหินพื้นแข็ง (Lithic contact) และชั้นดานเปราะ (Fragipan) ไว้แล้ว
ดังนั้น ความลึกของดินจึงเป็นตัวกําหนดระบบของรากพืชในการชอนไชไปหาอาหารหรือความ
แข็งแรงของรากในการค้ําจุนลําต้น ถ้าดินยิ่งตื้นมาก ปริมาตรของดินจะมีน้อย รากพืชที่ชอนไชไปดูดน้ําและธาตุ

อาหารจะมีอย่างจํากัด ทําให้พืชเจริญเติบโตได้ไม่เต็มที่ พืชแต่ละชนิดจะมีระบบรากที่แตกต่างกัน พืชบางชนิด
อาจเจริญเติบโตได้ภายใต้สภาพที่เป็นดินตื้น เช่น ข้าว ต้องการดินลึกประมาณ 15-25 เซนติเมตร พืชไร่ต้องการ
ดินลึกอย่างน้อย 25 เซนติเมตร ส่วนไม้ยืนต้นต้องการดินลึกอย่างน้อย 50-100 เซนติเมตร (กองสํารวจและ

จําแนกดิน, 2543)

ญ. การศึกษาลักษณะอื่นๆ ที่พบภายในชั้นดิน (Other features in soil horizons)

1. ปริมาณของก้อนหินและเศษแร่ (Content of rocks and mineral fragments)
ปริมาณ เป็นค่าร้อยละโดยปริมาตร แบ่งออกได้เป็น

Few พบน้อยกว่า ร้อยละ 2

Common พบระหว่าง ร้อยละ 2-20
Many พบมากกว่า ร้อยละ 20 ขึ้นไป

ขนาด แบ่งออกเป็น
Gravel ขนาด 0.2-7.5 เซนติเมตร

Stone ขนาด 7.5-25 เซนติเมตร

Boulders ขนาดใหญ่กว่า 25 เซนติเมตร
รูปร่าง แบ่งออกเป็น

Angular ลักษณะเป็นเหลี่ยม ขอบมุมจะเห็นเหลี่ยมชัดเจน

Rounded ลักษณะกลมมน