Page 29 - การประเมินประสิทธิภาพของสระน้ำในไร่นาของเกษตรกรทั่วประเทศจากอิทธิพลจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่รุนแรง The Performance of Farm Pond Impactsof extreme Climate Change.

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

18

จากการศึกษาการประเมินประสิทธิภาพของสระน้ าในไร่นาของเกษตรกรทั่วประเทศจากอิทธิพล
จากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่รุนแรง โดยได้รับค่าพิกัดสระน้ าในไร่นาทั้งประเทศไทย ตั้งแต่

ปีพ.ศ. 2548-2560 จากศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร กรมพัฒนาที่ดินจ านวน 168,081 สระ
และท าการสุ่มพื้นที่ในการส ารวจสระน้ าในไร่นา เพื่อติดตามผลกระทบปริมาณน้ าของสระน้ าในไร่นา
ที่มีผลจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ จากการลงภาคสนามได้ท าการเก็บข้อมูลตามแบบส ารวจข้อมูล

สระน้ าในไร่นานอกเขตชลประทาน เช่น เก็บค่าพิกัดสระน้ า วัดความกว้าง ความยาว ความลึก และค านวณ
หาปริมาณน้ าในสระน้ า จ านวนทั้งหมด 367 สระ
เมื่อวิเคราะห์ข้อมูลของสระน้ าทั้งหมด พบว่าสระน้ ามีพื้นที่เฉลี่ย 611.98 ตารางเมตร ปริมาตรบ่อเฉลี่ย
1,508.05 ลูกบาศก์เมตร มีปริมาณน้ าเฉลี่ย 1,052.91 ลูกบาศก์เมตร หรือคิดเป็น 72.79 เปอร์เซ็นต์ ทั้งนี้

สามารถจ าแนกเป็นรายภาคได้ดังนี้
ภาคเหนือมีสระน้ าจ านวน 111 สระ สระน้ ามีพื้นที่เฉลี่ย 608.19 ตารางเมตร ปริมาตรบ่อเฉลี่ย
1,438.10 ลูกบาศก์เมตร มีปริมาณน้ าเฉลี่ย 884.24 ลูกบาศก์เมตร หรือคิดเป็น 58.63 เปอร์เซ็นต์
ภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีสระน้ าจ านวน 191 สระ สระน้ ามีพื้นที่เฉลี่ย 617.01 ตารางเมตร

ปริมาตรบ่อเฉลี่ย 1,389.55 ลูกบาศก์เมตร มีปริมาณน้ าเฉลี่ย 913.06 ลูกบาศก์เมตร หรือคิดเป็น 63.70
เปอร์เซ็นต์
ภาคกลางมีสระน้ าจ านวน 40 สระ สระน้ ามีพื้นที่เฉลี่ย 618.86 ตารางเมตร ปริมาตรบ่อเฉลี่ย
1,533.42 ลูกบาศก์เมตร มีปริมาณน้ าเฉลี่ย 988.68 ลูกบาศก์เมตร หรือคิดเป็น 65.80 เปอร์เซ็นต์

ภาคตะวันออกมีสระน้ าจ านวน 19 สระ สระน้ ามีพื้นที่เฉลี่ย 679.17 ตารางเมตร ปริมาตรบ่อเฉลี่ย
2,293.55 ลูกบาศก์เมตร มีปริมาณน้ าเฉลี่ย 1,641.36 ลูกบาศก์เมตร หรือคิดเป็น 80.95 เปอร์เซ็นต์
ภาคใต้มีสระน้ าจ านวน 6 สระ สระน้ ามีพื้นที่เฉลี่ย 536.67 ตารางเมตร ปริมาตรบ่อเฉลี่ย 885.60

ลูกบาศก์เมตร มีปริมาณน้ าเฉลี่ย 837.22 ลูกบาศก์เมตร หรือคิดเป็น 94.85 เปอร์เซ็นต์ แสดงดังตารางที่ 4
ตารางที่ 4 ข้อมูลส ารวจสระน้ าในไร่นาทั้ง 367 สระ ในแต่ละภาค

จ้านวน พื นที่ ปริมาตรบ่อ ปริมาณน ้า ปริมาณน ้า
ภาค
(สระ) (ตร.ม.) (ลบ.ม.) (ลบ.ม.) (เปอร์เซ็นต์)
ภาคเหนือ 111 608.19 1,438.10 884.24 58.63
ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 191 617.01 1,389.55 913.06 63.70
ภาคกลาง 40 618.86 1,533.42 988.68 65.80

ภาคตะวันออก 19 679.17 2,293.55 1,641.36 80.95

ภาคใต้ 6 536.67 885.60 837.22 94.85
รวม 367 611.98 1,508.05 1,052.91 72.79

จากการส ารวจสระน้ าในไร่นาทั้ง 367 สระ สามารถน ามาจ าแนกตามปริมาณน้ าที่คงเหลือในสระน้ า
ซึ่งค านวณเป็นเปอร์เซ็นต์ โดยแบ่งได้ 5 กลุ่ม คือ สระน้ าที่ว่าง สระน้ าที่มีน้ าน้อยกว่า 25 เปอร์เซ็นต์ สระน้ าที่
มีน้ า 26-50 เปอร์เซ็นต์ สระน้ าที่มีน้ า 51-75 เปอร์เซ็นต์ และสระน้ าที่มีน้ ามากกว่า 75 เปอร์เซ็นต์

พบว่าจ านวนสระน้ าที่มีปริมาณน้ าในสระน้ าที่พบมากที่สุดและน้อยที่สุด คือ ปริมาณน้ าในสระที่มีน้ า
51-75 เปอร์เซ็นต์ และสระน้ าที่ว่าง ตามล าดับ
สระน้ าที่ว่าง มีจ านวนทั้งหมด 5 สระ พบมากในภาคตะวันออกเฉียงเหนือจ านวน 4 สระ และ
ภาคเหนือจ านวน 1 สระ