Page 6 - การจัดการดินด้วยเทคโนโลยีกรมพัฒนาที่ดินที่เหมาะสมต่อการปลูกมันสำปะหลัง ในเขตพื้นที่ไม่เหมาะสมสำหรับการปลูกข้าวโดยเกษตรกรมีส่วนร่วม The LDD Technology Management of Soil Suitable for Growing Cassava in Areas Unsuitable for Rice Cultivation by the Participation of Farmers.
P. 6
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
6
หลักการและเหตุผล
ปัจจุบันนโยบายและแนวทางการพัฒนาการเกษตรของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ได้มุ่งเน้นการจัดการเขตการ
ใช้ที่ดินให้เหมาะสมกับชนิดของพืช โดยแบ่งระดับความเหมาะสมของพื้นที่ออกเป็น เหมาะสมมาก เหมาะสมปานกลาง
เหมาะสมน้อย และไม่เหมาะสม โดยพื้นที่ที่มีความเหมาะสมมากและปานกลาง นั้นถือได้ว่าเป็นพื้นที่ที่มีศักยภาพในการ
ผลิต ได้ผลผลิตสูง คุ้มค่ากับการลงทุน ภาครัฐยังคงด าเนินการส่งเสริมเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตต่อไป แต่ในพื้นที่
เหมาะสมน้อยหรือไม่เหมาะสมนั้น หากเกษตรกรมีการปลูกพืชในพื้นที่ที่ไม่เหมาะสม จะได้รับผลผลิตต่ า ลงทุนสูง ไม่
คุ้มค่ากับการลงทุน ดังนั้นเพื่อให้การจัดการพื้นที่เป็นไปตามศักยภาพของพื้นที่ จึงได้พิจารณาการปรับเปลี่ยนระบบการ
ปลูกพืชโดยเฉพาะพื้นที่ที่ปลูกข้าวในพื้นที่ที่เหมาะสมน้อยหรือไม่เหมาะสมเพื่อปลูกมันส าปะหลัง ตามความเหมาะสมของ
พื้นที่ ซึ่งเหมาะสมทั้งในด้านของสมบัติดิน และเหมาะสมในด้านการตลาด จากการส ารวจข้อมูลเขตการใช้ที่ดินในจังหวัด
อุบลราชธานีพบว่ามีเขตเหมาะสมน้อยและไม่เหมาะสมส าหรับการปลูกข้าวมีมากถึง 8,441,301 ไร่ และมีการปลูก
ข้าวในพื้นที่เขตการใช้ที่ดินที่เหมาะสมน้อยและไม่เหมาะสมส าหรับการปลูกข้าวมากถึงร้อยละ 43 (3,629,123 ไร่) ซึ่ง
เกษตรกรจะต้องมีการลงทุนที่อาจจะไม่คุ้มกับผลตอบแทนที่ได้รับ แต่ด้วยความเชื่อและปัจจัยหลายอย่างที่ยังท าให้
เกษตรกรเลือกที่จะปลูกข้าวในพื้นที่ดังกล่าว และมีพื้นที่ไม่มากนักที่มีการจัดการเขตการใช้ที่ดินที่เหมาะสมน้อยและไม่
เหมาะสมส าหรับการปลูกข้าวเพื่อมาปลูกมันส าปะหลัง ปัจจัยหนึ่งท าให้เกษตรกรเลือกที่จะปลูกมันส าปะหลังในพื้นที่
เนื่องจากมีแหล่งรับซื้อมันส าปะหลังที่แน่นอน นั่นคือ บริษัทอุบลไบโอเอทานอล ซึ่งสามารถรองรับผลผลิตได้เป็นจ านวน
มาก แต่จากข้อมูลของส านักงานเกษตรจังหวัดอุบลราชธานีรายงานว่า ผลผลิตมันส าปะหลังในปัจจุบันมีปริมาณเพียง
100 ตัน ซึ่งยังคงน้อยกว่าความต้องการของโรงงานที่จะรับซื้อ ท าให้เป็นโอกาสของเกษตรกรหากเกษตรกรมีการ
ปรับเปลี่ยนการใช้ประโยชน์ที่ดินในพื้นที่ที่เหมาะสมส าหรับการปลูกข้าวมาปลูกมันส าปะหลังร่วมกับการใช้เทคโนโลยี
กรมพัฒนาที่ดิน ได้แก่ ปุ๋ยอินทรีย์คุณภาพสูงสูตรกรมพัฒนาที่ดิน ช่วยในการปรับปรุงดินและเพิ่มผลผลิต การใส่ปุ๋ยเคมี
ตามโปรแกรมค าแนะน าปุ๋ยรายแปลงเพื่อลดต้นทุนการผลิต แต่อย่างไรก็ตามการจะปรับเปลี่ยนทัศนคติหรือปรับเปลี่ยน
วิถีชีวิต วัฒนธรรมการผลิตของเกษตรกรเป็นเรื่องที่ค่อนข้างยาก เนื่องจากเกษตรกรไม่มั่นใจในตลาดและไม่มั่นใจใน
ข้อมูลของหน่วยงานราชการ ดังนั้นจึงต้องมีการศึกษาวิจัยเพื่อยืนยันข้อมูลทางวิชาการให้เกษตรกรได้มั่นใจว่าสามารถ
ผลิตพืชได้ตามศักยภาพของพื้นที่และคุ้มค่าต่อการลงทุน ดังนั้นโครงการวิจัยนี้จึงมีแนวคิดที่จะศึกษาการจัดการดินที่
เหมาะสมต่อการปลูกมันส าปะหลังเพื่อทดแทนพื้นที่ที่ไม่เหมาะสมส าหรับการปลูกข้าว โดยใช้กระบวนการเกษตรกรมี
ส่วนร่วมในการด าเนินกิจกรรมต่างๆ ไปพร้อมกับนักวิจัย ซึ่งจะช่วยให้เกษตรกรเกิดการยอมรับเทคโนโลยีกรมพัฒนาที่ดิน
และแนวทางการจัดการดินที่เหมาะสม พร้อมทั้งปรับเปลี่ยนแนวความคิดของเกษตรกรต่อการเปลี่ยนพื้นที่การใช้
ประโยชน์ที่ดินให้เกิดประโยชน์สูงสุดต่อไป
