Page 34 - การประเมินผลสัมฤทธิ์กิจกรรมด้านการจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำของกรมพัฒนาที่ดิน ประจำปีงบประมาณ 2566
P. 34
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
2) มาตรการอนุรักษ์วิธีพืช
มาตรการอนุรักษ์ดินและน ้าวิธีพืช (vegetative conservation measures) เป็นวิธีการ
ป้องกันการชะล้างพังทลายของดินโดยใช้การปลูกพืช เป็นการเพิ่มความหนาแน่นของพืช การคลุมดินป้องกัน
เม็ดฝนกระทบผิวดิน ตลอดจนการปรับปรุงบ้ารุงดินที่เป็นการลงทุนต่้า และเกษตรกรสามารถปฏิบัติเองได้ เช่น
การใช้พืชตระกูลถั่ว หญ้าเลี ยงสัตว์ หรือหญ้าธรรมชาติ ปลูกเป็นแถบขวางความลาดเทของพื นที่หรือปลูก
คลุมดิน หรือการใช้ระบบการปลูกพืชแบบผสมผสาน เพื่อลดความแรงของเม็ดฝน ดักตะกอนดิน และชะลอ
ความเร็วของน ้า จ้าเป็นต้องท้าให้เหมาะสมกับสภาพพื นที่ และปัจจัยต่างๆ วิธีการนี สามารถกระท้าได้ง่าย
และลงทุนน้อย ซึ่งมีวิธีการปฏิบัติดังนี
มาตรการอนุรักษ์วิธีพืช วิธีปฏิบัติ การใช้งาน
1) การปลูกพืชตามแนว ปลูกพืชขนานกันไปตาม - เหมาะกับพื นที่ที่มีความลาดชัน 2-12 เปอร์เซ็นต์
ระดับ(contour แนวระดับขวางความลาดเท มีความลาดเทสม่้าเสมอ และมีระยะความลาดเทไม่
cultivation) ของพื นที่ เกิน 100 เมตร
2) การปลูกพืชคลุมดิน ปลูกพืชตระกูลหญ้าหรือพืช - พืชที่ขึ นปกคลุมผิวหน้าดินช่วยควบคุมการชะ
(cover cropping) ตระกูลถั่วคลุมดิน ล้างพังทลายของดินและปรับปรุงบ้ารุงดิน ช่วย
ป้องกันเม็ดฝนไม่ให้กระทบผิวดินโดยตรง ลดการ
ชะล้างพังทลายของดิน
- ช่วยเพิ่มอินทรียวัตถุในดิน ปรับปรุงคุณสมบัติ
ทางกายภาพของดิน ควบคุมวัชพืช และช่วยปรับ
สภาพแวดล้อมบริเวณปลูกพืชให้เหมาะสม
- เหมาะกับพื นที่ที่มีความลาดเทตั งแต่ 0.35
เปอร์เซ็นต์ และเหมาะสมส้าหรับปลูกคลุมดิน ใน
สวนไม้ผล หากพื นที่ลาดชันสูงเกิน 20 เปอร์เซ็นต์
และเป็นดินเลว ใช้ปลูกพืชเศรษฐกิจไม่คุ้มค่า
3) การปลูกพืชหมุนเวียน ปลูกพืชตั งแต่ 2 ชนิดขึ นไป - เพื่อหมุนเวียนการใช้ธาตุอาหารพืช ท้าให้ดิน
(crop rotation) หมุนเวียนในพื นที่เดียวกัน มีความอุดมสมบูรณ์ สามารถควบคุมการระบาด
อาจปลูกพืชเศรษฐกิจ ของโรคแมลงและวัชพืช
หมุนเวียนกับพืชตระกูลถั่ว
หรือพืชตระกูลหญ้า เช่น
ข้าวโพด-ถั่ว โดยจัดชนิดและ
เวลาปลูกพืชให้เหมาะสม
4) การปลูกพืชแซม เป็นการปลูกพืชตั งแต่ 2 - เพื่อช่วยลดการระเหยน ้าจากผิวดินเนื่องจาก
(intercropping) ชนิดขึ นไป บนพื นที่ในเวลา มีการเพิ่มประชากรพืชที่ปกคลุมดิน ท้าให้โรค
เดียวกัน โดยปลูกพืชที่ 2 แมลงและวัชพืชน้อยลง
แซมลงในระหว่างแถวของ - พืชแซมควรเป็นพืชตระกูลถั่วที่มีอายุสั นกว่า
พืชหลัก เช่น ข้าวโพดแซม พืชหลัก ระบบรากของพืชทั งสองควรมีระดับ
ถั่ว ที่แตกต่างกัน และเลือกพืชแซมที่สามารถสร้าง
รายได้
